Yıkılan binaları ölü mühendis denetlemiş

Star gazetesinin haberine göre, Marmara depreminin ardından, ABD ve Avrupa’daki modeller örnek alınarak uygulamaya konulan, yeni yapıların “özel yapı denetim şirketleri” tarafından denetlenmesine ilişkin sistemdeki usulsüzlükler müfettişleri isyan ettirdi. Şirketlerin yüzde 90’ının, denetimleri kağıt üzerinde yaptıkları belirlenirken, yaklaşık 300 yapı denetim şirketi de usulsüzlükler nedeniyle kapatıldı. Yapı denetimlerinde hayatını kaybeden “mühendislerin” bile, şirketler tarafından denetimi yapan sorumlu kişi olarak gösterdiği belirlendi.

 

Binaların deprem testlerinin özel şirketler tarafından yapılmasına ilişkin yasa, 13 Temmuz 2001’de Resmi Gazete’de yayınlandı. Aralarında Ankara, İstanbul ve İzmir’in yer aldığı 19 ildeki yapıların deprem testlerinin yapı denetim şirketleri tarafından yapılması öngörüldü. Yasa kapsamında, 2001-2010 arasında yaklaşık 900 yapı denetim şirketi kuruldu. Şirketlerin denetimi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na verildi. Gelen yoğun şikayet üzerine son 5 yılda şirketleri yoğun denetimden geçiren Bakanlık müfettişleri, yaklaşık 300 yapı denetim şirketini usulsüzlükler nedeniyle kapattı.

 

Müfettişlerin hazırladığı raporlarda, şirketlerin yüzde 90’ının mühendisleri, “diploma kiralama” şeklinde çalıştırdığı ve mühendislerin de, boş denetim formlarını imzalayarak, şirkete verdiği tespit edildi. Deprem denetim formunun altında imzası bulunan bazı mühendislerin hayatını kaybettiği de saptandı. Deprem testi için laboratuarlara giden betonların da, inşaatlarda kullanılan betonlar olmadığı yine bu incelemelerde tespit edildi. Denetim şirketlerinde, 80 yaşında mühendislerin çalıştırılması da dikkat çekti.

 

2011 itibariyle yapı denetim zorunluluğu 81 ilde uygulanmaya başladı. Van’da da 14 yapı denetim şirketi kuruldu. Son düzenleme ile, yapı denetim şirketlerine ödenecek ücret, bina bedelinin yüzde 3’ünden yüzde 1.5’e indirildi. Buna rağmen usülsüzlük sürüyor.

 

Van’da yıkılan bina sayısı 2262. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkililerinin bilgilerine göre, müteahhit ve vatandaşlar, bina bedelinin yüzde 3’ünü ödememek için, yapı denetim firmalarıyla anlaşıyor ve 3 bin liralık masrafın bin lirasını ödeyerek denetim raporunu alıyor. Öte yandan Van Valisi Münir Karaloğlu 24 canlı yayınında BDP’li Van Belediye Başkanı Bekir Kaya’nın oluşturulan kriz merkezine hiç uğramamasını eleştirdi. Dün Bekir Kaya’nın basına ‘biz gittik bizi kabul etmediler’ açıklaması yaptığını söyleyen Vali Karaloğlu, “Lütfen kriz üzerinden başka şeyler devşirilmesin. Bu işimizi zorlaştırıyor” dedi.