Bu sıcakyaz mevsiminde en çok okuduğum turizm haberlerinin başında Akdeniz’in her köşesinden gelen “Overturizm” başlıklı olanları geliyordu.

Önce terimde anlaşalım: Overturizmbir destinasyonun, kapasitesinin üzerinde turist çekmesi sonucu ortaya çıkan olumsuz etkileri tanımlamak için kullanılan bir terim. Overturizm, bir bölgedeki turizm faaliyetlerinin aşırı yoğunlaşmasıyla yerel halka, çevreye ve kültürel mirasa zarar vermesi durumunu ifade ediyor. Bu durum, aşırı kalabalıklaşma, altyapı sorunları, doğal kaynakların tükenmesi, çevre kirliliği, yerel halkın yaşam kalitesinin düşmesi ve kültürel alanların tahrip olması gibi birçok olumsuz sonucu beraberinde getirebiliyor.

Örneğin, çok popüler bir şehir veya doğal alan, yıl boyunca veya belirli zamanlarda kapasitelerinin çok üzerinde ziyaretçi ağırlayabiliyor. Bu da hem turistlerin deneyimini olumsuz etkiliyor hem de yerel halk ve çevre için sürdürülemez bir durum yaratıyor.

Başka çok örnek verebilirim ama geçen hafta Ege’nin güzel adası Santorini’dengelen fotoğrafları (ki birkaçını burada paylaştım) görünce “bu kadar da olmaz” dedim. Geçmiş yıllarda bahar veya sonbahar aylarında Santorini’ye gitmişliğim ve güzel anılar biriktirmişliğim var.

Evet güneş Ege’nin her yerinde olduğu gibi Santorini’de de çok güzel batar. Harika gurup fotoğrafları olur ama bu kadar abartacak ne var anlamam.

Fotoğrafları gördükten sonra Yunan medyasından dünyaya yansıyan haberlere baktım. Gerçekten her yer tıklım tıklımdı ve SantoriniBelediye Başkanı aşırı turizm krizi konusunda uyarıyor ve “lütfen bu kadar kalabalık gelmeyin”diyordu. Bağımsız seçilmiş olan Nikos Zorzos, Yunan adası için varoluşsal bir tehdit oluşturduğunu söylediği inşaat çılgınlığını durdurmak için de acil eylem çağrısında bulunuyordu.

Turist ve inşaat istemeyen Egeli Belediye Başkanı da var gördüğünüz gibi. Başkan Zorzos, aşırı turizmin en somut etkisi olan kontrolden çıkan gelişme anında engellenmezse, Santorini'nin“kendini kurtaramayacağını” söylüyordu: “25.000'den fazla insanın yaşadığı bir yerde yaşıyoruz ve daha fazla otele veya kiralık odaya ihtiyacımız yok. Bizimki kadar zengin bir manzarayı yok ederseniz, insanların buraya gelmesinin asıl nedenini yok edersiniz.” Belediye başkanı seçilmeden önce antik Yunanca öğretmeni olan bağımsız politikacıZorzos için, daha fazla gelişme ihtimali iklim acil durumu kadar varoluşsal bir tehdit.

Haberlerden edindiğim bilgilere göre  bu güzelim Ege adasının yaklaşık beşte biri halihazırda betonlanmış durumda. Ancak ekolojistlerin şaşkınlığına rağmen Atina'daki yetkililer 2018 ile 2022 arasında daha fazla inşaat izni onaylamış. Yabancı mülkiyetindeki otel zincirleri ve “stratejik” turizm yatırımcıları, önümüzdeki yıllarda Hindistan ve Çin'den gelecek varlıklı turistler beklentisiyle, kişi başı gecelik binlerce avro kazandırması planlanan lüks konaklama tesislerini de içeren lisans taleplerinde bulunuyor ve Atina’dan da bu onayı alıyorlar. Tanıdık geldi mi?

Santorini, popülaritesinden kaynaklanan zorluklarla karşı karşıya kalan tek yer değil Ege kıyılarında. Bizim Kuşadası, Fethiye ve Marmaris’i hiç saymıyorum. Bir zamanlar alışılmışın dışında kabul edilen diğer Ege cennetleri de turizmin durdurulamaz gücüyle karşı karşıya kaldılar ve kaybetmek üzereler.Kos (İstanköy) Rodos gibi popüler adalardaki sakinler daha fazla ses çıkarmaya başladılar birkaç yıldır. 2023’te şezlong ve şemsiyelerle plajları işgal eden işletmelere karşı protestolar düzenlendi ve merkezi hükümet giderek daha fazla hesap vermeye çağrıldı.

Koruma grupları, kırılgan ekosistemlerini tehdit eden gelişme dizginlenmezse adaların geri dönüşü olmayacak bir dönüm noktasında olduğu konusunda uyarıyor ama merkez siyaset bunu dinler mi? Geçtiğimiz ay nadir bir müdahale görülmüş. Çevreye saygılı bir insan olarak tanınan Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropoulou, BaşbakanMitsotakis ile yaptığı görüşmelerde turizmin keskin ucundaki adaların kapasitesine uzun vadeli bir bakış açısı getirilmesi gerektiğini vurgulamış. Merkez sağ hükümeti, gelişmeye aşırı gevşek bir yaklaşım benimsemekle suçlanıyor. Ancak Mitsotakis, Santorini ve Mikonos'un“açıkça sıkıntı çektiğini” söyleyerek kruvaziyerlere sınırlama olasılığını gündeme getirdi. Karaya çıkan yolcu sayısını 8.000 ile sınırlamak için adımlar atılırken, Zorzos'un uzun zamandır talep ettiği “makul” bir rıhtım tahsisi de tartışılıyor okuduğum haberlerden anladığım.

Bu fotoğraf kapı vizesiyle adalara girmek isteyen Türklerin fotoğrafı değil. Ama aralarında bizim arkadaşların da bulunduğu binlerce insan Mikonos’tanSantorini’ye geçmek ve gemiye binebilmek için bekleyişte…

Ama şunu da çok iyi biliyorum, Kuşadası’ndan kalkan veya gelen tüm kruvaziyerlerin önceki veya sonraki limanları arasında Santorini ve Mikonos var!

Bu çılgın sezona rağmen, belediye başkanıZorzos hala iyimser. “Hala Sisifos gibi hissedebilirim,”diyor, tepeye yaklaştığında kayanın geri yuvarlandığını görmek için bir kayayı yokuş yukarı itmeye mahkûm edilen mitolojik krala atıfta bulunarak. “Ama tutumlar değişti. Daha önce, insanlar bu kadar eleştirel olmamın yanlış olduğunu düşünüyorlardı. Şimdi, beni sokakta durdurup ne kadar haklı olduğumu söylüyorlar.”

Santorini ve Mikonos’un neler yaşayacağını hep birlikte göreceğiz.