CHP'de tüzük kurultayı hazırlığı: Belediye çalışanları delege bile olamayacak!

CHP’nin yeni genel başkanı Özgür Özel, parti içinde bazı kesimlerin “yapılmasına gerek yok” yönündeki görüşüne karşın, "kamuoyuna verdiği sözü" gerekçe göstererek olağanüstü tüzük kurultayı kararı almıştı.

2023 genel seçimlerinin ardından partide başlayan “değişim” taleplerine karşı, eski Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu’nun gündeme getirdiği tüzük değişikliği kurultayı, aslında Özgür Özel'in genel başkanlığı seçildiği Olağanüstü Kurultay’dan hemen sonrası için planlanmıştı.

Ancak sonrasında yaklaşan yerel seçimler nedeniyle ileri bir tarihe ertelendi.

Tüzük değişikliğinin yanısıra, ilerleyen süreçte yapılacak program değişikliğine dönük çalıştayı da içeren kurultay programı netleşti.

Buna göre Sivas Kongresi'nin 105'inci yıl dönümünü olan 4 Eylül'de Sivas'ta sembolik açılış yapılacak, ardından kurultay Ankara’da ATO Congressium salonuna taşınacak.

Kurultayın resmi açılışı 6 Eylül’de olacak.

7-8 Eylül tarihlerinde ise parti programı değişikliğinin altyapısının hazırlanacağı çalıştaylar yapılacak ve kurultay, 9 Eylül’de partinin kuruluş yıldönümü kutlama etkinlikleri ile birlikte sona erecek.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Gül Çiftçi: Değişim kurultayı
CHP’nin Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gül Çiftçi, tüzük değişikliği çalışmalarının koordinasyonundan da sorumlu.

BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Çiftçi, Tüzük Kurultayı’nı aynı zamanda “Türkiye’nin ikinci yüzyılında değişim kurultayı” olarak nitelendiriyor.

Değişimin “süreklilik arzeden bir durum” olduğuna işaret eden Çiftçi, "Parti Programı'nın hazırlanış şeklinin, usul ve çalışma ilkelerinin belirleneceği bir kurultay olacak” görüşünü dile getirdi.

Kurultayda program çalışma ilkelerinin oylanacağını belirten Çiftçi, neden tüzük değişikliğine gerek duyulduğunu ise şöyle anlattı:

“31 Mart seçimlerinde bizi başarıya götüren bazı işler var. Bunları tüzüğümüze yazmak istedik. Ayrıca hem genel başkanımızın, hem de önceki genel başkanımızın tüzük kurultayının yapılacağına dair sözleri vardı, o sözleri tutmuş olacağız.

CHP kulislerinde, Tüzük Kurultayı'nın, “genel başkan seçimli olağanüstü kurultaya dönüşüp dönüşmeyeceği” de tartışıldı.

Özellikle eski Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu’na yakın isimlerin seçimli olağanüstü kurultay hamlesinde bulunabileceği iddialarını doğrulayan bir adım atılmadı.

CHP’de her başarısız seçimin ardından tüzük değişikliğine gidildiğine dikkat çeken Çiftçi, "Biz toplumun sesine kulak verdik ve başarılı olduk. 47 yıl sonra Partiyi birinci yapmış bir genel başkanı kimse değiştirin, demez” görüşünü dile getirdi.

Parti içinde bir kesim ise tüzük değişikliğini gereksiz bulurken, tartışılan değişiklik önerilerini yetersiz olduğunu savunanlar da var.

7-8 Eylül’de yapılacak program çalıştayını daha çok önemsediklerini belirten Çiftçi, “Çünkü biz orada bir anlamda hükümet programının provasını yapacağız” dedi.

Çiftçi’nin verdiği bilgiye göre kurultaya CHP’nin üyesi olduğu Sosyalist Enternasyonal’den de temsilciler katılacak ve bir deklarasyon hazırlanacak. CHP Lideri Özgür Özel, Eylül ayı ortalarında katılacağı Birleşmiş Milletler toplantısında bu deklarasyonu okuyacak.

Gül Çiftçi parti tüzüğünde yaklaşık 20 maddelik değişiklik öngörüldüğünü, bunun biraz artabileceği veya azalabileceğini ifade etti.

Tüzük değişikliği tartışmalarında öne çıkan konu ise “önseçim” ve dönem sınırlamasının nasıl uygulanacağı oldu.

Çiftçi, parti kurullarında görev alanlara dönem sınırlaması getirilmesinin kesinleştiğini belirtirken, önseçim için ise “karma bir sistem” öngörüldüğünü anlattı.

Tüm seçim bölgelerinin farklı özellikleri olduğunu ifade eden Çiftçi, “Ankara’da uyguladığınız yöntemle, Van’da belirlediğiniz yöntem aynı olamaz. Dolayısıyla bunun tek bir anahtarı yok. Ama biz tıpkı yerel seçimlerde yaptığımız gibi sandık koymayı esas alan, kadının gencin bölge dağılımının meslek kotasının da korunduğu karma bir sistem öngörmemiz gerekiyor” dedi.

Tüzükte, hakim denetiminde önseçimi engelleyen bir durum olmadığına dikkat çeken Çiftçi, yapılacak değişiklikle, örgüt denetiminde ön seçimin tarif edileceğini; cinsiyet, yaş, meslek kotası getirileceğini, engelli haklarının korunacağını ifade etti.

Nasıl bir güçlü genel sekreterlik?
Tüzük değişikliği sürecinde tartışılan bir başka konu ise parti örgütünün bağlı olduğu “güçlü genel sekreterlik” uygulamasına dönülüp dönülmeyeceği.

Geçmişte Önder Sav ile özdeşleşen güçlü genel sekreterlik sisteminde, örgüt dahil bütün birimler genel sekreter ve genel sekreter yardımcıları eliyle yönetiliyordu.

Gül Çiftçi, tüzükte örgütün genel sekretere bağlandığı sisteme dönülmesinin öngörülmediğini belirtirken “Geçen Kasım ayından bu yana genel sekreterimiz parti politikalarının belirlenmesi, koordinasyonu, yaygınlaştırılmasında aktif rol alıyor. Tabii tüzükte de buna uygun bazı tanımlamalar yapacağız” mesajını verdi.

Çiftçi, parti tüzüğünde yapılacak bir başka önemli değişikliğin ise parti kurullarında kadın temsiliyetini kademeli olarak artırarak, eşit temsili sağlamak olacağını ifade etti.

CHP’nin pazartesi günü yapılacak olan Parti Meclisi’nde ele alınacak olan tüzük değişikliğine ilişkin taslak metin de, milletvekillerinin görüşüne sunuldu.

Taslak metinde en dikkat çeken düzenleme mevcut genel başkanın yeniden aday olması koşulunun değiştirilmesi oldu.

Mevcut tüzükte genel başkan adayı olmak için delegelerin en az yüzde 5’inin yazılı önerisi koşulu “en az yüzde 5, en çok yüzde 10”unun yazılı önerisi” olarak sınırlanıyor. Mevcut genel başkan ise adaylığa önerilemeyecek, ancak talep ederse kendisi aday olabilecek.

Taslakta yer alan diğer önemli bazı düzenlemeler şöyle:

• Milletvekilliği seçimlerinde bir kişi en fazla 3 dönem üst üste seçilebilecek. Dönem sürelerinin toplamı 15 yılı geçmiyorsa bu kural uygulanmayacak. Önseçim, örgüt denetiminde önseçim, aday yoklaması, örgüt denetiminde aday yoklaması yöntemlerinde dönem koşulu aranmayacak.
• Yerel seçimlerde ise bir kişi merkez yoklaması yöntemiyle en fazla üç dönem üst üste belediye başkanı, belediye veya il genel meclis üyesi seçilebilecek.
• Mevcut tüzükte yüzde 33 olarak belirlenen kadın kotasının ise kademeli olarak önce yüzde 40’a ardından yüzde 50’ye yükseltilecek.
• Milletvekilliği için aday saptanmasında yöntemler, önseçim, örgüt denetiminde önseçim, aday yoklaması, örgüt denetiminde aday yoklaması ve merkez yoklaması olarak belirleniyor. Hangi seçim çevresinde hangi aday saptama yönteminin kullanılacağına ilçe ve il örgütlerinin görüşü doğrultusunda PM karar verecek.
• Kongrelerin başlangıç ve bitiş tarihleri MYK tarafından belirlenecek. Konre tarihi tarihi 2 yıldan az, 3 yıldan fazla sürede yapılamayacak.
• Parti üyelerinin seçme seçilme hakkını kullanabilmeleri için en az bir yıl üye olma şartı aranacak.
• Genel başkanın belirlediği, genel başkan yardımcıları ve genel sekreter, PM’den güvenoyu alarak göreve başlayacak. TBMM grup başkanı ve başkanvekilleri de MYK üyesi sayılacak.
• Genel başkanın yokluğunda, MYK’ya başkanın belirlediği genel başkan vekili değil, genel sekreterden başlayarak, Protokol Yönetmeliği ile belirlenen sırayla genel başkan yardımcıları başkanlık edecek.
• Nüfusu 20 binden fazla olan yerlerde milletvekilleri, belediye ve il genel meclis üyeleri, partili belediyeler, bunların bağlı kuruluşları ve iştiraklerinde çalışanlar kongrelerde aday olamayacak ve ilçe kongresi delegesi olarak seçilemeyecek.
• Geçmişte tüzükte yer alan “küçük kurultay”, “Büyük Danışma Kurulu” adı altında yeniden tüzüğe ekleniyor. Her takvim yılı içerisinde en az bir kez ve yerel ve genel seçimlerin ardından yapılacak danışma kurullarının ardından toplanıp, il ve ilçe danışma kurulu raporlarını değerlendirecek, ayrıca parti politikalarına ilişkin görüşlerini alacak.