İZMİR - Türk ekonomisinin yumuşak karnı olan ve düşürülmesi için farklı önlemlerin gündeme geldiği cari açık için Egeli işadamlarından 'yap-sat' modeli önerisi geldi. Türkiye'de üretimi ve ihracatı teşvik eden, ithalatı kısıtlayan modelin cari açığın düşürülmesinde en etkili yol olacağını belirten Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, bu model ile ikinci büyük sorun olan işsizliğin de azaltılabileceğini vurguladı.
‘Üretim olmadan kalkınma hayal’
Son dönemde Türkiye gündemini işgal eden cari açığın düşürülmesi ile ilgili değerlendirme yapan Yorgancılar, yerli üretime destek olmadan bu konuda başarıya ulaşılmasının hayal olduğuna işaret etti. "Üretim olmadan, kalkınmak hayal" düşüncesini bugüne kadar her platformda dile getirdiğini anlatan Yorgancılar, "Türkiye'de son dönemde uygulanan ekonomi politikaları, kurun düşük tutulması ve değerli TL ithalatı daha cazip hale getirdi. İthalatın çok büyük bir bölümü de ara malı ithalatı. Bu da gösteriyor ki, sanayiciler ara malı üretimini bırakmış ve ithalatı seçmiştir. Bu da sanayicilerimizin yap sat yerine al sat modeline geçtiğinin göstergesi. Bu model üretim ve yatırım yapması gereken Türkiye'de istihdamın ve ekonomik gelişmenin önünde engeldir" dedi.
Yorgancılar, "Bu nedenle ithalat kontrol altına alınmalı. Özellikle kalitesiz ürünlerin yurda girişi ve Türkiye'de üretilen ürünlerin ithalatı zorlaştırılmalı. Bu sayede yerli sanayinin önü açılabilir. Artık tüm dünyada gizli bir korumacılık var. Türkiye de bunu uygulamalı. Diğer ülkelere baktığımızda döviz kurunun yanında koydukları fonlarla ithalatı engellemeye çalıyorlar. Türkiye'nin de bu konuda sektörler bazında çalışma yaparak fonlar, analiz şartları gibi önlemlerle ithalatı zorlaştırması gerekir. En büyük ithalat kalemimiz ise enerji. Bu da yenilenebilir enerji kaynaklarının oranı artmadan nükleer santral olmadan önlenemez" diye konuştu.
İhracatta geçmiş yıllarda uygulandığı gibi navlum primi sistemine geçilebileceğini kaydeden Yorgancılar, yine geçmişte olduğu gibi ciroya göre ihracat yapan firmalara teşvik primi verilebileceğine dikkat çekti.
"12 ay taksit doğru değil"
İç piyasada ekonomiyi ısıtan en önemli sorunlardan birinin tüketimin cazip hale gelmesi olduğuna işaret eden EBSO Başkanı Yorgancılar, özellikle cebinde para olmasa da 12 ay taksite kadar kredi kartı ile alışveriş etme imkanının en büyük sorunlardan biri olduğunu savundu. Bütçesi sınırlı olan vatandaşların maaşının 5 katına kadar kredi kartı ile borçlanabilme olanağı olduğunu hatırlatan Yorgancılar, vadelerin kesinlikle düşürülmesi gerektiğini anlattı. İş garantisi bulunmayan tüketicilerin kredi kartına 12 ay vade yapılarak gelirinin üzerinde borçlandırılmasını anlayamadığını aktaran Yorgancılar, "50 kuruşluk maydanoz alırken bile kredi kartı kullanılması ekonomi için bir risk oluşturuyor" dedi.
Sanayici ne istiyor?
- Ekonomide al-sat yerine yap-sat modeli uygulanmalı.
- İhracat teşvik edilmeli.
- Yerli üretimin artırılması için teşvikler verilmeli.
- Kalitesiz ve Türkiye'de üretilen ürün ithalatının önüne geçilmeli.
- Kredi kartının verilmesi zorlaştırılmalı.
- Kredi kartında vadeler düşürülmeli.(Murat Şahin/Yeniasır)