İhracatın şampiyonu Oyak Renault

ANKARA - Türkiye İhracatçılar Meclisi(TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, 2010 yılında en fazla ihracat yapan firmanın 3 milyar 236 milyon dolar ihracat ile Oyak Renault olduğunu, Oyak Renault'yu, 2 milyar 875 milyon dolar ihracatla TÜPRAŞ ve 2 milyar 643 milyon dolar ihracatla Ford'un izlediğini açıkladı.

 

Türkiye’nin "İlk 1000 İhracatçı Firma Araştırması" sonuçlarını düzenlediği basın toplantısıyla açıklayan Büyükekşi, TİM olarak, ilk defa 2002 yılı verilerini kullanarak 2003 yılında Türkiye’nin en büyük 1000 ihracatçı firmasının araştırmasını yapmaya başladıklarını söyledi. Büyükekşi, aradan geçen sürede bazı değerlerin değiştiğini, bazı oranların da korunduğunu gördüklerini söyledi.

 

Firmaların mali tablolarının kesinleşmesi için araştırmaya Şubat ayı başında başladıklarını ve 1000 firmadan verilerin toparlanması ile beraber Mayıs ayının ikinci yarısında sonuçları açıkladıklarını belirten Büyükekşi, araştırmanın sonuçlarından oluşan 'ilk 1000' listesini ve uzman değerlendirmelerini bir kitap olarak da paylaşacaklarını bildirdi.

 

Konuşmasında, Türkiye ihracatındaki gelişmeleri de kısaca hatırlatan Büyükekşi, son yıllarda Türkiye ihracatının 100 milyar doların üzerinde bir seyir gösterdiğini, 2007 yılında 107,2 milyar, 2008 yılında 132 milyar dolar olduğunu, küresel krizle 2009 yılında 102,1 milyar dolar olan ihracatın, 2010 yılında 114 milyar dolarda gerçekleştiğini, bu yılın sonunda ise 135 milyar doların üzerine çıkacağını öngördüklerini açıkladı.

 

2007 yılında 44 bin 700 firma, 2008 yılında 46 bin firma, 2009 yılında 48 bin 500 firma ve 2010 yılında 50 bin 350 firmanın fiilen ihracat yaptığını bildiren Büyükekşi, "Yıllar itibariyle 'İlk 1000' firmanın toplam ihracat içindeki payına baktığımızda, istikrarlı bir dağılım olduğunu görüyoruz. 2006 yılında da yüzde 70,6, 2007 yılında yüzde 68,3, 2008 yılında yüzde 70,8, 2009 yılında yüzde 62,2 olan oran, 2010 yılında yüzde 64,7 oldu" dedi.

 

İlk 1000 firmanın ihracat içindeki oranının tekrar arttığını, ilk 1000 İhracatçının da kendi içinde incelendiğinde 'İlk 500' ile 'İkinci 500' arasında ciddi bir fark olduğunu gördüklerine dikkat çeken Büyükekşi, "İlk 500 İhracatçı firma, 'İlk 1000' firmanın yaptığı ihracatın yüzde 85,4’ünü gerçekleştirirken, 'İkinci 500' firma geri kalan yüzde 14,6’sını yapmaktadır. Türkiye ihracatının yüzde 55,4’ünü ilk 500 firma yapıyor. İkinci 500 yüzde 9,4’ünü, geri kalan 49 bini aşkın firma da ihracatın yüzde 35,2’ini gerçekleştiriyor" dedi.

 

Geçen yıla oranla ilk 500 ve ikinci 500’ün payında bir artış olduğunu dile getiren Büyükekşi, "İlk 500’ün payı 2 puan, ikinci 500 ün payı 0,5 artmış" dedi. İlk 1000 ihracatçı firmanın iller bazında dağılımına bakıldığında, İstanbul’un ihracat içerisindeki ağırlığının görüldüğüne vurgu yapan Büyükekşi, "İlk 1000 içerisinde 483 firmamız İstanbul’dan ihracat yapıyor. Fakat, geçen yıla göre 9 firma listeden çıkmış" dedi.

 

İstanbul'u, ihracatta 66 firma ile İzmir'in takip ettiğini belirten Büyükekşi, Bursa'nın 55 firma ile üçüncü olduğunu ve geçen yıla göre 3 firmayı daha listeye eklediğini, Gaziantep'in 53 firma ile dördüncü sırada bulunduğunu, aynı şekilde Gaziantep'ten de 4 firmanın daha listeye girdiğini açıkladı. Gaziantep'in, ihracat sıralamasında Ankara’yı geçtiğini bildiren Büyükekşi, "Ankara 42 firma ile beşinci sırada, fakat geçen yıl beş firma kaybetmiş. İhracat içinde farklı illerin ağırlığının artması Türkiye ihracatı ve ekonomisi adına sağlıklı bir gelişmedir" değerlendirmesi yaptı.

 

İhracatın bölgesel dağılımına bakıldığında ise Marmara Bölgesi’nin büyük bir ağırlığı olduğunun görüldüğüne dikkati çeken Büyükekşi, Marmara’dan 601 firma ilk 1000 ihracatçı firma arasında yer aldığını, bunu 136 firma ile Ege Bölgesi, 82 firma ile İç Anadolu, 70 firma ile Akdeniz ve yine 70 firma ile Güneydoğu Anadolu bölgelerinin takip ettiğini söyledi.

 

İlk 1000 firmanın yapısına bakıldığında ise yüzde 73.6'sının üretici ihracatçı olduğunu belirten Büyükekşi, ihracatçıların yüzde 20,5’inin grup dış ticaret şirketi, yüzde 6’sının de dış ticaret şirketi olduğunun görüldüğünü dile getirerek, "Üretici ihracatçı firma sayısının bu düzeyde yüksek olmasının sağlıklı bir durum olduğunu düşünüyoruz" değerlendirmesinde bulundu.

 

2010 yılının üretici ihracatçı firma sıralamasına bakıldığında ilk 10'da otomotiv, enerji, çelik ve beyaz eşya sektörünün ağırlıkta olduğunu bildiren Büyükekşi, 2010 yılında en fazla ihracat yapan birinci firmanın 3 milyar 236 milyon dolar ihracat ile Oyak Renault olduğunu, ikincinin 2 milyar 875 milyon dolar ihracatla TÜPRAŞ ve üçüncünün 2 milyar 643 milyon dolar ihracat rakamı ile Ford olduğunu açıkladı.

 

Büyükekşi, ilk 10 grup dış ticaret firmalarının ihracat sıralamasında sırasıyla Vestel Dış Ticaret, Diler Dış Ticaret, Kaptan Metal, Yücel Boru, Ekom Eczacıbaşı, Başak Metal Ticaret, Ram Dış Ticaret, Zorlu Dış Ticaret, Altunkaya İnşaat şeklinde sıralandığını söyledi. Büyükekşi, sektörel dış ticaret şirketleri sıralamasının sırasıyla GSD, Kibar Dış Ticaret, Şişecem Dış Ticaret, Trakya Tekstil, Pergamon, Ak-Pa Tekstil, Sarkuysan, Gaat Dış Ticaret, Birgi Birleşik Giyim şirketleri olduğunu bildirdi.

 

Şirket karlılıklarının 2009 ile karşılaştırıldığında ilk 500’ün karlılığının yüzde 8,08’den yüzde 7,48’e, ikinci 500’ün karlılığının ise yüzde 6,93’ten yüzde 4,9’a gerilediğini bildiren Büyükekşi, "2009 yılında daha az ciro ama daha iyi karlılık vardı, geçen sene cirolar artmasına rağmen karlılık düştü" dedi. Yabancı sermayeli şirketlerin karlılığının incelendiğinde, 2009 yılına göre karlılıkta aşağı yönlü bir hareket olduğuna dikkat çeken Büyükekşi, "İlk 1000 ihracatçı firma içerisindeki yabancı sermayeli şirketlerin karlılığı yüzde 6,55’ten yüzde 5,51’e düştü" dedi.

 

İhracatçı firmaların ihracat hacminin önemli bir gösterge olduğuna işaret eden Büyükekşi, sektörel ve bölgesel düzeyde 1 milyar dolar eşiğini önemsediklerini belirterek, "14 ilimiz 1 milyar dolar eşiğini geçti. Firma düzeyinde baktığımız ise 9 şirketimizin 1 milyar dolar ve üzerinde ihracat yaptığını görüyoruz. 500 milyon ile 1 milyar arası 11, 100 milyon dolar ile 500 milyon dolar arası 94, 50 milyon ile 100 milyon dolar arasında 157, 25 milyon ile 50 milyon arasında 342 firma var. 16 milyon ile 25 milyon arasında 387 ihracatçı firma bulunuyor. 500'üncü firmanın ihracatı 29,3 milyon dolar olurken, 1000'inci firmanın ihracatı 15,8 milyon dolar oldu" dedi.

 

İlk 1000 ihracatçı firmanın, sektörel dağılımına bakıldığında taşıt araçlarının ihracattan yüzde 20,95 pay aldığını belirten Büyükekşi, taşıt araçlarını sırasıyla, demir - çelik ürünleri yüzde 14,7, kimyevi ürünler yüzde 11,71, hazır giyim yüzde 11,44 ve elektrik elektronik yüzde 10,05 ile izlediğini bildirdi. İstihdam sonuçları hakkında da bilgi veren Büyükekşi, burada beyaz yakalı ve toplam çalışanlar olarak bir ayrıma gittiklerini, buna göre 100 kişiye kadar eleman çalıştıran firmalarda 16, 100 – 200 kişi arası çalışanı olan firmalarda 50, 200 – 500 arası çalışanı olan firmalarda 95, 500 – 1000 arası çalışanı olan firmalarda 195 ve 1000’den fazla çalışanı olan firmalarda ortalama 704 beyaz yakalı eleman çalıştığını açıkladı.

 

İlk 500 ihracatçı firma ile ikinci 500 ihracatçı firma arasında ihracat miktarında olduğu gibi, çalışan sayısı da ciddi fark olduğunu belirten Büyükekşi, "İlk 500 ihracatçı firmanın ortalama çalışan sayısı 704 olurken, ikinci 500 ihracatçı firma’nın ortalama çalışan sayısı 294’e geriliyor. İlk 500’deki ortalama çalışan sayısı 59 kişi, ikinci 500’de 12 kişi artmış. İstihdam da 2008 yılı rakamları da geçilmiş durumda. 2008’de ilk 500’ün 702, ikinci 500’ün 257 ortalama çalışanı vardı. İlk 1000 İhracatçı firmanın 2010 yılındaki toplam çalışan sayısı ise 499 bindir" dedi.

 

İlk 1000 ihracatçı firma sıralamasında ilk 500'de 72, ikinci 500'de 74 firma olmak üzere, toplam 146 firma adının açıklanmasını istemedi. Soruları da yanıtlayan Büyükekşi, firmaların adının neden açıklanmasını istemediğine ilişkin olarak, "Burada illa bir alta düştü, bir üste çıktı gibi bir durum söz konusu değil. Bazı firmalar da araştırmaya katılmayacağını söylemiş. Bu firmaların ihracat rakamlarını da bizdeki kayıtlardan biliyoruz. Adının açıklanmasını istemeyenler ise bizimle, karlılığı, çalışan sayısını paylaşıyor, fakat adının açıklanmasını istemiyor. Burada farklı bir sebep aramıyoruz. Yeni Türk Ticaret Kanunu ile bazı bilgilerin şeffaf olması gerekecek. Belki o zaman öyle bir hakkı kalmayacak. Onları o zaman değerlendireceğiz. Şu anda bizim firmaların hür iradesi. Biz de ona göre hareket ediyoruz" dedi.

 

Döviz kuruna ilişkin bir soru üzerine Büyükekşi, "Kur bu seviyesi ile ihracatçının istediği hedef kura son derece yaklaşmış durumda. Cari açık konusunda ise biz Türkiye'nin büyümesinin ihracat, üretim ve istahdamla artması gerektiğini söylüyoruz. Firmaların çoğu üretici ihracatçı, onun için kur seviyesinin önemli olduğunu düşünüyoruz" dedi. Büyükekşi, Tunceli'nin ihracatı olmadığı iddialarına ilişkin olarak, "Tunceli'nin ihracatı 2010 yılında var. Küçük rakamlar da olsa yapılıyor. İhracat yapmayan ilimiz yok" dedi. (AA)