Büyükşehir’de depremzedeleri üzen karar: ‘Hakkınızı helal edin!’

Oktay GÜÇTEKİN / EGEDESONSÖZ - İzmir'de 30 Ekim 2020 tarihinde yaşanan 6,9 büyüklüğündeki deprem sonrası, depremde mağdur olan vatandaşların yeniden evlerine kavuşabilmesi için gündeme gelen emsal artışı kentte gerek siyasi partiler arasında gerekse odalar ile yerel yönetim arasında tartışmalara neden olmuştu.

Bayraklı için parsel bazlı yüzde 20, ada bazlı ise yüzde 30 emsal artışı kararı alınan süreçte İzmir genelinde yer alan K planlı alanlar için de parsel bazlı yüzde 20 emsal artışı kararı alınmıştı.

TMMOB tarafından dava açılan emsal artışı ile ilgili geçtiğimiz İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi döneminde verilen önerge ile ilgili karar verildi. AK Parti Grup Başkanvekili Hakan Yıldız ve dönemin meclis üyeleri AK Partili Özgür Hızal ve MHP’li Cüneyt Oğuz tarafından verilen önerge ile İzmir genelinde yüzde 20 emsal artışı verilmesi önergesi yeni dönemde ‘gerekli çalışmalar yürütüldüğü’ gerekçesi ile oy çokluğuyla reddedildi.

BOZTEPE:  ASLA SİYASET YAPMIYORUM
İlgili önerge hakkında söz alan AK Parti Meclis Üyesi Hüsnü Boztepe, “Biz bu önergenin benzerini 2020 depremi sonrası verdik reddedildi. Sonra yeniden böyle bir önerge verdik. Aynı adada ayrı binalar var ancak yöntemler farklı. Bayraklı Belediyesi’nde yüzde 30  ve yüzde 20'lik artışlar verildi. Karşıyaka ve Bornova Belediyesi’nde böyle önergeler verdi. Karşıyaka ve Bornova Belediyesi önergesi geçmiş mecliste reddedildi. Önümüzdeki dönem yeni gelecek yönetim karar verilsin dendi. Biz konunun tekrar komisyonlarda görüşülmesi istedik ve yine aynı karar verildi. Biz 28 ilçeye büyük haksızlık yapıyoruz. Karşıyaka’da emsal verildi fakat Bornova’nı, Çiğli’nin, Konak’ın Buca’nın suçu ne? Yani tüm ilçelerimizin suçu ne? Tüm kalbimle söylüyorum ve asla siyaset yapmıyorum. Gelin hep birlikte oturup konuya çözüm bulalım dedik. Karşıyaka’ya bu hak verildi. Yani binayı yıkıp aynısını yapacak. Biz diyoruz ki bunun sosyal donatısı nerde? Bizde diyoruz ki yüzde 30’u terk edecek bunla yeşil alanı yapacağız, donatıları yapacağız, altyapısını yapacağız. Verdiğimiz kararların bazıları mahkemece iptal oldu bazıları devam ediyor. Bu konuda ayağı yere basan bir karar alamadık. Gelin mecliste tüm gruplar el ele verelim.  Yarın öbür gün bir deprem olunca yine ah-vah diyeceğiz. 1999 depremi sonrası ben eski meclis salonumuzda bir konuşma yapmıştım ve bir deprem olursa belediye binası başımıza yıkılır demiştim. İlla felaketi yaşadıktan sonra mı fark edeceğiz? Model ortada. Bu konuda sadece İzmir halkı kazanmış olacak. Varsın konuda önerge sahibi biz olmayalım tüm grup başkanvekilleri ortak önerge versin. Bu kentin önünü açalım. Yoksa bu kenti dönüştüremeyiz. Karşıyaka’da yapılan revizyon planı değil. O plan meclisten geçtikten sonra… Hepinize yalvarıyorum. Gelin İzmir'i buluşturalım İzmir'i ayrıştırmayalım. Bir meclis yapalım ve sadece bu konuyu konuşalım. Tüm konulardan çok daha önemli bir konu” dedi.

YURDAKUL:  ÇÖZÜM ARAYIŞI İÇİNDEYİZ
CHP’li Meclis Üyesi Yağmur Yurdakul, “Konu çok genellenmiş oldu. Ancak K planları ile ilgili bir konuşma var. Deprem meydana geldi ve sonucunda ağır ve orta hasarlı binaların tespitinin yapılması ve sonrasında yeniden yapılması halinde binalara verilmesi gereken hakların ne olacağı ile ilgili bir acil plan hayata geçirildi. Bir zorunluluk hali vardı. Bir çözüm ortaya atıldı ve K planları ortaya çıktı. Sanki çözüm hiç düşünülmüyormuş, önerge reddi ile grubun umurunda değilmiş gibi söyleniyor. Yeni bir şube müdürlüğümüz kuruldu. Mahkemenin iptal nedenini de inceleyerek yeni bir planlama ile ilgileniyorlar. Acil kaydı ile getirilen konunun genele yayılması bana doğru gelmiyor. Bunun reddedilmiş olması sadece şu anlama geliyor; Biz ‘yaptık oldu’nun değil çözüm arayışı içindeyiz. Madem konuda ciddi samimi bir çözüm arayışı içinde herkes, rica ediyorum bu düğüm sadece yerel yönetimlerin boyuna atılmasın ve merkezi hükümet elini taşın altına koysun yasal düzenleme yapılsın” dedi.

ATMACA: MECLİSİN KARARI ÖNEMLİDİR
AK Parti Meclis Üyesi Uğur İnan Atmaca yapı stokuna dikkat çekerken, “Merkezi hükümet 320 milyon Euro'luk Dünya Bankası finansmanını açıkladı. Merkezi hükümetimizin belediyelerin yetki alanında karar almasını gerekli görmüyorum. 3 ay sonra 4 yıl doluyor depremin ardından. Detaylıca çalışıp plan hayata geçirilmeliydi. İzmir'de 903 bin sayısına tekabül eden yapı stokumuz var. Yaklaşık 2,5 milyon bağımsız birim demek. 3/2'sini depreme dayanıklı olmadığını düşünürsek vahameti daha net belli olacaktır. Bizim İzmir'de dönüşümünü yapabildiğimiz bin 150 konut var. Biz kendimiz yapmıyoruz, vatandaşın da yapmasını engelliyoruz. Bir çalışma yapılıyor evet ama deprem de çalışıyor. Depremin ne zaman geleceği belli değil. Biz bu çözümü meclis olarak üretmeliyiz. Merkezi hükümetin finansal olarak yaptığı çalışma önemlidir. Ancak planlama olarak meclis kararı önemlidir” diye konuştu.

YILDIZ: HAKKINIZI HELAL EDİN
Hükümet kanadı tarafında yapılan konulara dikkat çeken AK Parti Grup Başkanvekili Hakan Yıldız, “Konuyu 2020'den beri tartıştık. Konu meclis komisyonların havale olmuştu. Ortak akıl üretildiği zaman 90 dakika gibi... Biz kapsayıcı plan tadilatlarını içeren önergeler de verdik.  Önergelerimize ret gerekçelerine bakıyorum... Ben bazı meselelerde siyaset yapmayı sevmiyorum. Bu konuda benim için hassasiyet taşıyan konuların başında gelir. 4 yıl geçti deprem üzerinden. O gün çok gayretli bir çalışma ile bir soruna acil çözüm bulmak noktasında 2025'in sonunda dolacak çözümü meclis grupları olarak getirdik.  Biz Bayraklı sırtlarında 6 bin konut inşa ettik. Aşağıda 7 bölgede belirlediğimiz rezerv alanda bin 600 konut yaptık. Ancak çok ciddi yapı stokunun orta ve ağır hasarlı olması, birçok yapı stokunun hafif hasarlı olması ki bu hafif hasarlının bugün olacak depremde yıkılmayacağını kimse garanti edemez. Bunun çözmek için Bayraklı özelinde gerçekleştirilen düşünceyi, 30 ilçeye yaymamız gerektiğini söylediğimiz bir konu var.  Bayraklı'ya verdik 200 metre ötedeki Bornova'ya vermedik. Dönemin yönetimi kooperatifleşme modelini ortaya attı ve bir yarışa girerek bölgelerde dönüşüm yapacağız dedi. Halk Konut Yapı Kooperatifleri modelini ortaya attı. Bunların tamamı Bayraklı'da kuruldu. Bunların ilave emsal hakları vardı. Bugün bir önceki Çevre Bakanımızın İzmir'e bizzat gelip açıkladığı 330 milyon Euro’luk dönüşüm projesinde pilot il ilan edildik. Dünya Bankasından krediden vatandaşlarımızın faydalanmasının önü açıldı. Halk Konutlarına dedik ki gelin faydalanın ancak ne oldu? Faydalanmanın asıl şartlarından biri mülkiyetin vatandaşta olması. Bu mevzuat kısmı da çözüldü ve dün itibari ile Halk Yapı Konut Kooperatifi’nin 5 nolusuna kredi çıktı ve temel atılacak. İzmir engelleniyor deniliyor ya... 5 il içinde ilk kullanma yetkisi verilmiş il İzmir. Bir önceki dönemi çözüyoruz diye ortaya attığı ve sorun haline getirdiği kooperatif sisteminde sorun çözüldü. Kaynak var, düşük kredi var, bunu yapabilecek ekip var, gelin bunu Bornova'ya da verelim diyoruz, hayır diyorsunuz. Konak'ta sorunlu yerler var verelim diyoruz, hayır diyorsunuz. Daire Başkanlıklarımızı kurumlarımız duruyor ama fay hatları durmuyor. Biz Deprem Daire Başkanlığı önergesinin altına imza atmış meclis üyeleriz. Attığımızda İzmir Depremi olmamıştı. Bu kadar somut problemler duruyor iyi niyetli meclis üyeleri K planları hazırlıyor. Tüm ilçelerimizde dönüşüm bekleyen yerlerimize Bayraklı’ya verdiğimiz hakkı verelim dedik. Ancak yapmadınız. Neden? Canımız gidiyor, insanlar evsiz kalıyor, binlerce kişi göç ediyor. Bununla ilgili bakanlık çaba gösteriyor kredi getiriyor, yüzde 20’lik artış… 7 katlı binada biz 9 kat yaptığımızda ne kaybettik? Bayraklı planı ile Ergene Mahallesi’ndeki planlar aynı. Aynı planlar içinde bir yere diyorsunuz ki sana verdim, diğerine diyorsunuz hayır ilçe sınırları değişti. Bayraklı diye ilçe yapıldı ona verdik ama sana vermiyoruz. Nereden baksak açıklayamıyoruz. Artık umudum kalmadı. İade ettiğimizde samimiyet ile değerlendiren bir grup olsa bu böyle olmazdı. Deprem raporu ile ilgi ne yaptık? İlgili daire başkanlıları projeyi ne yaptı 4 yıl oldu ama kaynak aktarmıyoruz. Kooperatif hayalleri üzerinden birilerine alanlar açıyoruz.  Samimiyet ile getirilen önergelerin samimiyet ile incelenmediğini görüyorum. Bornova’da karar geçer mi diye bekleyen depremzedelerimiz var. Önerge geçmiyor kusura bakmayın. Biz dönüp dönüp konuyu getirdik. Büyükşehir'in CHP’li meclis üyelerini ikna edemedik. Büyükşehir'in değerli bürokratlarını odacı anlayıştan bir adım öteye götüremedik. Kusura bakmayın hakkınızı helal edin diyorum sadece” diye konuştu.

YILDIR: 12 SENEDİR ÇÖZÜLEMEYEN BİR ALAN VAR
CHP Grup Başkanvekili Zafer Levent Yıldır, Karabağlar’daki 540 hektarlık alana dikkat çekerken, “Ülkenin yüzde 93’ü deprem bölgesi. Burada afetten bahsetmek marifet değil. Cumhur İttifakı grubu merkezi hükümetin yaptıklarından bahsedecek tabii ki. Biz İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin olanaklarından bahsediyoruz. Bu olanaklarla ne yapılabileceğini konuşuyoruz. Kaldı ki gayet kale alınacak dürüst bir grupta onları dinliyor, anlamaya çalışıyor ve duyarlılık gösteriyor. Komisyonlardaki faaliyetler bunların göstergesidir. Bu konuyla ilgili madem örnekle konuşuyoruz… Biz İzmir örnek vermek zorundayız.  Garantili hastaneler inşa edecek durumumuz yok. Garantili alt üst geçitler yapacak durumumuz yok. Dolayısıyla İzBB olanaklarında bahsediyoruz. Kıstas bu olmalı. Karabağlar’dan başlayalım o zaman. Karabağlar ilçesi ülkenin en büyük kentsel dönüşüm alanına sahip olan ilçe. 2 bin hektarın imar revizyon planları 10 yıl çalışılarak tamamlandı. 700 hektardı… 540 hektar önemli bir bölümü oluşturuyor. İzmir’de merkezi hükümetin sorumluluğunda olan 900 küsür hektarlık alan var. İzBB’nin de 250 hektar civarında. Konuşulacaksa hepsini konuşalım. Biz hepsine açığız. Merkezi hükümetin yaptığını konuşalım. 900 küsur hektarın 660’ı Karabağlar’da 540 hektarlık alan 15 mahalleyi içermektedir. Onlar için itibar kaynağı. Ancak tasarruf ettiler. 540 hektarda itibardan tasarruf ettiler. 2012’de yasa çıktı 12 sene geçti. Ne oldu bu alanda? Hepimiz ne yaptığımızı önümüze koyup ona göre konuşacağız. 540 hektarda 12 senelik bir hikaye var. 2014’de Bakanlığın görevlendirdiği ortada plan yokken gelen şirketin fiyaskosu vardı. 12 sene sonra tapusuzların sorununun çözülmediği bir alan var.  Elimizden geleni yaptık.  Afet konusunda konuşmak kolay. Bir şeylerin altına imza atıldı. Afet Daire Başkanlıkları kurulsun diye altına imza atmak kolay. Ancak İmar Barışı’nın da altına imza atıldı. Paralar toplandı usulsüz yerlerin yıkımı bizden isteniyor. 110 hektar özel çabamız ile çözüldü. Sadece planını yaptık. Biz 540 hektarlık alanında yapalım dedik. Hala geçerlidir bu teklif. Ancak gündem ve algı ne üzerine yürüyor? Demokrasi Üniversitesi’nin yanında 750 konut yapamamışlar. Orada mağdur halkımız var… Diğer mağdur halkımız ne olacak? 540 hektarda 110 bin insan yaşıyor. Sorunun çözümü üzerine konuşacaksak bunları bir kenara koyacağız. Daha mütevazı alçak gönüllü değerlendirmeler yapacağız” diye konuştu.

KOÇDEMİR: DİSİPLİN İÇİNDE ELE ALINMALI
CHP’li Meclis Üyesi Esra Koçdemir, “Emsal artışı verilince tüm problem çözülecek emsal vermediğimiz için süreci tıkıyormuşuz anlayışı var. Emsal artışı sorunu çözecek olsaydı K planları sürecinde bunu görürdük. Sorunun çözülmemesinin en temel sorunu ekonomik problemler. Bizde tam olarak müdürlüklerimiz ile başka bir dönüşüm modeli üretmek için çalışıyoruz. Her ilçenin kendi koşulları içinde dönüşüm planları ile ele alınması gerektiğini düşünmüyoruz. Meclis kararı ile emsal artışı almak çok doğru bir şey değil. Bu planlama disiplini içinde ele alınmalı. Aksi takdirde mahkeme süreçlerine konu olmaktan öteye geçmeyecektir” dedi.

ERTEN: IŞIKSIZIM ŞARKISI SÜREKLİ İZMİRLİLERE SÖYLETİLİYOR
AK Parti Meclis Üyesi Kazım Erten, “2012 yılında bazı problemler yaşandı. 15 Temmuz sonrasında İzmir’in merkez ilçelerinden birinde Demokrasi Üniversitesi’nin isim babası olarak bir kamu üniversitesi kurulması için konuyu gündeme getirdim. 800 dönümlük alanın üniversite olarak hizmet etmesi için girişimlerde bulundum. TOKİ dezavantajlı bireylere de konut yapalım teklifinde bulundu.  Aynı dönemde sayın Başbakanımız Binali Yıldırım’ın destekleri ile Karabağlar'ın sorununun çözülmesine yönelik bir çalışma yürütmek istedik. Benim İzmir’de gördüğüm bir şey var. Gizli gizemli bir yapı var. Plancılık da böyle bir şey anladığım kadarıyla. Odalar da Kayahan’ın Işıksızım şarkısını sürekli İzmir’e söyletiyor” dedi.

AŞIK: YAPILAN GÜZEL ŞEYLERİ KONUŞMAK GEREK
Önergenin boyutuna dikkat çeken CHP’li Meclis Üyesi Nilüfer Bakoğlu Aşık, “K planlarının başından beri içinde varım. Ortak akılla yürütülmüş bir süreç. Tüm partili arkadaşlar hep birlikte yürüterek ortak kararlar ürettik. Biz ortak akıldan yanaydık. Herkesin algıladığını biliyorum ancak; biz ne yapıyoruz? İzmir’i bir düşünün. İzmir’de nasıl bir bina stoku var? Bunların üzerine yüzde 20 daha ilave ediyoruz. Afet sürecinde bir karar vermek zorundaydık ve verdik. Doğru yanlışa bakmadan… Ortak akıldan yana olduğumuzu söyledik. Yasal düzenlemelere ihtiyaç var. Krediler konusunda hiçbir şey demiyorum. Yapılan güzel şeyleri konuşmak gerek ancak yasal düzenlemelerden kastımız bu değil. Kanunlardaki yasal düzenlemelere ihtiyaç var. Bunları yaparken bir yandan imar barışı çıkarıyoruz.  Biz önergeye plan revizyonu ile yapılması gerektiği için ret oyu veriyoruz. Hangi ilçeden gelen revizyonu doğru buluyorsak tamam deriz” diye konuştu.

KISA: BİR KAHRAMANLIK HAVASI…
AK Parti Meclis Üyesi Selma Kısa, Şehir Plancıları Odasını eleştirirken, “ŞPO’nun İzmir’de temsilciliği olsun, oda haline getirilelim diye, müthiş çalışma harcayan evinden sehpa halı götüren biriyim. Gelinen noktada yapılan her plana odadan dava ve bununla birlikte bir kahramanlık havası… Bir planın plansız kalması kaosun başlangıcı demektir. Ben Bornova Belediyesi’nde 1996 yılında görevliyken kentsel dönüşüm ile ilgili çalışmaları yapan teknik kişiyim. Ancak gelinen noktada 1996-1997’deki planların bile yeterli olmadığı noktadayız. K planları içindeki açmazlarla ilgili ruhsatlar ve bunların düzenlenmesi için ele alalım dedik. Ancak bununla ilgili de ret oyu geldi. Çok ciddi sorunların, kentsel yenilenmenin ihtiyacı olduğu ilçe Bornova. Bayraklı’nın bir kısmı Bornova’dan oluşmuştur” diye konuştu.

İNANÇ: DEPREM SİYASETİN KONUSU OLMAMALIDIR
Başkan Vekili Altan İnanç ise son olarak, "Konu ekonomi konusudur. Dileğim şudur; Ülkemiz ekonomisinin Dünya Bankası'ndan kredi kullanmadan sorunu kendi kaynaklarımız ile çözmek temennimdir. Deprem siyasetin konusu olmalıdır. Sürdürülebilirlik bilimin ışığıdır. Bilimi temel alan kararlar temel olacaktır" dedi.

İlgili gündem maddesinde şu ifadelere yer verildi;

İzmir Büyükşehir Belediye Meclisinin 01/03/2021 tarihli ve 05.196 sayılı Kararı ile İlçe Belediyeleri tarafından tespit edilmiş olan "Mevcut Plandaki Durumu Korunacak Alan" sınırları dışında kalan 7269 sayılı Kanun kapsamında ağır ve orta hasarlı olarak tespit edilen ruhsatlı yapılarla, 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapı olarak tespit edilmiş yapıların dönüşümü için; İzmir il Sınırları içerisinde 30 Ekim Depremi sonrası 7269 sayılı Kanun Kapsamında ağır ve orta hasarlı tespiti yapılmış ruhsatlı yapıların bulunduğu parsellerle 01/01/1998 tarihinde yürürlüğe giren “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik" öncesinde ruhsat almış veya 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapı olarak tespit edilmiş yapıların dönüşümüne ilişkin yapılacak olan yeni inşaat ruhsatı müracaatlarında; talep edilmesi durumunda, yapı ruhsatı ve eki mimari projesinden hesaplanan toplam yapı inşaat alanına %20 ilave edilir. Yeni yapılacak yapılarda, toplam yapı inşaat alanına ilave edilen %20 artış; ruhsat ve eki mimari projesinde belirlenen kat adedinden 2 kat fazla olarak kullanılabileceği gibi taban alanında da kullanılabilir. Ancak aynı ada/parsel içerisinde yer alan ve gabarisinde ruhsatlı olarak teşekkül etmiş mevcut yapıların bahçe mesafelerini dikkate alarak Teknik Komisyon tarafından ada bazında kitle etüdü hazırlanması ve taban alanı yapı yaklaşma mesafeleri içerisinde kalmak koşulu ile parsel alanının %60’ını geçemez.” şeklinde düzenleme getirilmesine yönelik Yazılı Önergenin; “İlgili mevzuatlar kapsamında konuya ilişkin mahkeme kararları ile kazanılmış imar hakları ve uygulamaları dikkate alınarak, eskiyen yapı stokunun yenilenebilmesi amacıyla ilgili birimlerce gerekli çalışmalar yürütüldüğünden” oyçokluğu ile uygun bulunmadığına ilişkin İmar ve Bayındırlık - Kentsel Dönüşüm ve Konut Politikaları Komisyonları Müşterek Raporu. (Büyükşehir Belediyesi Meclis Üyeleri Hakan YILDIZ ile 2019-2024 Dönemi Meclis Üyeleri Özgür HIZAL, Cüneyt UMUTLU. E.1494164)