Tire'de define alarmı: 'Tarihe' özel önlem

İZMİR - Tire'nin en önemli Osmanlı yapılarından tarihi Kutu Han'ın Vakıflar, İzmir Valiliği ve Tire Belediyesi'nin ortak yürütülen restorasyonu sırasında geçen 15 Kasım'da, işçilerin toprak çömlek kap içinde duvara gizlenmiş bulduğu 790 altın ile 226 gümüş para Tire Müzesi'nde koruma altına alındı. Bulunan paraların hukuksal durumu ise kargaşa yarattı. Han'ın çoğu İstanbul, İzmir gibi büyükşehirlerde olan 60'a yakın yasal mirasçısı ile restorasyondan sorumlu Tire Belediyesi defineden pay alabilmek için sessiz bekleyişlerini sürdürüyor. Mirasçıların, defineye maddi değer biçildikten sonra harekete geçip, yasal çerçevede hak talep edeceği tahmin ediliyor. Fransız Frangı ile Osmanlı sikkelerinden oluşan 18 ve 19. yüzyıla ait toplam toplam 1016 parça altın ve gümüş paranın gerekli izinler alındıktan sonra vatandaşların isteği doğrultusunda Tire Müzesi'nde sergilenmesi bekleniyor.

GÜVENLİK İKİ KATINA ÇIKTI
Bulunan define ilçede halen günün konusu olmayı sürdürürken, define avcılarının gözünün de bu ilçeye çevrilmesine neden oldu. Başka definelerin de olabileceği düşüncesiyle başta Kutu Han olmak üzere ilçedeki diğer tarihi yapılarda Tire Kaymakamı Mehmet Demirezer'in talimatıyla güvenlik önlemleri arttırıldı. Tire İlçe Emniyet Müdürü Fatih Kiremitçi ile definenin bulunduğu Kutu Han'a giden Kaymakamı Demirezer, şantiye sorumluları ve işçilerle görüşüp, devam eden çalışmalar hakkında bilgi aldı. Yoğun ilgiden bunaldıklarını ve ziyaretçiler yüzünden neredeyse iş yapamaz duruma geldiklerini ifade eden şantiye sorumluları, gündüz saatlerinde dahi hanın dış kapısını kapalı tutma kararı aldı. Gündüz saatlerinde şantiyede çalışanlar dışında kimsenin içeriye alınmadığı handa, geceleri ise güvenlik tedbirleri iki katına çıkartıldı. Restorasyondan sorumlu firma, inşaat alanında bekçilerin sayısını arttırdı. Tire İlçe Emniyet Müdürlüğü'ne bağlı sivil ve resmi ekipler de başta Kutu Han olmak üzere ilçe merkezinde restorasyonları süren Yalınayak Hamamı, Molla Arap Camii, Bedesten gibi diğer tarihi mekanlardaki güvenlik önlemlerini arttırdı.

DEFİNEYİ BULAN İŞÇİYE ÖDÜL VERİLMESİ İÇİN ADIMLAR ATILIYOR
Üç arkadaşıyla birlikte bulduğu içi defineyle dolu çömleği hiç tereddüt etmeden yetkililere teslim eden, 2 çocuk babası 50 yaşındaki Mehmet Yazar'a, Tireliler 'Altın adam' lakabını taktı. Kendisiyle dalga geçenlere, "Bizim altın gibi zengin gönlümüz var. Gözü tok olan başkasının malına yan gözle bakmaz. Bir çömlek altın bizi bozar mı? 'Altınları niye verdiniz?' diye soruyorlar. Bir daha bulsam arkadaşlarımla yine aynı şeyi yapardım. Tarihini bilenler devletine sahip çıkar. Gözü aç olan saldırır. Biz çalışmamızın karşılığı olan aylığımızı zaten alıyoruz" diyerek yanıt veren işçiye, ödül verilmesi gündeme geldi. Kaymakam Demirezer, yürürlükteki yasalar kapsamında defineyi bulan kişiye ödül verilmesi gerektiğini ifade etti. Gözü tok işçi Mehmet Yazar'ın alacağı ödül miktarının ne kadar olacağının, definenin maddi tutarı belirlendikten sonra belli olacağı da kaydedildi. Tire Belediye Meclisi'nin de defineyi bulan işçiye verilecek ödül konusunu gerçekleştireceği ilk toplantıda ele alacağı belirtildi.



DEDEKTÖR FİRMALARININ İŞİNE YARIYOR
İnternet sitelerinde, Tire'de bulunan define görsellerine yer veren bazı uyanık dedektör firmalarının ise müşterilerini yanıltma yoluna gittikleri ve haksız kazanç elde etmeye çalıştıkları ortaya çıktı. Tire'de bulunan definenin restorasyon çalışmaları sırasında kazma ve kürekle çalışan işçiler tarafından tesadüfen bulunduğu hatırlatılarak, halktan algı yanılmasına düşmemeleri ve kendilerine detektör satmaya çalışanlara kanmaması istendi. 

YASA NE DİYOR?
Define aramasında ortaya çıkan buluntular, ilgili bakanlıklar tarafından tayin edilecek ez az 3 kişilik uzman heyete inceletilir. Buluntular, kültür ve tabiat varlığı ise müzelere define ise Maliye ve Gümrük Bakanlığı'na teslim edilir. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, geçer akçe olarak değeri tespit eder. Define hazineye ait arazide bulunmuşsa yüzde 50'si aracıya, özel veya tüzel kişilere ait arazide bulunmuşsa yüzde 40'ı aracıya, yüzde 10'u ise mülk sahibine verilir.(dha)