Gaziemir Belediyesi’ne mahkemeden ‘komisyon’ şoku!

EGEDESONSÖZ  - Gaziemir Belediyesi'nde 3 Ocak günü gerçekleştirilen Denetim Komisyonu seçimleri için ile ilgili Cumhur İttifakı üyelerinin yaptığı itiraz mahkemeye taşınmıştı.

Gaziemir Belediye Meclisi AK Parti Grup Başkanvekili Uğur İnan Atmaca yaptıkları inceleme sonrası 2019'dan bu yana komisyon üyeleri sayılarında hata yapıldığını belirterek ihtisas üyeleri olan bazı CHP’li isimlerin görevi bırakmasının gerektiğini belirtmişti. Gaziemir Belediye Meclisi’nde çok kez gündeme gelen konu ile ilgili ise yargı süreci tamamlandı.

- KARARLAR İPTAL Mİ EDİLECEK?

‘KOMİSYON SEÇİMLERİ YANLIŞ’ KARARI
İzmir 6’nci İdare Mahkemesi, Gaziemir Belediyesi’nde yapılan komisyon seçimlerinin hukuka aykırı olduğunu vurgulayarak ihtisas komisyonlarının seçimlerinin 4 CHP’li 1 AK Partili üyeni yerine 3 CHP’li ve 2 AK Partili üye olarak gerçekleştirilmesi gerektiğine karar verdi.

Mahkemenin verdiği kararda şu ifadelere yer verildi;

“Dava, İzmir ili, Gaziemir ilçesi, Gaziemir Belediye Meclis üyesi olan davacılar tarafından, Gaziemir Belediye Meclisinin 01.04.2022 tarih ve 2022/33 sayılı kararının, 5 üyeden oluşmasına karar verilen İhtisas Komisyonlarında siyasi parti gruplarından seçilecek üyelerin sayısının belirlenmesine ilişkin kısmının iptali istemiyle açılmıştır.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "İhtisas komisyonları" başlıklı 24.maddesinde, "Belediye meclisi, üyeleri arasından en az üç en fazla beş kişiden oluşan ihtisas komisyonları kurabilir. Komisyonların bir yılı geçmemek üzere ne kadar süre için kurulacağı aynı meclis kararında belirtilir.

İhtisas komisyonları, her siyasî parti grubunun ve bağımsız üyelerin meclisteki üye sayısının meclis üye tam sayısına oranlanması suretiyle oluşturulur. İl ve ilçe belediyeleri ile nüfusu 10.000'in üzerindeki belediyelerde plân ve bütçe ile imar komisyonlarının kurulması zorunludur. " hükmü yer almaktadır

09.10.2005 tarih ve 25961 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliği'nin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde nisbî çoğunluğun aynı yöndeki oyların, diğer oy topluluklarından fazla olması durumunu ifade ettiği belirtilmiş, "İhtisas Komiyonlarının Oluşumu" başlıklı 21.maddesinde, "Meclis, görev süresi bir yılı geçmemek üzere, nisbî çoğunlukla en az üç, en çok beş üyeden oluşan ihtisas komisyonları kurabilir. Büyükşehir belediyelerinde bu komisyonlar en az beş en çok dokuz üyeden oluşturulur. Meclis, komisyonlara üye seçiminden önce kurulacak komisyonu ve üye sayısını belirler. İl ve ilçe belediyeleri ile nüfusu 10.000 in üzerinde olan belediyelerde plan ve bütçe komisyonu ile imar komisyonunun, büyükşehir belediyelerinde ise plan ve bütçe, imar ve bayındırlık, çevre ve sağlık, eğitim, kültür, gençlik ve spor ile ulaşım komisyonunun kurulması zorunludur. Komisyonlar, her siyasî parti grubunun ve bağımsız üyelerin meclisteki üye sayısının meclis üye tam sayısına oranlanması suretiyle oluşturulur. İhtisas komisyonlarına siyasi parti grupları aday gösterebileceği gibi, üyeler de o partiden aday olabilir. Birden fazla komisyonda görev almak mümkündür. Komisyonların toplam üye sayısının meclis üye tam sayısından fazla olduğu durumlarda komisyona üye veremeyen siyasi partilerin üyeleri ile bağımsız üyeler meclis kararıyla komisyonlarda görev alabilirler. Komisyon üyeliklerinde eksilme olduğu takdirde süreyi tamamlamak üzere yeni üye seçilir. Komisyon toplantılarına üst üste üç defa mazeretsiz olarak katılmayan üyenin üyeliği meclis kararı ile düşürülebilir. Bağlı olduğu partiden istifa eden komisyon üyesinin komisyon üyeliği de sona erer. Süreyi tamamlamak üzere ilk toplantıda aynı partiden yeni üye seçimi yapılır. " düzenlemesine yer verilmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden; Gaziemir Belediye Meclisinin 31 üye ve bir başkandan oluştuğu, meclis üyelerinin siyasi gruplara göre dağılımının 20 CHP, 9 AKP, 2 MHP ve1 bağımsız üyedenolduğu, Gezimeir Belediye Meclisinin 01.04.2022 tarih ve 2022/33 sayılı kararı ile 5393 sayılı Belediye Kanunun 24. maddesi uyarınca yapılan "ihtisas komisyonunun" 5 kişi olarak belirlendiği, ihtisas komisyonlarında yer alacak 4 üyenin CHP mensubu üyelerden, 1 üyenin ise AKP mensubu üyelerden seçilmesine karar verildiği, anılan karara ret oyu vermek suretiyle azlıkta kalan davacı tarafından ihtisas komisyonlarının siyasi partilere göre üye dağılımının basit orantı sistemi ile yapılması gerekirken D'Hont sistemine göre dağılım yapılmasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek anılan meclis kararınınsiyasi parti gruplarından seçilecek üyelerin sayısının belirlenmesine ilişkin kısmının iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, ihtisas komisyonlarına üye seçiminin nisbi çoğunlukla gerçekleştirileceği, bununla birlikte komisyondaki üyelerin parti dağılımının, her siyasî parti grubunun ve bağımsız üyelerin meclisteki üye sayısının meclis üye tam sayısına oranlanması suretiyle belirleneceği, dolayısıyla anılan hususta basit oran yönteminin benimsendiği sonucuna varılmaktadır

Öte yandan, kanun koyucu siyasi parti grupları ve bağımsız üyelerin ihtisas komisyonlarında hangi sayıda yer alacağını belirlerken basit oranlama yöntemini benimsemiştir. Bu şekilde, kanun koyucutarafından, ihtisas komisyonlarına her parti grubu ve bağımsızların mutlak suretle katılımını amaçlayan ve sağlayan bir düzenleme yapılmamıştır. Basit oran yöntemiyle komisyondaki partiler arası üye dağılımının belirlenmesi, temsilde adalet ilkesine, çoğulcu demokrasi anlayışına ve ihtisas komisyonlarının kurulmasından beklenen faydaya daha uygun düşmektedir.

Her ne kadar, davalı idarece Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliği’nin 21. maddesinin ilk fıkrasında ihtisas komisyonlarının nisbi çoğunlukla kurulacağının belirtilmesi nedeniyle komisyondaki partiler arası üye dağılımının nisbi temsil (D'Hont) yöntemine göre belirlenmesinde hukuka aykırılık olmadığı ileri sürülmekte ise de, anılan "nisbi çoğunluk" şartının komisyonlara üye seçimi ile ilgili olduğu ve Yönetmelikte de belirtildiği üzere aynı yöndeki oyların, diğer oy topluluklarından fazla olması durumunu ifade ettiği; komisyonların, her siyasî parti grubunun ve bağımsız üyelerin meclisteki üye sayısının meclis üye tam sayısına oranlanması suretiyle oluşturulacağı şeklindeki açık hüküm göz önünde bulundurulduğunda,20 Cumhuriyet Halk Partisi üyesi, 9 Adalet ve Kalkınma Partisi üyesi, 2 Milliyetçi Hareket Partisi ve 1 bağımsız üye bulunan Mecliste 5 kişilik ihtisas komisyonu oluşturulurken3 üyenin ise Cumhuriyet Halk Partisi üyesi, 2 üyenin Adalet ve Kalkınma Partisi üyesi olması gerektiğinden iddiaları yerinde görülmemiştir.

Bu durumda, komisyondaki partiler arası üye dağılımında basit oran metodunun uygulanmasına ilişkin özel bir düzenleme bulunmakta iken, nisbi temsil (D'hont) metodunun uygulanmasının mevzuata açık bir aykırılık teşkil edeceğinden, basit oran metodunun demokratik teamüllere daha uygun düştüğü göz önünde bulundurulduğunda, dava konusu Gaziemir Belediye Meclisinin 01.04.2022 tarih ve 2022/33 sayılı kararının, 5 üyeden oluşmasına karar verilen İhtisas Komisyonlarında siyasi parti gruplarından seçilecek üyelerin sayısının belirlenmesine ilişkin kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.

Nitekim benzer bir uyuşmazlıkta, Danıştay 8.Dairesinin 04.03.2021 tarih ve E:2016/14828, K:2021/1352 sayılı kararı da aynı doğrultudadır

Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 368,40- TL yargılama gideri ile karar tarihinde yürürlükte olan A.A.Ü.T uyarınca belirlenen 5.500,00-TLvekalet ücretinin davalı idare tarafından davacıya verilmesine, posta ücreti avansından artan miktarın talep edilmemesi halinde kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine, kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 30(otuz) gün içerisinde İzmir Bölge İdare Mahkemesi'ne istinaf yolu açık olmak üzere, 27/12/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi."