Uzmanından çocuklar için oyuncak uyarısı!

Liv Hospital Ankara’dan Klinik Psikolog Ecem Özcan Tatlıdil, çocukların zihinsel sağlığı ve gelişimi açısından yaşa uygun oyuncak seçimi önemli olduğunu belirterek, dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.

Tatlıdil, çocuk gelişiminin her evresinde çocukların beden ve ruh sağlığı açısından oyuncakların öneminin büyük olduğunu söyleyerek “Ev ortamında aile, okul öncesi eğitim kurumlarında ise öğretmenler tercih edecekleri sağlıklı oyuncakları etkin bir şekilde kullanarak çocuğun bütün gelişim alanlarına fiziksel, bilişsel, duygusal ve sosyal olmak üzere önemli katkı sağlayabilirler. Oyuncak, çocuğun gelişimi açısından vazgeçilmez bir unsurdur” diye konuştu.

‘BEKLEME VE SABIRLI OLMA GİBİ YETENEKLERİ KAZANDIRIR’
Oyuncakların çocuğun yaratıcılığını, karar verme becerisini, boyut, şekil ve renk gibi kavramları kavramasını, düş kurma gücünün gelişmesini ve çeşitli beceriler kazanmasını desteklediğini ifade eden Tatlıdil, şunları söyledi:

“Oyuncaklar çocuğun iş birliği yapmasına, paylaşmasına, bekleme ve sabırlı olma gibi yetenekleri kazanmasına yardım eder. Oyuncak seçerken o yaştaki çocuğun yeteneklerini ve genel ilgi alanlarını dikkate almak gerekir. Ayrıca ince ve kaba motor becerileri, dil gelişimi ve yaşa uygun toplumsal gelişimde oyuncak seçerken dikkate alınmalıdır. Çocuğun yaşına oranla küçük yaşa hitap eden oyuncaklar ilgi azlığına ve erken sıkılmaya neden olabilirken, çocuğun yaşından daha ileri yaşlar için tasarlanmış oyuncaklar ise çocukta başarısızlık ve özgüven eksikliğine neden olabilmektedir. Bu nedenle çocukların yaşına uygun oyuncaklar ile oynamasına imkân tanınmalıdır.”

HANGİ OYUNCAK, HANGİ YETENEĞİ GELİŞTİRİR?
Tatlıdil, seçilen sağlıklı oyuncak türlerinin zihin sağlığı kadar fiziksel ve zihinsel gelişime de katkı sağladığını söyledi. Çocukların hayatına katabileceği önemli yeteneklerin başlangıç aşaması olduğunu belirten Tatlıdil, oyuncak çeşitlerinin gelişime katkısını şöyle sıraladı:

“Üç tekerlekli bisiklet, oyun hamurları, kayma, tırmanma, sallanma oyuncakları ve kaykay gibi oyuncaklar büyük kas gelişimini, kâğıt, makas, boya, kalem ve legolar, çeşitli birleştirme oyuncakları, parçalı bulmacalar ince motor becerilerini, kukla, bez bebekler, çeşitli giysiler, süs eşyaları, meslek setleri, bebek arabaları düş kurma gelişimini, küpler, bloklar, otomobil ve kamyonlar, tahta ve plastik hayvanlar, kum havuzu malzemeleri kurgu yeteneğini, ev eşyaları ve ev setleri; sosyalleşmeyi ve paylaşma duygularının gelişmesini, ifade yeteneğinin artmasını, dışa dönük kişilik gelişimini, tahtadan veya mıknatıslı harf, sayı ve şekiller, harf ve sayıları içeren mühürler, eklemeli bulmacalar, tamamlama oyunları dil yeteneklerini, okuma ve konuşmayı, renkli çubuklar, oyuncak saat ve saati öğretecek küpler, geometrik şekiller matematik yeteneğini, müzik ve ritim araçları dil ve sosyal becerilerin gelişimini, taş, yaprak, deniz kabuğu, kuru bitki ve sebze koleksiyonu gibi oyuncaklar doğa bilincinin gelişmesini destekler.”

‘OYUN EN İYİ ÖĞRENME ARACI VE EN KOLAY ÖĞRETME ARACIDIR’
Oyun ve gelişimin her yaş dönemi için farklılık gösteren ve ömür boyu devam eden bir süreç olduğuna dikkat çeken Tatlıdil, “Oyun ve oyuncak; çocuklar için iletişim, öğrenme, vakit geçirme ve gelişimi destekleyici bir araçtır. Oyun ve oyuncak her yaş döneminin krizlerini rahatça atlatabilmek ve kalıcı hasar bırakmadan geçirebilmek için kullanılabilecek en ideal araçtır. Sağlık problemleri olan çocukların biriken stres ve kaygı yönetimini, duygusal krizlerini aktarabilme ve atlatabilmesine yardımcı bir faaliyettir. Yetişkinlerle çocuklar arasındaki iletişim kanalı olarak işlev görmektedir. Çocuğun yetişkinlerin dünyasını rahatça anlayabilme ve taklit edebilmesine, yetişkinliğe hazırlanma yollarından biridir. Oyun ve oyuncaklar davranış modellemesine, toplumsal ve ahlaki kuralları benimseyebilmesine, aidiyet duygusuna, duygularını ifade edebilmesine, düşüncelerini ifade edebilmesine vb. durumlara yardımcı bir unsur olarak değerlendirilmektedir. Çocukların öğrenmeye en açık oldukları dönemde oyun ve oyuncaklar ile birçok beceriyi kolayca öğrenebilmektedirler” ifadelerini kullandı. 

OYUNCAK SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
‘Oyuncağın çocukta merak uyandırması, kasları çalıştırması, girişimciliği ve düş gücünü artırması onu problem çözmeye yönlendirmesi gerekir’ diyen Psikolog Tatlıdil, “Oyuncak seçiminde öncelikle göz önüne alınan etken çocuğun yaşıdır. Çok küçük çocuklar, renkli bir çıngırak gibi tüm duyularını uyaran oyuncaklardan hoşlanırlar ve bu oyuncaklar onların tam olgunlaşmamış duyularının gelişimine önemli katkıda bulunur. Yeni yürümeye başlayan çocuklar farklı şekil ve boyutlardaki küpleri yerleştirme çıkarma oyunlarını severler. İki yaşlarındaki çocuklar yeni kazanmakta oldukları bilek çevirme yeteneğini kullanıp, geliştirebilecekleri basit legoları diğer oyuncaklara yeğlerler. Okul öncesi devreye ulaşan çocuklar ise yaratıcı yönlerini destekleyen her türlü nesneden ve resim yapmaktan hoşlanırlar. Boyama ve çizme yaratıcılığı özendirir. Bu açıdan bakıldığında görülür ki çocuk, içinde bulunduğu yaş döneminde edindiği becerileri geliştirecek olan, oyuncaklara doğal olarak daha eğilimlidir. Çünkü aslında her yeni edindiği beceri, onun için bir oyundur” şeklinde konuştu. (DHA)