İzmir’in Çernobili’ne talip olmuştu… İflas mı ediyor?

Metehan UD / EGEDESONSÖZ -  İzmir’in Gaziemir ilçesi sınırında bulunan Aslan Avcı Kurşun Fabrikası tarafından yurtdışından getirilen radyoaktif maddelerin fabrika sahasına gömüldüğü tespit edilmiş, ancak bu atıkların bertaraf edilmesi ve bölgenin çevresel olarak temizlenmesi yönünde şimdiye dek ciddi bir adım atılmamıştı. 2022 yılında ise Nükleer Düzenleme Kurulu tarafından EKOVAR A.Ş. adlı şirketin bölgenin çevresel iyileştirme faaliyetine ilişkin yetkilendirildiği bilgisi ortaya çıkmıştı.

EKOVAR A.Ş. geçtiğimiz Ağustos ayında alanda çalışmalara başlamıştı. Çalışmaların 2025 yılı Mart ayında sonlandırılması planlanırken EKOVAR Şirketi radyoaktivite ölçümleri ve sahadaki çalışmaları, Nükleer Denetleme Kurulu (NDK) tarafından yetkilendirilmiş A tipi uluslararası gözetim firmasının gözetiminde yapacağını taahhüt etti. Radyoaktif atıkları ise Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) alacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ise alanda henüz atık sınıflandırılmasının yapılmadığını ve sevkiyat işlemlerine başlanmadığını kaydediyor. Ancak alanda gaz emisyonu ortaya çıkınca alanda çalışmalar durdurulmuştu.

Öte yandan Ankara merkezli şirketin Ekovar Çevre Grup Geri Dönüşüm Atık Depolama Şirketi’nin konkordato başvurusunda bulunduğu ortaya çıktı. Şirketin başvurusu üzerine Ankara 2. Asliye Ticaret Mahkemesi Başkanlığı geçici mühlet kararı verdi. 3 aylık verilen geçici mühlet kararı 2 ay daha uzatıldı. Şirkete 3 geçici konkordato komiseri atandı.

DEVALI ÖSEN'DEN SORU ÖNERGESİ
Öte yandan DEVA Partisi İzmir Milletvekili Seda Kaya Ösen, İzmir’in Gaziemir ilçesine bağlı Emrez Mahallesi’nde bulunan kurşun döküm fabrikasında gömülü olarak tespit edilen radyoaktif ve tehlikeli atıkların temizlik çalışmasının başlaması üzerine Bakan Murat Kurum’un yanıtlaması talebiyle Meclis’e soru önergesi sundu.

Yaptığı açıklamada Ösen “İzmir’in Gaziemir ilçesi, Emrez Mahallesi’nde radyoaktif ve tehlikeli atık bulundurduğu tespit edilen daha önce kurşun fabrikası olarak faaliyette bulunulan sahada çevresel iyileştirme ve nükleer atıkların temizlenme çalışmalarının başladığına dair haberler basına yansımıştır. Yapılan haberlerde iyileştirme çalışmalarının bilimselliği ve güvenilirliği hakkında sivil toplum örgütleri temsilcileri ve bölge halkında derin şüpheler oluştuğu görülmüştür. Temizleme çalışmalarının titizlikle yapıldığına dair şüpheler bulunurken bölgede yalnızca iş makinalarının kullanıldığı ve bölgeden yoğun şekilde çıkan kokunun halk sağlığına ciddi tehditler oluşturduğu dile getirilmektedir.” ifadelerini kullandı.

İzmir Milletvekili Ösen, konuyla ilgili meclise taşıdığı soru önergesinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması istemiyle şu soruları sordu:

1.     Fabrika sahasında bugüne dek ne kadar radyoaktif ve tehlikeli atık bertaraf edilmiştir? Bertaraf edilmeyen ne kadar radyoaktif ve tehlikeli atık bulunmaktadır?

2.     Çevresel İyileştirme faaliyetlerinin yürütülmesi kapsamında 2020 yılında Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) tarafından özel bir şirkete yetki verildiği bildirilmiştir.  Şirketin yapmış olduğu işlemler uluslararası standartlara göre mi yapılmaktadır? Daha önce şirketin radyoaktif madde ya da Europium 152 elementi bulaşmış bir alan üzerine çalışma yürütmüş müdür?

3.     Adı geçen şirketin ihale şartnamesi hangi usullere göre yapılmıştır? İhaleden bu yana geçen zamanda neden temizleme işlemi tamamlanamamıştır?

4.     Adı geçen şirketin 26.06.2024 tarihinde Ankara 2. Asliye Ticaret Mahkemesi Başkanlığı’ndan konkordato talep ettiği doğru mudur? Bu süreçte şirket verilen görevi yerine getirebilecek imkanlara sahip midir?

5.     Bakanlığın, şirketin yaptığı çevresel iyileştirme çalışmalarına eşlik edecek bir denetim ekibi bulunmakta mıdır?

6.     Çevresel iyileştirme çalışmalarında ve uygulanan yöntemlerde bilim insanlarına, sivil toplum kuruluşlarına ve yerel idarenin görüşlerine başvurulmuş mudur?

7.     İşletme sahasının temizlenme işlemlerinin ne kadar bir sürede tamamlanması öngörülmüştür?