İller Bankası'na kabul, genele ret… 5 milyar TL'lik bütçeye oy çokluğu!

Ozan EKİZ / EGEDESONSÖZ – Bornova Belediyesi Ekim Ayı Olağan Meclis Toplantısı ikinci oturumu gerçekleştirildi. Meclisi Bornova Belediye Başkanı Ömer Eşki yönetti.

Meclis toplantısında 2025 – 2027 yılı mali yılı gelir gider bütçesi görüşüldü. Komisyonlardan oy çokluğu ile gelen 2025 yılı bütçesi mecliste tartışıldı. Oyçokluğu ile kabul edilen Bornova Belediyesi’nin gelir bütçesi 5 milyar 20 milyon olarak kabul edildi.

Belediyenin gider bütçesi ise 5 milyar 420 milyon TL ile oy çokluğu ile kabul edildi. 2025 yılı için 400 milyon TL'lik borçlanma öngörüldü. 

CHP’Lİ YURDAKUL: BÜTÇE HEDEF VE AMAÇLARA UYGUN OLARAK HAZIRLANDI
CHP Grup Başkanvekili Yağmur Yurdakul, bütçeyle alakalı olarak, “İçeriklere bakınca stratejik planın hedef ve amaçlarına uygun olarak hazırlandı. Bir sonraki yılın bütçesini yapmak zor olsa da kısaca yorumlayınca giderlerin çoğu personel giderlerini oluşturuyor. Sosyal işlere ayrılan büyük bir bütçe var. Kent market ve kent lokantaları net bir gösterdi. Yatırım bütçesi artı değer katacaktır. Daha fazla kaynakları olan bir durumda olalım isteriz ama eldeki sınırlara imkanlara rağmen büyük fayda sağlayacaktır” dedi.

CHP’Lİ TOKEM: UMARIZ HÜKÜMET ENFLASYON TAHMİNLERİ TUTAR
CHP Meclis Üyesi Ahmet Tokem, bütçeye dair yorumlarını, “Bütçeyi hazırlarken bürokratlarımızın dikkat ettikleri Merkez Bankası öngörüleri ile hazırlandı. Maalesef bunlar yeterli. 2024 bütçemize ek bütçeler eklemiştik. Mevcut tahminlerimizi kamu yararı ile güncelleyerek bir bütçe belirledik. Umarız hükümetimizin tahminleri tutar. Hedef enflasyon sene içerisinde sene içerisinde yükseldi. Mevcut ekonomik gerçeklerle öngörülmeyen beklentiler var. Bunları göz önüne alarak ayakları yere basan bir bütçe yaptık” ifadeleriyle dile getirdi.

AK PARTİLİ TEKİN: OVP YÜZDE 30 AÇIKLADI, SİZ YÜZDE 100 ALIN AMA HESAP TUTMUYOR
AK Parti Meclis Üyesi Ercan Tekin, enflasyon tahminlerin çok üzerinde öngörülen kalemler olduğuna dikkat çekerek, “Aynı şeylere bakıyoruz ama aynı şeyleri görmüyoruz. Konuşmamı bir cevap vermeniz için değil eleştirilerimi dinlemenizi istiyorum. Aldığımız cevaplar bizi tatmin etti. Tatmin etmeyen cevaplar aldığımızı söylemeyelim. Her kalem ayrı bir çalışmaya dayanmak zorundadır. Performans kriterleri ve hedefler bu bütçe ile örtüşmüyor. Komisyonumuza davet ettiğimiz bürokratlardan esaslara ilişkin bilgi talebinde bulunduk. İlk olarak hazırlanış tekniğinden bahsetmek isterim. Ulaşım hizmetlerinin bütçesinin mal alım kalemi 150 milyon TL ile bize açıklandı. Yakıt gideri olarak alımlar olduğu bize iletildi. Belgelere bakınca yapılan harcama 40 milyon TL, öngörülen ise 50 milyon TL. Nasıl oluyor da bu rakamlara yükseliyor? Enflasyon yüzde 300 mü olacak? Diğer kalemlerde niye böyle bir şey yok? Büyükşehir’de komisyon başkanı hükümetin OVP planlarına ve beklentilerine göre hazırlanır dediler. Bürokratları bilgi olarak da takdir ederim. OVP hedefleri yüzde 30’larda açıklandı. Siz olmadı yüzde 100 alın ama hesap tutmuyor” dedi.

‘BAKKAL DEFTERİ DEĞİL, BÜTÇEYİ KONUŞUYORUZ
Tekin, araç kiralama ücretlerindeki artışa dikkat çekerek, “Bu sene için 220 bin TL araç kiralamaya ücret aktarılmış. Araç kiralamada 37 milyonluk bir rakam var. Ödenekler başka yere aktarılacak deseniz böyle bir bütçe yönetimi ile yönetici çalıştırır mısınız? Hata varsa söyleyin bunu. Bakkal defteri değil, bütçeyi konuşuyoruz. Yanlışı kaldırmak devlet ciddiyeti ile bağdaşmaz. Değiştirilmesi gerekiyorsa değiştirelim. Bir belediye başkanının başarısı bürokratlarının bilgi, beceri ve gerçekçi yaklaşımlarına bağlıdır. Bürokratların değeri belediye başkanının değeridir. Böyle bir bütçe çalışmasının Bornova’ya yakıştığını düşünmüyorum. Bütçeyi daha iyi hazırlayacak personele ihtiyacı var belediyenin. Çok değerli bürokratlar var ama yeterince önem verilmediğini düşünüyorum. Planlarla bütçenin örtüşmesi gerekiyor. Gereken önemi verelim ve önümüzdeki yıl böyle şeylerle karşılaşmayalım” ifadelerini kullandı.

‘BU BÜTÇE İLE BORNOVA’NIN SORUNLARINI NASIL ÇÖZECEĞİZ?’
Rakamlar üzerinden eleştirilerini sürdüren Tekin, “Belediye bütçemizde denk bütçe yok. 400 milyon TL borçlandırma yapıyoruz. Doğru bir plan ile bunu konuşmuyor olmayacaktık. Bütçenin baştan şaşacağını kabul ediyorsunuz. Personel bütçesi olarak yüzde 60’ı aşan bir rakam var. Ne kadar yatırım yapacağız bu rakamlarla? Faiz gideri yüzde 3’üne denk geliyor. Sermaye giderleri bölümü… Kamu kurumlarında sermaye gideri belediye yatırımlarını temsil ediyor. 0’dan bir projeyi yapması demek gayrimenkul sermaye gideri. Tadilat ise gayrimenkul onarım gideri olur. Yüzde 8’lik bir sermaye gideri oluyor. Bakım onarım için de 176 milyon TL olarak karşımıza çıkıyor. Gayrimenkul mal ve onarım gideri ise 10 milyon TL. 186 milyon ile yüzde 3,4. Her alanda yatırım bekleyen Bornova için yatırım rakamları sadece bu kadar. Yüzde 11 ile neyi başaracağız bunu göreceğiz? Bu bütçe bu haliyle Bornova’nın sorunlarını nasıl çözeceğiz? Her belediyeye nasip olmayan bir asfalt plent tesisi kurmuşuz. Bir plent yapıyoruz ama tesisin kapasitesi yıllık 460 bin ton olduğu söylendi. Bu sene ise 60 bin ton üretim yapıyoruz. Etkinlik ve verimlilikten bahsediyoruz ama burada bunu tartışmalıyız. Asfalt satışını nasıl yapacağız, bundan ne kadar gelir elde edeceğiz? Kapasiteyi yarıma indirelim, 20 gün çalıştırdık. 150 bin tona çektik. Yüzde 50 kar getiren bir yer, bununla alakalı nasıl bir planlama yapacağız? İnanın sizin iyi niyetli olduğunuzdan şüphem yok. Bazı uygulamalar örtüşmüyor. Seçim kampanyasında ‘sosyal belediyecilik’ vurgusu var. Yüzde 4,9, 264 milyon TL’lik bir sosyal yardım var ama aslında sadece yüzde 2. Personele ayrılarak bütçenin küçültülmesi doğru değil” dedi.

EŞKİ: BİR ZABITA ARACINA 4 ARKADAŞIMIZ BİNİYOR, ARAÇLARA İHTİYACIMIZ VAR
Başkan Eşki araç satın alma ve kiralama kalemindeki artış eleştirilerine, “Belediye başkanının bürokratlar belirler ben de ona göre bir kadro oluşturdum. Hava kuvvetlerinde görev yapan ulaşım müdürümüz var, insani olarak da güvenim sonsuz. Araç satın alma ve kiralama kısmında net talimatım var. İki önemli faktör; birincisi insan ikincisi araç. Biz de geçtiğimiz aylar içerisinde yangın yaşadık. İtfaiye aracı almak ile planımız var. Çekici araca ihtiyacımız var. Sosyal yardım noktasında kent lokantalarına araç lazım. Zabıta aracının içine 4 arkadaşımızı bindiriyoruz, araçlara ihtiyacımız var. ‘Emniyet sibobu oluştur, araca ihtiyacımız var’ dedim” diyerek cevap verdi.

YAKIT ELEŞTİRİLERİNE NAPOLYON ANISI
Yakıt giderleri artışına dair gelen eleştirilere yanıt veren Eşki, “Yakıt giderleri ile artış durumundan bahsettiniz. Araçlar önemli ama hareket kabiliyeti de önemli. Mazot fiyatını ortalama 50 TL olarak bekliyoruz. Araç sayımız artıyor, yoğunluğunda bir artış var. Yüksek öngörünün sebebi belli. Fazla kalmasının zararı yok ama eksik kalması sorunlu hale gelir. Napolyon bir savaşta batı cephesinde ‘neden top atışı yapılmadı’ der, komutan ‘barutumuz yoktu’ der ve Napolyon ‘gerisini sayma’ der. Mazotumuz yoksa hiçbir iş yapamayız. Olabildiğinde öngörüyü yüksekten tutmanın bir zararı yok” dedi.

‘İLK HESAPLADIĞIMIZDA 8 MİLYAR TL İDİ, BU MIZRAK BU ÇUVALA ANCA BÖYLE SIĞAR
Bütçeye dair genel eleştirilere yanıt veren Eşki, “Teknik bir eleştiri yapıldınız. Sosyal yardım olayı sadece gıda göndermek değil. Eşit şartlarda hayata başlamanın önünü açmak gerekiyor. BELGEM dershanesinde yapıyoruz. Dershane eğitim sistemini çok eleştirdim. Soru bankası verilmeden eğitim yapılıyor. 700 öğrenciden 2 bin öğrenciye çıkarıyoruz, materyal desteği de sağlıyoruz. Öğle arasında öğrencilerine imrenilen restoranlardan yemek götürülecek. Çocuklar kendini eksik hissetmesin diye çabamız var. Kültürel ve sportif kursları çok yaygın bir şekilde veriyoruz. Hayata başlarken eşit şartlarda yaşamak için çabamız var. Kreşlerimizin sayısını arttırmaya çalışıyoruz. Bütçe rakamlara boğularak değerlendirilmez. Bürokratları topladık ve en esnek bütçeyi yaptık. Toplam rakam 8 milyarın üzerinde çıktı. Gerçekçi olmak lazım. Borca girmeden satış yapmadan 3,5 milyar TL bütçe yapabiliriz. Hükümetinizin engellemeleri var. Bu mızrak bu çuvala anca böyle sığar. Gerçek bütçe kasaya giren bütçedir. İhtiyaçlar önem sırasına göre ertelenmiştir. Umarız hayalimizin ötesindeki işleri yaparız” dedi.

AK PARTİLİ TEKİN: YAPACAĞINIZ HER İŞTE BAĞIRARAK TEŞEKKÜR EDERİZ
AK Partili Tekin, eleştirilerinde bürokratlara karşıt olmadığını belirterek, “Gün sonunda bir istatistik var. Hedefim bir bürokratı konuşmak değil. Burada konuşma yapmamın sebebi donanımı asla değil. Burada bir konuya dikkat çekmek istedim. Bu çok samimi. Yapacağınız her işte bağırarak teşekkür ederiz. Yakıtla alakalı bana verilen bilgide; 1,5 milyon litrelik bir yakıt kullanımı var, en fazla kullanınca 2 milyon litre dediler. Çarpınca 100 milyona ulaşacak. Gerçekten çok tatmin olduğum konular var, bizde arkanızdayız dedik” ifadelerini kullandı.

AK PARTİLİ DALGIÇ: İLLER BANKASI GELİRİNE OY BİRLİĞİ, DİĞERLERİNE OY ÇOKLUĞU VERİYORUZ
AK Parti Meclis Üyesi Akın Dalgıç, bütçeye yaptığı genel eleştirilerde şu ifadeleri kullandı:

2024 yılına bakınca 2 milyar bütçe vardı, 5 milyara çıktık. Bu devasa bütçe ile neler yapılmış, neler tamamlanmış. Asfalt, yama ve kaldırım sorunu varmış, 60 milyon ayrılmış. Yol sorunu hala birinci sırada ama 70 milyon rakam ayrılmış. Bütçe artmış ama yola ayrılan para artmamış. Temizlik işlerinin 590 milyon gibi bir bütçesi var, personeli çıkarınca 6-7 milyon kalıyor. Konteynerler nasıl yenilecek? Araç giderlerine ayrılan bütçeden sonra sizin aracınız dahil yolda kalabilir. Kiralamayla ilgili olarak hibe ettiğimiz araçlar 2006 modeldi. Birbirine yakın modeldeki araçları kiralıyoruz. Veterinerlik işleri ile ilgili günlük ortalama 12 kısırlaştırma var. Bir türlü yukarı doğru çıkaramıyoruz. Hekim eksikliği diye söylendi. Bunun tamamlanması daha iyi olur. 30 milyon TL ile yeni bir yerleşke için ayrıldı. Şimdiki olan bölümün genişletilmesi ile ilgili bir görüş bildirdik, yeri uygun olmadığı söylendi. Kent lokantaları bu yılın popüler hizmeti. Bu hizmet yerine ulaşıyor mu? Kent marketler gibi yapsaydık daha iyi olur muydu acaba? Bütçeyi vatandaşı cezalandırarak mı çıkaracağız? İller bankası gelirine oy birliği diğerlerine oy çokluğu veriyoruz.

AK PARTİLİ TATLI: MÜDÜRLERİMİZİN BÜTÇEDEN MEMNUN
AK Parti Grup Başkanvekili Sait Tatlı, müdürlerin bütçeden memnun olmadığını belirterek bütçeye yaptığı eleştirileri şu ifadelerle anlattı:

Çok kıymetli ve değerli bilgiler verildi. Müdürlüklerimizin çoğu burada ve maalesef hiç memnun olmadıklarını görüyoruz. Galiba başkan yardımcılarımız da memnun değil, buradan bakınca yüzlerinden düşen bin parça var. Bütçemizin yüzde 44 civarı İller Bankası payı var, yüzde 9 yatırım payı var. 1 milyarı 700 milyon TL’yi aşan bir satış var. 400 milyon ek bütçe var. Personel gideri çok ciddi anlamda olunca yatırım ve hizmete bütçe kalmıyor. Ücret tariflerine iki ay önce zam yapıldı. Yılbaşında yine zam öngörülmüş. Geçen dönem 40 milyon TL para cezası öngörülmüş, 150 milyon TL olarak öngörülmüş bu sene. Lütfen belediyenin istediği evrak varsa tamamlasınlar. Bu kadar arsa satışına bakınca kamulaştırma için 40 milyon TL öngörülmüş, arsa satışına kıyasla çok düşük. Yerler satılınca yeni yerlerin açılmasıyla en azından bir kısmına yatırım yapılsın. Bu bütçeye bakınca yeni açılan müdürlüklere baktım. ARGE, kentsel dönüşüm müdürlüklerine bakınca sadece personel gideri görülüyor. Tiyatro müdürlüğünde 500 bin TL’lik bir rakam var. Kentsel tasarım müdürlüğü 1 milyonu aşan bir rakam ayrılmış. Müze müdürlüğü ile ilgili sayısı arttıracağız dediniz, 2 milyonluk bir bütçe ayrılmış. Bu kadar müdürlük kuruluyor, ciddi bir masraf görünüyor ama ciddi şeyler göremiyoruz.

‘ESNAFLARA ZAM YAPARAK MI YANLARINDA OLACAKSINIZ?’
Gelir kalemleri konusunda eleştiriler yapan Tatlı, “Gelir kalemlerinde ciddi zamlar var. Esnaflara borcumuz var dediniz, zam yaparak mı esnafın yanında olacaksınız? Bağışçısı yurt yapılsın demişti yoksa o da elimizden gidecek gibi görünüyordu. Bütçe denkliği ile arsa satışı ve borçlanma öngörüyoruz. Vatandaş belediyeden bilgi ile ilgili dilekçe sunduğunda 250 TL’den 2 bin TL’ye çıkmış. Vatandaş bilgi talebinde bulunmasın mı? Esnafa 10 kata kadar zam yapıldığını görebiliyoruz. İstenirse ekonomik olarak kullanılabilecek bir bütçemiz var” dedi.

‘YURT VE KENT LOKANTALARINI POPÜLER OLARAK GÖRMÜYORUM’
Başkan Eşki, AK Parti Grubu’ndan gelen eleştirilere şu şekilde cevap verdi:

Bir tane yurdumuz var, diğeri bakanlıktan boşaltılmasıyla ilgili işlem görmesi gerekti. İkinci döneme yetişecek. Ne yurdu ne lokantaları popüler bir hizmet olarak görmüyorum. Yurt gerçekten büyük ihtiyaç. Kızlar için özellikle, ülkede yaşananlardan sonra kamu yurtlarını tercih etmek istiyorlar. Gittikçe artan bir ihtiyaç. Kent Lokantaları’nı da esnafın olmadığı bölgelere yaymaya çalışacağız. Aşevi uygulamasına gideceğiz. Kimsesi olmayan yaşlı vatandaşlarımız oluyor, en azından bir öğün sıcak bir lokma geçsin diye çalışma olacak. Günlük 3 bin tabldot yemek çıkarma hedefimiz var.

’70 YAŞINDAKİ AMCA YERE ŞİŞE ATIYOR, YERLER KİRLİ DİYOR’
Toplumumuzda yanlış bir algı var. Temizlikle ilgili olarak belediye temizlesin diyorlar. Kirletmemeye yönelik bir faaliyet sunulmamış. Çocuk yaşta bizlere doğru verilmiyor. Bornova Meydan Çarşı’da yaşlı bir dayı su şişesini içip attı. Sonra buralar temizlenmiyor dedi. 70 yaşlarında idi kendisi. Bu kirletme her yere sirayet etmiş. Ayakkabıcılar Sitesi'nde Suriyeliler’in yaptığı işlemler civarı etkiliyor. Sert bir önlem aldık. Pınarbaşı’nda tepe büyüklüğünde atıklarını atıyorlar. En yüksek ceza neyse kesiyoruz, keseceğiz. Körfezde balık ölümleri var, körfeze giden nehirlere sanayi atıkları akıyor. Birini yakaladık, Kemalpaşa’daki bir fabrika Doğanlar’a atıkları döküyor. Filtre ve atıkları çalıştırmıyorlar o yüzden döküyorlar. Sadece kanıtlamamız kaldı. Yapacağımız astronomik ceza neyse yapacağım, 4 kamyon molozu dükkanın önüne dökeceğim. Maalesef ceza bir yöntem. Çevreyi çok haksız şekilde kirletip çok yüksek gelir elde ediyorlar. Bunun önüne geçeceğiz.

‘PAZARCILAR KENDİNİ PAZAR YERİ SAHİBİ ZANNEDİYORLAR’
Pazarcılar pazarların sahibi olduğunu düşünüyorlar. Vatandaşla düzgün iletişim kurmak zorundalar. Bir pazarcı müşteriyi dövdü. Çok sert cezalar uygulayacağız. Çamdibi Pazar Yeri’nin üstünde düğün salonu var, parfümler sürünüyorsunuz marul kokusu, kabak kokusu üzerinize siniyor. Kapıyı pazarcılar kapatmak istemiyor. Kapı bir daha açılmayacak diye net bir talimat verdik. Kimsenin kamu iradesini kendisine göre çevirme şansı yok. Pazar yerinde hedefimiz süpermarket kıvamına getirmek. Fiziki koşulları çok güzel olması lazım.

‘PARA KAZANANDAN DAHA ÇOK PARA ALMAYI UMUYORUZ’
Sattığımız kadar yerine koyabilecek miyiz kavramınız var. Şu kadar arsaya ihtiyaç var diye bir şey yok. Bizim kullanmadığımız arsanın parasının gelmesi daha faydalı. Kamulaştırma bütçesini koyamıyoruz ama kamulaştırma yapacağım. Dilekçe ücretleri genelde müteahhitlerin teknik bütçesi. Temel amacımız adaletli vergi almak. Para kazanandan daha çok para almayı doğru buluyoruz.

AK PARTİLİ TEKİN: BÜYÜKŞEHİR PARAMIZ VAR DİYE Mİ ORTAK PROTOKOL YAPMIYOR?
Aynı zamanda Büyükşehir Meclis Üyesi olan AK Partili Tekin, “Kamulaştırmada en az yüzde 3 kamulaştırma olmak zorunda zaten. Şebnem Hanım ile büyükşehir meclis üyesiyiz. Biz Büyükşehir’de Bornova için mücadele ediyoruz. Ortak protokolleri destekleyelim, bizim paramız var diye mi vermiyorlar?” dedi.

EŞKİ: CEMİL BAŞKAN TALEPLERİMİZ SONRASINDA BİZİ KIRMADI
Eşki, Büyükşehir’den istedikleri destekleri aldıklarını belirterek, “Cemil Başkan’dan çok büyük iki talebimiz vardı, bizi kırmadı. TIR garajı ve motokurye parkını tahsis ettiler. Büyükşehir ile bu anlamıyla gayet olumlu bir süreç yapıyoruz” dedi.

MECLİS’TE ŞİİRLİ ATIŞMA
CHP’li Yurdakul, bütçeye ilişkin olarak Nazım Hikmet’in şiirinden alıntı yaparak, “Zamlarla ilgili Nazım Hikmet şiiri ile cevap vermek istiyorum; “Bu dünyada, bu zulüm senin sayende. Açsak, yorgunsak, alkan içindeysek eğer ve hâlâ şarabımızı vermek için üzüm gibi eziliyorsak, kabahat senin -demeğe de dilim varmıyor ama - kabahatin çoğu senin, canım kardeşim” Keşke zamlar olmasa” dedi.

Başkan Eşki, AK Parti Grubu’na yönelik olarak “Necip Fazıl’dan bir cevap olur mu?” diye sordu. AK Partili Tatlı ise Necip Fazıl’dan değil Sait Tatlı’dan cevap vererek, “Necip Fazıl’dan değil de Sait Tatlı’dan bir cevap vereyim. Zamların olması ile ilgili bir eleştirimiz yok. Siz iki katını alın. Bin TL’den 4 bin TL yapmışsınız. Yüzde 600 zam olan yerler var. Bizim getirdiğimiz eleştiri budur” dedi.

Başkan Eşki, meclisi Necip Fazıl Kısakürek’in şiirinden şu alıntıları yaparak bitirdi.

Ben de Necip Fazıl’dan bir alıntı yapayım o zaman; “Tam otuz yıl saatim işlemiş ben durmuşum, Gökyüzünden habersiz uçurtma uçurmuşum” dedi.

AK Parti Grubu İller Bankası gelirlerinin olduğu ‘diğer gelirler’ kısmına oy birliği ile kabul oyu verirken, bütçeye oy ret oyu verdi. Bütçe, oy çokluğu ile kabul edildi.