Biz TV karşısına çakılmış olanlar, yüzbinlerce Parisli gibi olimpiyat açılışında ne olup bittiğini çok daha iyi gördük, anladık. Genellikle sponsorların konuğu olarak Sen Nehri kıyısındaki restoranlarda geçiş törenini izleyenler ise sadece önlerinden geçen teknelerde bir şeyler olduysa görebildiler, sonra da “tarihin en kötü açılışı” diye yazdılar. Hiç katılmıyorum çünkü tören teknelerin çok dışındaydı.

Modern Olimpiyat tarihinde ilk kez, Buenos Aires'teki 2018 Yaz Gençlik Olimpiyatları'nın açılış töreninden bu yana, açılış töreni bir stadyumun dışında gerçekleştirildi ve performansların çoğu Paris'in çeşitli simge yapılarında ve Seine Nehri'nin kıyısında Resmi protokollerin çoğu Jardins du Trocadéro'daki geçici bir stadyumda gerçekleşti. Bence iyi tercihti. Program on iki bölümden oluşuyordu.

Resmi geçit dışındaki sanat notlarımı aktarayım şimdi…

Program komedyen Jamel Debbouze'un meşaleyi boş bir Stade de France'a taşıdığı, ardından futbolcu Zinédine Zidane tarafından Paris Metrosu, Paris Yeraltı Mezarları ve Palais Garnier'in altındaki yeraltı gölü boyunca taşındığı ve ardından yer altı mezarlarını geçen bir grup çocuğa götürüldüğü önceden kaydedilmiş bir videoyla başladı.

Program boyunca maskeli ve kimliği belirsiz bir meşale taşıyıcısını gördük. Seine Nehri ve Paris'in çatıları arasında belirdi ve yağmur altında gerçekleşen tören boyunca bir bağlantı bağı görevi gördü.

Tam saatinde Fransa bayrağının üç renkli Pont d'Austerlitz köprüsünün üzerinden atılan piroteknikler, Yunanlı sporcular ve Mülteciler Olimpiyat Takımı ile başlayan Milletler Geçit Töreni'ni başlattı. 36 kişiden oluşan ve dünyadaki 100 milyon kadın ve erkeği temsil eden “mülteci olimpiyat takımı” Seine Nehri’nde…

İlk bölüm olan Enchanté, Lady Gaga ve dansçıların Seine Nehri'nde revü lideri Zizi Jeanmaire’nin meşhur ettiği "Mon truc en plume" adlı performansıyla yer aldı.

İkinci tablo olan Synchronicité, 420 kişinin Notre-Dame de Paris'in yeniden inşa ekiplerine ve genel olarak el sanatlarına ve zanaatkarlara Île de la Cité'de düzenlenen bir dans övgüsüyle başladı. Bu sekans dansçı Guillaume Diop, şampiyonlar Martin Fourcade ve Michael Phelps'i içeriyordu ve Olimpiyat madalyalarının yapımını vurguluyordu.

Üçüncü tablo olan Liberté, Fransız Devrimi'ne bir övgüyle Conciergerie'nin cephesinde başladı ve Marie-Antoinette'in idamına atıfta bulundu. Sanatçılar arasında death metal grubu Gojira ve soprano Marina Viotti vardı. Bibliothèque nationale de France'daki dansçılar klasik ve çağdaş Fransız edebi eserleri seslendirdiler. Tablo ayrıca XY şirketinden akrobatlar ve Gratte-Ciel şirketinden sirk sanatçıları tarafından ifade edilen çeşitli aşk biçimlerini (LGBT, çok eşlilik) ele aldı. Burada başlayan LGBT övgüleri daha sonra tüm yayın boyunca devam etti ve bence de TRT’nin yayını kesmesine de yol açtı.

TRT göstermedi ama yayını çok kanaldan izleyenler gördü, Olimpiyat oyunlarının açılış seremonisi esnasında Cezayir heyeti, 17 Ekim 1961 katliamında hayatını kaybedenlerin hatırasına Seine Nehri'ne çiçek attı. Pek de haklı olarak iki yüzlülükle suçlanan Olimpiyat Komitesine ders olmuştur belki…

Garde Républicaine, Charles Aznavour'un "For me formidable" parçasını Pont des Arts'ta çaldı ve dördüncü bölüm olan Égalité'yi açtı. Aya Nakamura, Fransız Ordu Korosu ve Garde Républicaine müzisyenleri eşliğinde "Pookie" ve "For me formidable"ın bir düzenlemesini ve hit parçası "Djadja"yı seslendirdi.

Beşinci tablo olan Fraternité, Camille Saint-Saëns'in "Danse macabre" parçasıyla başladı ve 1911'de Mona Lisa'nın çalınmasına gönderme yaptı. Bu sırada yağmur şiddetini iyice artırdı piyanist Alexandre Kantorow, Maurice Ravel'in "Jeux d'eau" eserini yoğun yağmur altında seslendirdi.

Başı kesilmiş Mari Antoinette'i canlandıran sanatçı performansı unutulmazdı. .

Tören Musée d'Orsay'a taşındı ve Lumière kardeşler ve Georges Méliès ile imge bilimine saygı duruşunda bulunuldu. Sualtı sekansında Minyonlar animasyonu yer aldı ve müzeden çaldıkları Mona Lisa Seine'den çıktı.

Mezzo-soprano Axelle Saint-Cirel, Grand Palais'in çatısında yepyeni bir yorumla Fransa Ulusal Marşı “La Marseillaise" söyledi. Bu marşın neden buraya konulduğunu kimsenin anladığını sanmıyorum.

Altıncı sekans olan Sororité, Seine boyunca altın heykelleriyle dikkat çeken on önemli Fransız kadını vurguladı: Olympe de Gouges, Alice Milliat, Gisèle Halimi, Paulette Nardal, Jeanne Barret, Christine de Pizan, Louise Michel, Alice Guy, Simone Veil ve Simone de Beauvoir… Çok kıymetli bir iş olmuştu bu.

Fransız tarihine geçmiş altın kadınların anısına…

Yedinci sekans, Sportivité, sırasında Polonyalı kontrtenor Jakub Józef Orli?ski, barok bir parça seslendirdi, ardından rapçi Rim'K "King"i söyledi.  Sekizinci tablo, Festivité, Debilly yaya köprüsünün kırmızı halısında Fransız modasına bir övgüyle başladı. Bu moda gösterisi tam bir LGBT-Q gösterisine dönüştü.

Geçit töreni Avustralya (Brisbane'deki 2032 Yaz Olimpiyatları'na ev sahipliği yapacak) ve Amerika Birleşik Devletleri (Los Angeles'taki 2028 Yaz Olimpiyatları'na ev sahipliği yapacak) ile sona erdi. Maskeli alev taşıyıcısı Debilly yaya köprüsünü geçerken, canlı bir videoda sörf etkinliklerinin yapılacağı Tahiti'ye bağlanılması ilginçti. Fransız sporcular, Seine Nehri'ndeki tekne geçidini "Que je t'aime" ve "Midnight City" sesleriyle kapattı.

Neredeyse çıplak ve mavi Dionysos olarak boyanmış olan Philippe Katerine, Leonardo da Vinci'nin "The Last Supper"ını andıran uzun bir masanın ortasında uzanarak "Nu"yu seslendirdi. Bu fotoğrafta da gördüğünüz gibi cinsel yönelimlerin tamamı fotoğrafa girmişti.

Dokuzuncu tablo Obscurité, Juliette Armanet'in karanlık Seine'de bir sal üzerinde barış çağrısında bulunduğu "Imagine" şarkısını söylediği ve Sofiane Pamart'ın alevli bir piyanoda eşlik ettiği bir müzik dizisine yer vermektedir. Bu sırada bütün dünyadaki sosyal medyalar “İsrail’e tepki göstermeyen Olimpiyat Komitesi yine iki yüzlülük ediyor” gönderileri ile yıkılıyordu.

Onuncu tablo Solidarité, Olimpiyat bayrağı taşıyan ve Seine'de dörtnala koşan, metalik bir at üzerinde bir biniciyi, Oyunların ruhunu yaymak için sergiledi. Bu bölümde, Pierre de Coubertin'e ve Olimpiyatların tarihine, çok sayıda arşiv görüntüsüyle atıfta bulunuldu. Bu sırada Her ülkeden bayrak taşıyıcıları Eyfel Kulesi'nin altında toplandı. Binici, beyaz bir at üzerinde belirdi ve Olimpiyat bayrağını Trocadéro'daki bir direğe, sporcularla çevrili bir şekilde getirdi. Olimpiyat marşı Radio France Korosu ve Orkestrası tarafından icra edildi.

TRT yayını kesince Eurosport’tan izlemeye devam ettik. On birinci tablo olan Solennité'de Olimpiyat Defneleri verildi ve İtalyan diplomat Filippo Grandi, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği adına bunları aldı. Organizasyon komitesi başkanı Tony Estanguet ve IOC Başkanı Thomas Bach, katılımcıları ve seyircileri Fransızca ve İngilizce selamladılar. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Paris Oyunları'nın açılışını ilan etti. Olimpiyat yemini, Fransız bayrak taşıyıcıları Mélina Robert-Michon ve Florent Manaudou, antrenör Christophe Messina ve bir güreş hakemi tarafından edildi. Zinédine Zidane, maskeli taşıyıcıdan Olimpiyat ateşini aldı ve diğer birçok Olimpiyat şampiyonuyla birlikte ateşi tekneyle Seine Nehri'nden yukarı taşıyan İspanyol tenisçi Rafael Nadal'a verdi. Meşale Carl Lewis, Serena Williams ve Nadia Com?neci arasında dolaştırıldı. Tekne, Louvre'un yakınlarına yanaştı ve tenis şampiyonu Amélie Mauresmo, basketbolcu Tony Parker ile bayrak yarışını sürdürdü. Paralimpik şampiyonları Nantenin Keïta, Alexis Hanquinquant ve Marie-Amélie Le Fur da onlara katılarak on ikinci ve son tablo olan Éternité'yi resmen açtılar.

Meşale çeşitli Olimpiyat şampiyonları tarafından Tuileries Bahçesi'nde dolaştırıldı ve Teddy Riner ile Marie-José Pérec'in, 1783'teki ilk hidrojen balon uçuşunu anımsatan, havaya yükselen, sıcak hava balonuna benzeyen 30 metrelik bir gaz balonuyla tepesinde bulunan Olimpiyat kazanını yakmasıyla sonuçlandı.

Céline Dion, töreni Eyfel Kulesi'nden Édith Piaf'ın "Hymne à l'amour" şarkısını söyleyerek ve ardından "La Marseillaise"den birkaç nota çalarak töreni sonlandırdı.

Sevgili edebiyat insanı arkadaşım Asuman Tümer çok iyi özetledi bence açılış törenini: Dion çok iyiydi. Genellikle açılış büyüleyiciydi. (Modanın başkentinin saçma tasarımları ve abartılı ve ruhsuz göndermelerin dışında)  Yeni dünyanın mutsuzluğunun ve tuhaflaştığının da göstergesiydi   spastik tavırlı, ruhsal sorunlu  koreografiler. Doğrusu seyrederken yorgun düştüm. Dünya bir yandan hasta, öte yandan İmagine’e ihtiyacı olduğunu biliyor. Yerine konacak bir şarkı da yok yıllardır.