Kimlikle içki alma dönemi başlıyor

ANKARA - Tütün Mamülleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna ilişkin Yönetmelik, altı aylık geçiş sürecinin ardından 7 Temmuz itibariyle resmen yürürlüğe giriyor. Buna göre, tütün ürünleri, işyerinin dışarıdan görünmeyen ayrı bir bölümünde, 18 yaşını doldurmamış kişilerin doğrudan ulaşamayacağı şekilde satılacak. Satıcılar da artık, 18 yaşından büyük olduğuna emin olmadan kimseye alkol ve sigara veremeyecek, 18 yaş tereddüdünde kimlik istenecek. Tütün mamülleri, çocuk dergileri, kitap ve yayınları, çocuk kıyafetleri, kırtasiye, oyuncaklar, cips, çikolata, şekerleme gibi çocuklar tarafından tüketilen ürünlerle bitişik alanlarda satılamayacak.

 

Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (TAPDK) yayımladığı yönetmelikte, tütün mamülü satışının yapılamayacak yerler ve yöntemler de yeniden belirlendi. Buna göre, sağlık, eğitim ve öğretim, kültür ve spor hizmeti verilen yerlerde tütün mamulleri satışı yapılamayacak. Posta ve benzeri dağıtım hizmetleri yoluyla tütün mamulü satışı ve teslimi gerçekleştirilemeyecek.

 

Alkollü içkilerin satışında ise işyerlerine ilişkin esasların da belirlendiği yönetmeliğe göre, belediye mücavir alanları ve konaklama yerleri hariç olmak üzere, otoyollarda ve devlet karayollarında bulunan yapı ve tesislerde alkollü içki satılamayacak. Ayrıca, öğrenci yurtları, spor kulüpleri, her türlü öğretim ve eğitim kurumları, kahvehane, kıraathane, pastane, bezik ve briç salonlarında alkollü içki satışı yapılamayacak. Akaryakıt istasyonlarının mağaza ve lokantalarında, hacmen yüzde 5 alkolden fazla alkol içeren alkollü içkiler satılamayacak.

 

Yönetmelikte, işyerlerine ilişkin ortak hükümler de belirlendi. Buna göre iş yerlerinde, alkollü içki ve tütün mamülleri 18 yaşından küçüklere satılamayacak. Satıcı, yaş konusunda tereddüde düşülmesi halinde tüketiciden kimlik belgesi isteyerek, talepte bulunan kişinin 18 yaşından büyük olduğu bilgisine ulaşarak satış yapabilecek. 18 yaşını doldurmamış kişiler, tütün mamülleri ve alkollü içkilerin pazarlamasında, satışında ve sunumunda istihdam edilemeyecek. Satış belgeleri ise iş yerlerinin içerisinde tüketicilerin rahatlıkla görüp, okuyabileceği yerlere asılacak.

 

Alkollü içkilerde reklam uygulamaları da belirlendi. Buna göre, alkollü içki reklamlarında içki içmenin statü sembolü ve yetişkinlik işareti olduğu mesajları verilemeyecek. Bununla birlikte, alkollü içkilerin tedavi edici özelliklere sahip olduğu, uyarıcı, rahatlatıcı, güçlendirici, üstünlük sağlayıcı etkilerinin bulunduğuna dair içerik kullanılamayacak. Alkollü içki reklamlarında ürün, önemli derecede yetenek, dikkat veya zihin açıklığı gerektiren faaliyetlerle birlikte tanıtılamayacak.

 

Yönetmelikte, perakende satış noktalarında tütün mamüllerinin bulundurulma şekli de belirlendi. Buna göre, tütün mamülleri, işyerlerinin dışarıdan görünmeyen ayrı bir bölümünde, 18 yaşını doldurmamış kişilerin doğrudan ulaşamaması için tedbir alınmak sureti ile çalışanların gözetim ve denetimi altında bulundurulacak. Ancak, işyerinin fiziki koşulları sebebiyle ayrı bir satış bölümü oluşturulamaması durumunda tütün mamüllerinin, 18 yaşını doldurmamış kişilerin doğrudan ulaşamayacağı satış ünitelerinde satışa sunulmasına imkan tanındı.

 

Herhangi bir satış ünitesinin bulunmadığı ya da satış ünitesinin sığamayacağı kadar küçük alanlarda satış yapan perakende satıcılar ise tütün mamüllerini görünür yüzü şeffaf olmayan dolaplarda bulunduracak. Satış üniteleri, hiç bir yazılı, görsel, işitsel unsurları içermeyeceği gibi, reklam içerikli ibare ve işaretleri taşımayacak, birden fazla renk kombinasyonu ile dizayn edilemeyecek. Ürünler satış ünitelerinde, yatay ya da birleşik uyarıların resimli yüzeylerinin görünmesi engellenmeyecek şekilde, dik olarak bulundurulması hükmü getirildi. İş yerlerinde birden fazla alanda sigara satışa sunulamayacak. Düzenlemelerin ihlali durumunda cezai yaptırımlar, satış belgesi iptaline gidebilecek.

 

Sigarada 'domuz kanı' bulunduğu iddiasını ortaya atan Sidney Üniversitesi Halk Sağlığı Bölümü Öğretim Görevlisi ve Avustralya Önleyici Sağlık Komitesi Tütün Çalışma Birimi Üyesi Prof. Dr. Simon Chapman, yönetmelik ile açıktan sigara satışının sona ermesine destek verdi. Yeni düzenlemeye ilişkin ANKA’nın sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Simon Chapman, " Sigara çok tehlikeli ve hiçbir şekilde sergilenmemesi gereken bir ürün. Hiçbir tüketim malı uzun vadede kullanıcılarının 2’sinden 1’ini ölüme yaklaştırmıyor. Fakat sigara, tüketicilerinin yarısını ölüme götüren bir ürün ve mağazalarda insanlara sergilenmesi diğer ürünlerden farklı olarak yasak olmalıdır" değerlendirmesinde bulundu.

 

Avustralya'da sigaraların sergilenmesinin suç kabul edilmesine yönelik eyalet kanunları çıkarttıklarını açıklayan Chapman, sergileyenler için ağır cezaların olduğunu, iş yeri sahiplerinin kurala büyük çoğunlukla uyduğunu kaydetti. Chapman, tütün şirketlerinin ise depolama dolapları için para ödediğini belirtti.

 

Bu düzenlemelerin halk tarafından da desteklendiğini vurgulayan Chapman, "Tütün kontrolü sağlanıyor. Protesto eden yok" dedi. Uygulamaların tütün kontrolünü nasıl etkilediği konusunda ise Chapman, şunları söyledi:

 

" Sigara içme sınırlandırmaları, eğitim kampanyaları, vergiler ve reklam yasakları gibi pek çok kuralı ortaya koyduğunuzda, tam olarak bir tanesinin etkisini ölçmek zor. Hepsi bir bütünün parçası ve bir sinerji yaratıyor. Başarıyı en doğru şekilde tütün endüstrisinin tepkisi ile ölçüyoruz: Bu düzenlemelerden nefret ediyorlar. Bu da her şeyi kanıtlıyor." (ANKA)