Yeni YAŞ düzeni İspanya modeli mi?

İSTANBUL - Genelkurmay Başkanı ve üç kuvvet komutanının görevlerini bırakmasının ardından gerçekleştirilen kritik Yüksek Askeri Şura (YAŞ) toplantısına dünyadan tepkiler gelmeye devam ediyor.

 

Önemli kararların alındığı YAŞ'a en son yorum İspanya'dan geldi.

 

Vatan gazetesinde konuyla ilgili yer alan haber şöyle;

 

General Franco’nun askeri rejiminde 40 yıla yakın süre dikta rejimiyle yönetilen İspanya’nın demokrasiye geçişi oldukça sancılı olmuş, diktatörün 1975’te ölümünün ardından Franco’cu askerler defalarca darbe yapma girişiminde bulunmuştu.

 

İspanya’da ordunun sivil iktidar yönetimine girmesi ve demokrasiye geçişte en önemli pay ise 9 yıl boyunca ülkenin Savunma Bakanlığı’nı yapan ve yazdığı “Demokratikleşme sürecinde ordu” isimli kitabıyla Avrupa’da ve dünyada bu alandaki en önemli isim olarak nitelendirilen Narcis Serra’ya aitti.

 

Türkiye’ye defalarca gelerek burada konferanslara katılan Serra, son olarak TÜSİAD’ın davetlisi olarak geçtiğimiz Mart ayında Türkiye’yi ziyaret etti. El Pais’de dün “Türkler demokratikleşme sürecinde İspanyol modelini ilgiyle inceliyor” ifadelerini içeren bir yazı kaleme alan Türkiye uzmanı Juan Carlos Sanz da buna dikkat çekerek Türkiye’de büyük yankı bulan YAŞ fotoğrafı ile Serra’nın 1982 yılında dönemin başbakanı Felipe Gonzales ile katıldığı bir askeri törenin fotoğrafındaki benzerliği işaret etti.

 

Yorumda, İspanya’nın diktatör Franco rejiminden sonra yaşadığı demokrasiye geçiş sürecinde, gerek Silahlı Kuvvetlerin modernleştirilmesi, gerekse özerklik sisteminin Türkiye’de “çok iyi incelendiği” görüşüne yer verildi. İspanyolların çok aşina olduğu ancak Türkiye’de çok insanın bilmediği bu geçiş süreci aslında 80’li yılların başında yaşandı. İspanya’da sivillerin askerlerin üzerindeki hakimiyetinin ilk karesi olarak nitelendirilen o fotoğraf da gazetelerin manşetine o dönemde çıktı. O karenin hikayesi ise oldukça manidar...

 

Franco’nun ölümünün ardından siyasetin her alanında etkinliklerini koruyan generaller, demokratikleşmeyi savunan sivillerin etki alanlarını daraltmasına büyük bir direniş sergiliyordu. Hatta 23 Şubat 1981’de Franco yanlısı 200 albay, silahlarla meclisi basarak darbe yapmak istedi. “23-F” kod adıyla bilinen darbe girişimi sırasında mecliste bulunan vekiller 18 saat rehin alındı. Darbe girişiminin başarısız olmasına ise Madrid’deki bir askeri birlik sebep oldu. Brunet Zırhlı Tümeni’ne komuta eden generaller, albayların kendilerine gönderdiği “TV ve radyo binasını zapt edip darbe bildirisini okuyun” talimatını yerine getirmeyi reddetti. Cunta girişimi de başarısızlıkla sonuçlandı. Böylece de Brunet Birliği, demokrasi yanlıları için simge oldu. Nitekim dönemin Barcelona Belediye Başkanı Narcis Serra, 1982’de Savunma Bakanı olunca bu birliği İspanyol tarihine geçirecek bir hareket yaptı. Başbakan Gonzales ve Serra, Katolikler için Meryem Ana’nın Hz. İsa’ya hamile kaldığı günü simgeleyen “Immaculate Conception” töreninde birliği ziyaret etti. Askerlerin önünde kurulan platformda en önde yer alarak töreni yönettiler. Böylece Serra ve Gonzales ilk kez “askerlerin sivillerin arkasında ve emrinde olduğu” mesajını vermiş oldu. Bu tarihi fotoğraf İspanyol gazetelerinde manşetlerdeydi. El Pais’nin Erdoğan’ı yanında Genelkurmay Başkanı olmadan YAŞ’a başkanlık ederken gösteren fotoğrafı bu kareyle karşılaştırmasının gerisinde bu yatıyor...

 

Dün El Pais’de bir yazı kaleme alan Türkiye uzmanı Juan Carlos Sanz, Türkiye’de büyük yankı bulan YAŞ fotoğrafı ile Serra’nın 1982 yılında dönemin başbakanı Felipe Gonzales’le katıldığı bir askeri törenin fotoğrafındaki benzerliği işaret etti.

 

Sanz, İspanya’nın diktatör Franco rejiminden sonra yaşadığı demokrasiye geçiş sürecinin Türkiye’de “çok iyi incelendiği” yorumunu yaptı.