Kanser tedavisinde önemli gelişme: Kişiye özel aşı

Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS) kapsamında otuz hastane Kanser Aşısı Projesine kaydoldu. Bu sistem, kanser hastalarını mRNA teknolojisini kullanan denemelerle eşleştiriyor. mRNA teknolojisi mevcut Covid-19 aşılarında da kullanılıyor.

Aşılar, kanser tedavisi sonrası kalan kanser hücrelerini tanıyıp yok etmek ve hastalığın tekrarlama riskini azaltmak için bağışıklık sistemini harekete geçirecek şekilde tasarlandı.

55 yaşındaki Elliot Pfebve, İngiltere'de bağırsak kanserine karşı kişiye özgü bir aşı ile tedavi edilen ilk hasta. Daha önce ameliyat olan ve kemoterapi gören Elliot'a aşı Birmingham'daki Queen Elizabeth Hastanesi'nde yapıldı. Heyecanlı olduğunu söyleyen Elliot, aşı için "Başarılı olursa bu tıbbi bir atılım olacak. Binlerce insana yardımcı olabilir, umut verebilir" dedi.

Elliot'ın ilk tedavisinden sonra yapılan testler, kan dolaşımında hala kanserli DNA parçaları olduğunu gösterdi. Bu da hastayı kanserin nüksetmesi riskiyle karşı karşıya bırakıyor.

Bu nedenle, Alman ilaç şirketi BioNTech tarafından üretilen ve Pfizer-BioNTech Covid aşısıyla aynı mRNA teknolojisini kullanan bir deneme aşısı için kaydoldu.

KİŞİYE ÖZEL KANSER AŞISI NEDİR?
Aşılar genellikle hastalığı önleme amacıyla geliştirilir. Kanser aşıları ise teşhis konulduktan sonra tedavi amaçlı kullanılabilir. Nasıl geleneksel aşılar bağışıklık sistemini düşman bakteri veya virüse karşı hazırlıyorsa, kanser aşısı da hastanın kanserini aramaya hazırlar.

Elliot'ın tedavisinde, tümörden alınan bir örnek BioNTech'in Almanya'daki laboratuvarlarına gönderildi ve burada onun kanserine özgü 20 kadar mutasyon tespit edildi.

Bu bilgiler ışığında, Elliot'ın hücrelerine, kanser hücrelerine özgü mutasyona uğramış kötü proteinleri üretmeleri için talimat verecek şekilde mRNA kullanılarak bir aşı oluşturuldu.

Aşı, vücutta saklanmakta usta olan ve daha sonra yeniden ortaya çıkan kanser hücrelerini açığa çıkaracak şekilde hareket ediyor. Böylece aşının bağışıklık sistemini, kalan kanser izlerini arayıp yok etmesi için harekete geçirmesi ve gelecek yıllarda kansersiz olma şansının artırılması amaçlanıyor.

Birmingham Queen Elizabeth Hastanesi'nden denemenin baş araştırmacısı Dr. Victoria Kunene, “Bu yeni bir dönem. Bunun arkasında mantıklı bir bilim var. Bunun standart bakım haline gelmesini, hastaların kanser nüksü riskini azaltmalarına yardımcı olmasını umut ediyorum" dedi.

Ancak henüz erken aşamada bulunulduğu ve mRNA kanser tedavisi aşılarının potansiyeli konusunda büyük bir iyimserlik olsa da, bunların deneysel aşamada ve yalnızca klinik çalışmaların bir parçası oldukları uyarısı yapılıyor.

İngiltere, Almanya, Belçika, İspanya ve İsveç'te 200'den fazla hasta denemeye dahil edilecek ve 15 doza kadar kişiselleştirilmiş aşı uygulanacak. Çalışmanın 2027 yılına kadar tamamlanması beklenmiyor. Aşıların geleneksel kemoterapiye göre daha az yan etki yaratması umuluyor.

Elliot, aşıyı takiben hafif bir ateş dışında başka bir sorun yaşamadığını söyledi.

NHS'nin kanserden sorumlu klinik direktörü Prof Peter Johnson, “Başarılı bir ameliyattan sonra bile, vücutta birkaç kanser hücresi kaldığı için kanserlerin bazen geri dönebileceğini biliyoruz ama bu kalan hücreleri hedef alacak bir aşı bunu durdurmanın yolu olabilir" dedi.

Geçtiğimiz ay Londra'da bir hastaya, cilt kanserinin en ölümcül türü olan melanoma karşı kişiye özgü bir mRNA aşısı uygulandı. Moderna tarafından üretilen bu aşı Covid aşılarıyla aynı teknolojiyi kullandı. Moderna ve BioNTech, akciğer, meme ve mesane kanseri de dahil olmak üzere bir dizi tümör türüne karşı mRNA aşıları denemelerine başladı ya da başlamayı planlıyor.