Tüketici isyan ediyor… Sütün litresi 15 TL olur mu?

Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ – Tüketici, temel gıda maddelerinin başında gelen süt ve süt ürünlerine gelen zamlara isyan ediyor. Üreticiden alınan çiğ sütün fiyatı 8 Aralık itibariyle 3.20 liradan, 1,5 liralık artışla 4.70 liraya yükseltilmesinin ardından, UHT süt fiyatları da en düşük 9 liradan, en yüksek 15 liradan satılmaya başlandı. Bir kilo Ezine peyniri 80 liradan 85-90 liraya çıkarken, 10 liraya satılan bir kiloluk yoğurt, bugün 14 liradan satılıyor. Tereyağı fiyatı da 80 lirayken, 110 liraya fırladı.

SÜT TOZU ÜRETİMİ, YÜZDE 20 ARTTI
Vatandaşlar, marketten aldıkları işlenmiş sütü 15 liradan satın almaktan vazgeçince, süt ürünlerini daha az tüketmeye başlayınca, süt işleyen fabrikaların elinde bol miktarda süt kaldığı, dolayısıyla eldeki sütü süt tozuna dönüştürmeye ağırlık verdiği öğrenildi. Süt tozu üretiminin ay başından bu yana yüzde 20 arttığı öne sürüldü. Vatandaşlar, “15 liraya bir litre süt mü olur? Böyle çılgın fiyata kim süt içer?” diye isyan ederken, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Harun Uysal, “İşleme maliyetindeki artışları göz önünde tutarsak, bir litrelik UHT sütün 12 liraya satılması hoş görülebilir ancak 15 liraya satılması kabul edilemez. 15 lira, bir litre süt için abartılıdır” dedi.

SANAYİCİ, HER ŞARTTA ÜRETİCİNİN SÜTÜNÜ ALDI
Sütün çok önemli bir değer olduğunun altını çizen Prof. Uysal, işlenmeyen sütün süt tozuna dönüştürülmesinin son derece mantıklı, doğru bir yöntem olduğunu söyledi. Çiğ sütün alıcısı olmayınca, peynir, tereyağı ve yoğurt tüketimi azalırsa, fabrikaların ya üreticiden süt almayı bırakması, ya da sütü süt tozuna dönüştürmesi gerektiğini anlatan Prof. Uysal, “Firmaların süt almayı bırakması, üreticinin belini kırmak demektir. Onun para kazanmaması, sütçülük faaliyetinden çekilmesi demektir. Sanayicimiz, üreticiyi bu konuda mağdur etmedi, üreticinin sütünü hep aldı” açıklamasında bulundu.

PEYNİRE YAPILAN 15-20 LİRALIK ZAM NORMALDİR
Peynirdeki artışı değerlendiren Prof. Dr. Harun Uysal, süte yapılan zamdan önce 70 lira olan, bugün 85-90 liraya satılan Ezine peyniri örneği üzerinden şu değerlendirmede bulundu:

“7 litre sütten bir kilo peynir yapılır. 1,5 liralık sütteki artışı dikkate aldığımızda, peynirde 10,5 liralık artışı normal karşılamak gerekir. İşleme ve nakliyedeki artışlarla bu rakamın 15-20 liraya çıkması, haliyle peynirin kilosunun da 90 liraya gelmesi doğaldır. Bir kilo peynirde sadece çiğ süt maliyeti 35 liradır. Bu işten para kazanamayan üreticidir. Bir de daha ucuza alabileceği ürünü, daha çok para ödeyerek almak zorunda kalan tüketici zarardadır. Aracılar bu kadar yüksek kar peşinde koşarken, süt ve süt ürünlerini daha pahalıya tüketmediğimiz için şükreder hale geldik.”

8 ARALIK ÖNCESİ ALINAN ÇİĞ SÜTTEN ÜRETİLEN PAKET SÜTÜN ZAMLI SATILMASI HAKSIZLIKTIR
15 liradan satılan sütün, çiğ sütün 4,70 liradan alımının başlandığı 8 Aralık öncesi üretilmiş olduğuna dikkat çeken Prof. Harun Uysal, “İşte bu, üreticiye de tüketiciye de çok büyük bir haksızlıktır. Kutulara bakın, pek çoğunun 8 Aralık’tan önce üretildiğini görürsünüz. Bunun bir mantığı yok. 8 Aralık’tan sonra üretilmiş UHT sütün 12 lira olması gerekirken, o tarihten önce alımı yapılmış sütün 15 liradan satılması izah edilemez. 4.70 liralık sütün üzerine, işleme ve diğer maliyetler için 2,30 lira koyalım, eder 7 lira. Kar marjını da koyduğunuzda, bugün 10,5 liraya satılan süt, 8,5 liraya satılabilirdi. Aradaki aracılar kalksa, bu olmuyorsa kar marjları düşük tutulsa, insanlarımız daha ucuz süt içer, daha ucuz yoğurt, peynir, tereyağı tüketir, mağdur olmaz” diye konuştu.