'Deprem' fırsatçıları geri adım attı!

Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerin etkilediği 11 ilden afetzedelerin birçoğu, farklı kentlere göç etti. Ankara, deprem bölgesinden en fazla göç alan şehirlerden oldu. Ancak depremzedelerin kente gelmesiyle ev kiralarında yüksek oranda artış başladı. Birçok kişi, depremzedelerin kente gelmesini fırsat bilen bazı ev sahipleri ve emlakçıların fahiş artışlar yaptıklarını iddia ederek şikayette bulundu. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, İl Ticaret Müdürlüğü'nün de bu yöndeki tespitleri üzerine, konut kiraları ve satışlarındaki artışlarla ilgili soruşturma başlattı.

DEPREM ÖNCESİ VE SONRASI FİYATLAR İNCELENİYOR
Ankara Emniyet Müdürlüğü Mali Suçlarla Mücadele Şubesi ekipleri, soruşturma kapsamında, konut satış ve kira artışlarını mercek altına aldı. Bu kapsamda gayrimenkul satış ve kiralama ilanı verilen tüm sitelerden veriler toplandı. Veriler, tek tek incelenip, deprem öncesi ve sonrasındaki fiyatlar analiz ediliyor. Ekipler, Ticaret Bakanlığı, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı ve 112'ye yapılan ihbarları da bir araya getirerek tek tek inceliyor. Analiz ve tespitler sonucu fiyat artışına neden olduğu belirlenenler hakkında, TCK 237'nci maddesi kapsamındaki 'fiyat etkileme' suçundan soruşturma yürütülerek 1 ile 3 yıl arasında hapis talebiyle dava açılabilecek.

Avukat Beyza Nur Çatal, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'nın başlattığı soruşturmanın sürdüğünü belirterek, "Bu çalışma kapsamında deprem sonrasında fahiş fiyat artışı yapanlar internet sitelerinden tespit edildikten sonra bunlarla ilgili TCK 237’nci maddesi gereği fiyatları etkileme suçundan 1 ile 3 yıl arasında hapis cezası verilmesi söz konusudur. Yeni kiraya çıkacak vatandaşlar, eğer fahiş bir fiyatla karşılaşırsa bu durumu Ticaret Bakanlığı'na, cumhuriyet başsavcılıklarına veya 112 ihbar hattına bildirdiğinizde bu şahıslar hakkında adli işlemler başlatılır" dedi.

'İLANLARI SİTELERDEN ÇEKİYORLAR'
Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Odası Başkanı Hakan Akçan da depremden sonra ev kiralarında yüzde 50 ile yüzde 150 arasında artış olduğunu belirterek, "Kiralar inanılmaz arttı. Fırsatçılar yine gündemde. Depremzedelerimiz şehrimize geliyor. Önümüzdeki günlerde bu sayının 300 bine ulaşacağını öngörüyoruz. Zaten Ankara’da kiralık ev sorunu var. Kiralık ev eksik olunca yeni bir nüfus da şehre gelince ciddi bir patlama oldu. Bu durumu da mal sahipleri fırsata çevirdi. Astronomik rakamların üstüne çıkmaya çalışıyorlar. Ankara’da 7 bin emlakçı var. Bunlardan yüzde 95’i fiyatı etkileyecek bir durumun içinde olmadı, olmayacak. Evlerin fiyatlarını artıran kesinlikle fırsatçı mal sahiplerine önlem alınırsa bu iş çözülür. Cumhuriyet Başsavcılığı'nın çalışması bu artışın önüne geçer, diye düşünüyorum. Son zamanlarda fırsatçılar, ilan sitelerinden ilanlarını çekiyor" diye konuştu. 

FAHİŞ FİYATLI İLANLAR SAPTANDI
Mali Şube ekiplerinin yaptığı incelemeyle deprem sonrası fahiş fiyat artışı görülen ilanlar, tespit edildi. Kira artışıyla ilgili ihbarda bulunanların müşteki olarak ifadeleri alındı. Ayrıca Ticaret Bakanlığı, İç Ticaret Genel Müdürlüğü ile yazışma yapılarak, e-Ticaret sitelerindeki konut kira ve satış fiyatlarına yüzde 10’dan fazla zam yapan ilanların verileri soruşturma dosyasına eklendi. Soruşturma kapsamında, Türkiye İstatistik Kurumu'ndan (TÜİK) konut artış endeksi verileri de alınırken, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği ile görüşülerek, konut kira ve satış bedellerinin emlak endekslerinin çıkarılacağı belirtildi. Bu incelemeler sonucu ortaya çıkacak rayiç bedeller üzerindeki ilanların sahipleri ile şikayete konu sözleşmeye taraf mülk sahibi ve aracılar hakkında şüpheli tespiti yapılacağı kaydedildi.

Kahramanmaraş merkezli ikiz depremin ardından binlerce binanın yıkılması ve binlercesinin de hasar almasının ardından İnşaat Yüksek Mühendisi ve Medipol Üniversitesi Öğretim Görevlisi Başak Boduroğlu Yazıcı, teknik inceleme ve araştırma yapmak için 5 kişilik ekiple deprem bölgesine gitti.

Depremin 4. günü bölgeye gittiklerini belirten Yazıcı, tespitlerini Milliyet’le şöyle paylaştı: “Amacımız hasarların nedenlerini araştırmaktı. Bu yıkımların elbette tek bir nedeni yok. Birçok sıkıntılı durum var. Malzeme kalitesizliği, imalattaki sıkıntılar, denetimlerin eksik olması, projelendirme kusurları, yeni yapılarda bile zemin etütlerinin yapılmadığı binaların olduğunu düşünüyorum.

GÖÇMELERDE DEMİR ETKİSİ
“Her gördüğümüz hasarı fotoğrafladık. Bazı inşaat demirlerinin olması gerektiği gibi kopmadığını fark ettik. Çünkü inşaat demirlerinin akmasını isteriz yani bu şu demektir; inşaat demirleri yüke geldikten sonra incelir akabinde kopar, bu sünek kopmadır ve yönetmeliklerimizde de belirtilen, kullanılması gereken B420C inşaat demirinin mekanik bir özelliğidir.

Ama bazı enkazlarda ve hasarlarda gördük ki, demirlerde bu mekanik kabiliyeti olmayan, sünek davranmayan, gevrek davranış gösteren yani bir çubuk kraker gibi kırılıp kopmalar vardı. Biz inşaat demirinin sünek davranışına güveniriz. Bu bize yıkımlarda zaman kazandırır.

Bir insanın oradan kaçabilmesi için zaman kazandıran bir süreçtir o akma süreci. Ama gevrek davranan bir malzeme var ortada ve ani göçmeye neden olan bir durum bu.”

İADE EDEN BİLE OLMUŞ
“Bölgede bazı müteahhit firmalarla ve oradaki işçilerle görüştük. Bu tarz demirlerin başka ülkelerden gelen demirler olduğunu veya hurdadan geri dönüşümle kazandırıldığını söylediler. Normalde inşaat demirlerinin kopma mekanizması bellidir. İşçilere, ‘Bu inşaat demirlerinin sertliğini, kırılgan yapısını fark etmediniz mi? gibi sorular yöneltti. Bze etriye yaparken bile kırılan malzemeler olduğunu, ani kopmadan dolayı demiri döndüremediklerini söylediler. Hatta bu nedenlerle bu demirleri iade eden müteahitler bile olmuş.”

NUMUNELER TESTLERİ GEÇEMEDİ
Yazıcı, bölgeden toplanan numuneleri test ettiklerini de belirterek şöyle devam etti:

“Uludağ Üniversitesi İnşaat Mühendisliği öğretim üyesi Prof. Dr. Ramazan Livaoğlu hoca da demirleri getirip teste tabi tuttu. Test sonuçlarına göre; standartlarımıza göre en az yüzde 12 birim uzama yapması gereken numunelerin yüzde 7.5 uzama yaptığı, çekme dayanımı/akma dayanımı oranının normalde 1.15 ile 1.35 aralığında olması gerekirken 1.12 olduğu tespit edildi. Bu değerlerin daha da altında demirler de vardır enkazda. Kullanılan malzemelerin kalitesine dair başka araştırmalar da yapılmalı. Bu malzeme belli ki bölgede ucuz ve kâr amacı güden kişiler tarafından tercih edilmiş. Asıl kullanılması gereken demir, yönetmeliklerimize göre B420C sınıfında, nervürlü, sünek tasarıma uygun olan, akma kabiliyeti olan, çekme dayanımı/akma dayanımı oranı 1.15-1.35 aralığında olan, karbon oranı, mukavemet özellikleri ve mekanik özellikleri TSE de belirtilmiş, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’nde de vurgulanmış malzemeydi.”