EGEDESONSÖZ – İzmir’in Aliağa ilçesinde faaliyet gösteren İzdemir-II Termik Santrali için verilen ÇED kararı ile ilgili Anayasa Mahkemesi hak ihlali kararı vermiş, mahkeme ise ÇED sürecini sonlandırmıştı.
İptal üzerine şirket yeniden Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan başvurmuş ve santral için jet hızıyla onay verilmişti. İkinci kez verilen izinle santralin kapatılması engellenmişti.
Verilen karar EGEÇEP ve yurttaşlar tarafından bir kez daha yargıya taşındı. EGEÇEP, İzmir Barosu ve 60 yurttaş verilen ÇED kararının iptali için dava açtı.
Açılan dava sonrası İzmir Bölge Adliye Mahkemesi önünde basın açıklaması yapıldı. Yapılan açıklama şu şekilde:
Aliağa’daki ithal kömüre dayanan İzdemir Enerji Santralı-II termik santralına başından beri verilen çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) kararlarının tamamı Mahkemelerce iptal edildi, Anayasa Mahkemesi ihlal kararı verdi, ama dinleyen yok.
- 17.06.2010 tarihli ÇED Olumlu kararı” İzmir 2. İdare Mahkemesi’nin 16.12.2016 tarihli kararı ile İPTALedildi.
- Bu karar, 2009/7 sayılı Genelgeyle aşıldı İzdemir Enerji Santrali-II (Endüstriyel ve Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Alanı Dahil) projesi için 22.03.2017 tarihli ÇED olumlu kararı verildi. Bu kararın iptali davası sonunda İzmir 5. İdare Mahkemesi'nin 26.10.2018 tarih ve 2017/1072 Esas 2018/1382 Karar sayılı kararı ile işlemin İPTALİNE karar verildi. Danıştay bu kararı bozdu ve davanın reddine kesin olarak karar verdi.
- İlk derece mahkemesinin İPTAL kararı henüz taraflara tebliğ edilmeden, aynı genelgeye dayanılarak aynı projeyle ilgili 28.12.2018 tarihli ÇED olumlu kararı verildi. Bu kararın iptali davası sonunda ise İzmir 5. İdare Mahkemesi'nin 14.11.2019 tarihli 2019/378 Esas 2019/1236 Karar sayılı kararı ile davanın reddine karar verildi. Karar Danıştayca onanarak kesinleşti.
- Kesinleşen bu iki karar için yapılan başvuru üzerine Anayasa Mahkemesi 13.12.2023 tarihli 2019/29604 başvuru numaralı kararı ile Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan özel hayata saygı hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE karar verdi.
- Anayasa Mahkemesi’nin kararı üzerine yeniden yapılan yargılama sonunda İzmir 5. İdare Mahkemesi 2024/495 ve 2024/496 Esas sayılı dava dosyalarından 31.12.2024 tarihli kararla santralin faaliyetini sağlayan 22.03.2017 ve 28.12.2018 tarihli ÇED olumlu kararlarını iptal etti.
Bu Mahkeme kararları Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na 5 Şubat 2025 tarihinde tebliğ edildi. Anayasanın 138. maddesine göre gecikmeksizin, 2577 Sayılı İYUK’un 28. maddesine göre en geç 30 gün içinde mahkeme kararlarının uygulanıp termik santralin faaliyetine son verilmesi gerekirdi. Ama öyle olmadı, yine 2009/7 sayılı genelgeye dayanılarak bu kez Anayasa Mahkemesi’nin kararı da yok sayılmak suretiyle bir kez daha iptal kararları çöpe atıldı. Hızla yeni bir ÇED raporu hazırlanda, halkın katılımı toplantısı yapılmadı, 14 Şubat’ta İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu (İDK) toplantısı yapıldı, toplantıya EGEÇEP ve TTB temsilcileri katıldı itirazları dile getirdiler. İtirazlar diinlenmedi, 12.781 sayfalık ÇED raporu incelenmek suretiyle aynı gün mesai saatleri içerisinde uygun bulundu. Nihai yapılan ÇED raporuna EGEÇEP, İzmir Barosu, Ekoloji ve Sosyal Gelişim Derneği, Foça Belediye Başkanlığı ve yüzlerce yurttaş itiraz etti.Bu itirazlar da fayda etmedi.Mahkeme kararının uygulanması gereken son günden önceki gün 6 Mart'ta yeni bir ÇED olumlu kararı verildi.
Bu arada İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından termik santralin yıllarca işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı olmadan çalıştırıldığı tespit edildi ve 05.03.2025 tarihinde faaliyetten men edildi. Daha sonra bu faaliyetten men kararı hakkında Mahkemece yürütmeyi durdurma kararı verildi.
Aliağa Termik Santrali 4 Nisan 2014 tarihinden bu yana Mahkeme kararları, Anayasa Mahkemesi kararı yok sayılarak, üstelik gayrisıhhi müessese açılma ve işletme ruhsatı olmadan faaliyetini sürdürmüştür. Bu Termik Santral kanunusuzdur. Mİnareyi çalan kılıfını hazırlamıştır, son verilen 6 Mart 2025 tarihli ÇED olumlu kararı kanunsuzluğun üzerini örme çabasının kılıfından başka bir şey değildir.
Biz bu kanunsuzluğa göz yummayacağız, her yerde, her zaman ifşa etmeye, karşı çıkmaya devam edeceğiz. Kanunsuzluğa kılıf ÇED olumlu kararının yürütmesinin durdurulması ve iptali için Egeçep, İzmir Barosu ve 60 İzmir’li yurttaş olarak dava açıyoruz.
Davayı görecek Mahkemeden, hukukla ve aklımızla alay eden yeni ÇED oyununu bozmasını bekliyoruz. Bakım nedeniyle faaliyetine 15 Nisan’a kadar ara veren termik santralin temelli kapatılmasını sağlayacak yürütmeyi durdurma ve iptal kararı vermesini diliyor ve bekliyoruz.
KANUNSUZ TERMİK SANTRALLER ÇALIŞTIRILIRKEN, İKLİM KANUNU GÖRÜNTÜSÜNDEKİ KARBON PİYASASI KANUNU TEKLİFİ YARIN (08.04.2025) TBMM GENEL KURULU’NA GELİYOR
Halktan uzak bir şekilde, kapalı kapılar ardında 2021 yılından beri devam eden hazırlık çalışmaları sonrası iktidar tarafından Meclis’e sunulan ‘İklim Kanun Teklifi’, 26.02.2025 tarihinde Çevre Komisyonu’ndan alelacele geçti ve araya başka gündemler girmesi sonucunda TBMM Genel Kurulu’ndaki görüşülmesi yarına kaldı.
Meclis Genel Kurulu’nda 08.04.2025 tarihinde görüşülmeye başlanacak olan İklim Kanunu teklifinin, etkilerini bütün dünya ile birlikte yakıcı bir şekilde, doğal afetler ve birbirini tetikleyen diğer krizlerle birlikte yaşamakta olduğumuz iklim krizini önlemek gibi bir derdi yoktur. Teklif, havamızı, suyumuzu, toprağımızı, yaşamımızı yok ederek bütün bunları bizlere yaşatan, durmak ve doymak bilmeyen şirketlerin ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanmıştır.
Kanun teklifi, İklim krizine neden olan politikalardan vazgeçmeyen ve iklim krizinin etkilerini önlemeye yönelik politikalar içermeyen karbon piyasasını düzenleme kanun teklifidir. Tek amaç, şirketlerin ihtiyaçlarını karşılamak, ihracat sırasında karşılaşmaları olası engelleri aşmaktır.
Halkın katılımını içermeyen, bilimden uzak, doğanın ve toplumun yararını gözetmeyen, tamamen şirketlerin çıkarı için hazırlanmış ve iklim adaletini gözetmeyen bu kanun teklifini kabul etmiyoruz.
TBMM’ne ve bütün milletvekillerine sesleniyoruz;
Yaşam savunucuları olarak, yaşamı, doğayı, iklim adaletini ve insan haklarını savunan, katılımcı bir süreçle hazırlanacak gerçek bir İklim Kanunu istiyoruz. Genel Kurula getirilen kanun teklifinin geri çekilmesini sağlayın, bilim insanlarının görüş ve önerileriyle bilimi, iklim adaletini ve toplumsal ortak faydayı önceleyen iklim Kanunu teklifini gelin birlikte hazırlayalım. Bu günün ve gelecek kuşakların sağlıklı yaşaması, yeryüzündeki yaşamın korunması için ve tarihsel sorumluluğumuz gereği bunu yapmak zorundayız.
