EGİAD Başkanı Yelkenbiçer duyurdu: NEET raporu hazırlıyoruz

Diren ÇELİK / EGEDESONSÖZ - ‘Ekonomi Rotası 2024 Türkiye ve Dünya Gündemine Bakış’ programı EGİAD’ın ev sahipliğinde İzmir Ticaret Odası’nda gerçekleştirildi. Toplantıya, İZTO Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Özgener, EGİAD Yönetim Kurulu Başkanı Alp Avni Yelkenbiçer, Ege İhracatçılar Birliği Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, İZTO Meclis Başkanı Selami Özpoyraz ve iş dünyası katıldı.

İHRACATÇILAR İÇİN YETERLİ DEĞİL
Açılış konuşmalarında Türk ve dünya ekonomisi hakkında değerlendirmelerde bulunan Yelkenbiçer 2023 yılının zor geçtiğini kaydederek, “Ülkemize geniş tarihsel perspektifle bakıldığında pek çok ekonomik, siyasi kriz ve çalkantı yaşamış, yapısal dinamikleri hızla değişen, hem küresel piyasalar hem de iç dinamiklerin etkisiyle dalgalanmaları durmayan bir ekonomi tarihi ile karşılaşıyoruz. Tüm bu değişken konjonktürle yapıya rağmen Türkiye, yine tarihsel perspektifle geçmişten günümüze bakıldığında gelişmesini sürdüren, tüm şartlara ayak uydurmasını bilen toplum yapısı ile; kalkınma hedeflerine sadık kalarak ekonomik direncini arttırmaya çalışan bir profil çiziyor.  Yine bugün geldiğimiz noktada, ekonomi yönetiminde yaşanan rasyonel sapmaların da sonucu olarak yine yüksek enflasyon, değeri düşen TL, dolayısıyla yüksek kur ve tüm maliyetlerde öngörülemez artış ile karşı karşıyayız. Dolar/TL ve Euro/TL oranlarında tarihi zirveyi görmemize rağmen, bu oranlar hala ihracatçımız için yeterli değil. Merakla beklediğimiz asgari ücret görüşmelerinden çıkacak sonuç da bütün işverenlerin maliyetlerindeki artış ile ihracatçının pazarlardaki rekabetçiliğini kaybetmesi ve iç pazarda da enflasyonist bir etkisi olacağı da beklenmektedir. Enflasyonun yarattığı tahribatı hem işlerimizde hem de özellikle gelir adaletsizliğinin artışı başta olmak üzere toplumsal çerçevede yakından izliyoruz” dedi.

KALKINMA ODAKLI BÜYÜMEYE İHTİYAÇ VAR
Konuşmalarının devamında rasyonel politikalara dönüş ile ekonomide toparlanma gözlemlendiğini aktaran Yelkenbiçer, “Hala farklı yapısal reformlara ve daha güçlü para politikasına ihtiyacımız olduğu açık. 6 ayda değişen politikalar sonucu, S&P’nin Türkiye’nin not görünümünü pozitife çevirmesi, CDS Primimizin son 5 yılın en düşüğü seviyesine gerilemesi, Merkez Bankası rezervlerindeki tarihi zirve olumlu gelişmelerden bazıları. Öte yandan Tüm bunlar öncelikle dış finansman koşullarını iyileştirmesini ve ekonomi kurumlarına olan güvenin yeniden tesis edilmesi yolunda önemli gelişmeler. Türkiye'nin dış finansmana erişimi artırmayı sürdürmesi, yabancı yatırımcılarla gerçekleştirilen görüşmelerden olumlu sinyallerle birlikte devam ediyor. Ancak yabancı yatırımcı için en önemli konu güven. Yabancı yatırım hem öngörülebilir politikalara hem de şeffaflık ve adaleti esas alan yönetim anlayışına ihtiyaç duyar. Sıcak para dışında, uzun vadeli olarak asıl ihtiyacımız olan doğrudan yabancı sermayedir. Ancak son zamanlarda Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı yatırımın ağırlıklı olarak gayrimenkul yatırımı biçimine bürünmüş olduğu gözlemlenmektedir. Ancak bizim katma değerli üretime, teknoloji yatırımlarına ve dolayısıyla kalkınma odaklı büyümeye ihtiyacımız var” diye konuştu.

‘KÖKLÜ BİR REFORMDAN GEÇMELİ’
Ülkenin orta gelir tuzağından çıkabilmesi için bir teknolojik atılıma ihtiyaç olduğunu belirten Yelkenbiçer, “Çeşitli araştırmalar, gelecekte mevcut işlerin büyük bir kısmının otomasyonla yer değiştireceğini öngörüyor. Rutin ve tekrara dayalı işlerin, giderek insanlar yerine makineler ve yapay zekâ tarafından üstlenileceği bir döneme giriyoruz. Teknolojinin, özellikle yapay zekâ alanındaki hızlı gelişimi hepimizi şaşırtıyor. Bu değişimlerle birlikte, çalışanların yeni ve farklı becerilere ihtiyaç duyacağı açık. Eğitim sistemimizin, merakı, araştırmacılığı, analitik ve yaratıcı düşünmeyi teşvik edecek şekilde köklü bir reformdan geçmesi gerektiği de bu değişimlerin bir gerekliliği olarak ortaya çıkıyor” ifadelerine yer verdi.

‘ÜLKEMİZ GENÇ BEYİNLERİ KAYBEDİYOR’
OECD'nin 2021 verilerine göre Türkiye'nin bilgi teknolojisi eğitimi ve kullanımında durumunun iç açıcı olmadığına dikkat çeken Yelkenbiçer, “Üniversite mezunlarının sadece yüzde biri bilişim alanında mezun olmuş. Bu oran, diğer ülkelerle karşılaştırıldığında oldukça düşük. Örneğin, Türkiye'nin ekonomik ve nüfus açısından benzer olduğu Meksika, 33 bin IT mezunu verirken, Türkiye sadece 7 bin mezun vermiş. Ekonomik değer yaratmada bilişim teknolojilerini kullanım açısından, büyük ekonomilerin çoğunluğu dijital hizmetlere dayalı iken, Türkiye'de bu oran sadece yüzde 6. Türkiye'nin küresel dijital hizmetler pazarındaki payı, ekonomisinin dünya ekonomisindeki payına kıyasla oldukça düşük. Büyük şirketler teknolojiyi etkin kullanırken, ekonomimizin büyük çoğunluğunu oluşturan KOBİ'ler henüz dijital dönüşümü gerçekleştirmiş değil. KOBİ'ler ve genel ekonomi bu durumdayken, yapay zeka gibi ileri teknolojilerde ve çevre dostu, ekolojik büyüme konusunda nasıl dönüşüm sağlanacağından endişe duyuyoruz. Üstelik ülkemiz nitelikli geç beyinleri maalesef birer birer kaybediyor. Bundan bir çıkış yolu olarak gördüğümüz genç girişimciliği ve genç istihdamı doğru bir eğitim politikasıyla desteklemek konusunda EGİAD olarak çalışmalar gerçekleştiriyoruz” şeklinde konuştu.

EĞİTİM VE İŞ DÜNYASI NELER YAPABİLİR İNCELEYECEĞİZ
EGİAD olarak NEET kavramına dikkat çekmek için çalışmalarını sürdürdüklerini aktaran Yelkenbiçer, “Ülkemizin genç nüfusuyla övünürken diğer taraftan bu genç insan kaynağından doğru şekilde faydalanamamamız da ironilerimizden biri. EGİAD olarak NEET kavramına dikkat çekmek üzere, Kentimiz İzmir Derneği işbirliği ile bir rapor hazırlığı içindeyiz. Bu kavram ne eğitimde ne de istihdamda olan gençleri ifade ediyor. Şu anda ülkemizin en önemli sorunlarından biri bu. TÜİK hane halkı işgücü araştırması sonuçlarına göre gençlerde işgücüne katılma oranı 2022 yılında yüzde 43,8 oldu. Bu oran; genç erkeklerde yüzde 56,2, genç kadınlarda ise yüzde 31. Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı ise 2022 yılında yüzde24,2 olarak ölçüldü. Genç erkeklerde bu oran yüzde16,4, genç kadınlarda ise yüzde 32,3.Kısaca, Ülkemizde her 4 gençten 1’i yani yaklaşık 3,5 milyon genç ne eğitimde ne de istihdamda yer alıyor.Tam da burada önemli ve kaçırılmaması gereken fırsatlar var. Bu grup aynı zamanda ülkenin geleceğini de ellerinde tutan grup. Dolayısıyla genç nüfus istihdamı, büyüme ve kalkınma yolunda mutlaka konuşulması, gözetilmesi gereken bir konu. Bu verilerden yola çıkarak bu gençlerimizi istihdama kazandırmak için neler yapabiliriz düşüncesiyle, bir akademik zemine ihtiyaç duyduk.  Araştırma ve politika önerileri içeren bir rapor hazırlığına giriştik. Dünya’da ve Türkiye’deki NEET’lerle ilgili sorun ve çözüm önerileri nelerdir, bu sorunu aşmak için eğitim ve iş dünyasının neler yapabilir gibi başlıkları inceleyeceğiz” dedi

Yelkenbiçer konuşmalarının devamında şunları söyledi:

EGİAD olarak uzun yıllardır girişimcilik konusunda da çalışmalarımıza devam ediyoruz. İzmir’deki ilk ve tek Hazine Bakanlığına akredite olarak faaliyetlerini gösteren EGİAD Melekleri Yatırım Ağımızın faaliyetleri ve yaptığı yatırımlar başta olmak üzere girişimcilik ve melek yatırımcılık konusunda hem değer ve fayda yaratmayı hem de bu alanın genişlemesi için çalışmayı sürdürüyoruz. En son yayınladığımız İzmir Girişimcilik Raporu ile İzmir’deki girişimcilik ekosistemini analiz ederek şehrin ülke geneliyle karşılaştırmasını sunmayı amaçlayan rapor ile dünya çapında uygulanan Global Entrepreneurship Monitor (GEM) raporunun metodolojisini İzmir’e uyguladık. Bu sayede hem İzmir’in girişimcilik ekosisteminin araştırılması hem de yıllara yayılan ölçümlerle bu alanda Türkiye’ye örnek bir çalışma yapılması hedefledik. 

ATAMALAR LİYAKETLE YAPILMALI
Konuşmasının sonunda Türkiye refahının artması için bazı önerilerde bulunan Yelkenbiçer, “Ekonomimizin ana odak noktası, her ne pahasına olursa olsun yüksek büyüme elde etmek yerine, insanlarımızın mutlu, özgür, refah içinde ve özgüvenli bir yaşam sürmesi olmalıdır. Sağlam bir piyasa ekonomisinin temeli, güçlü kurumsal yapılar ve sağlam bir hukuk sistemidir. Güçlü piyasa ekonomilerinde, yönetim ve karar alma süreçlerinde öngörülebilirlik, şeffaflık ve hesap verebilirlik esastır. Güçler ayrılığı, denge ve denetleme mekanizmaları etkin çalışmalı, çoğunluğun sesine değil, çoğulculuğa önem verilmelidir. Düzenleyici kurumlar bağımsız olmalı ve atamalar liyakate dayalı yapılmalıdır. Ekonomi, kayıtlı ve kural bazlı olmalı, rekabet ortamı düzgün işlemeli, yolsuzluk ve kara para aklama ile etkin bir şekilde mücadele edilmelidir.Ekonomik karar alma süreçlerinde kayırmacılık ve himayecilikten kaçınılmalı, kararlar yalnızca ekonomik değişkenlere göre alınmalıdır. Makroekonomik istikrarın korunması öncelikli olmalı ve genel kabul görmüş para ve maliye politikaları izlenmelidir. Verimlilik ve toplumsal refah artışının temel kaynağı olan teknolojik ilerleme teşvik edilmeli, teknolojiye dayanmayan büyüme süreçleri ise uzun vadede sürdürülemez ve dengesizdir. Gelir dağılımı adaletsizlikleri azaltmak ve kapsayıcılığı artırmak için sosyal güvenlik ağları ve sosyal refah programları güçlendirilmelidir. Türkiye, teknolojinin hâkim olduğu dijital dünyada evde oturan gençlerin değil, 21.yy yetkinlikleri kazanabilmiş, yeni kapılar aralayan, dinamik ve etkin gençlerin Türkiye’si olmalıdır” ifadelerini kullandı.