İzmir'de bir çınar: Hüseyin Ögütçen

Mehmet Emin Al/ Işıl Kaya/ İzmir - Cumhuriyetle yaşıt, cumhuriyetin izlerini taşıyan bir mülkiyeli Hüseyin Öğütçen... Yelkovanın hızla koşmasına inat, daha çok koşan, zamanın hızına karşı koyan bir idareci... Doğu, batı, kuzey, güney demeden Türkiye’yi adeta karış karış gezmiş… Gittiği her yerde, akreple yelkovanın kucaklaşma anı gibi kucaklaşmış çoluk çocuk, genç yaşlı, kadın erkek demeden herkesle… Umut olmuş, ışık tutmuş geleceğe… En acı anıların bile zamanla insanın gözünde ne kadar tatlılaştığını görmüş, göstermiş…

Hüseyin Öğütçen… Doktorlarının 89 yaşına rağmen ‘Çalışmazsa ölür’ dediği kişi… Türkiye’de yaşarken adına ‘Başarı Anıtı Heykeli’ dikilen ilk insan… İçişleri Bakanlığı’nın yayınladığı, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi dahil 80 valinin girdiği ‘İz Bırakan Mülki İdare Amirleri’ adlı kitaba sağlığında giren iki kişiden birisi… Cumhuriyetle yaşıt, cumhuriyetin izlerini taşıyan bir mülkiyeli… Cumhuriyet kokan, Cumhuriyetin ideallerini yaşatan… Atatürk’ün ışığında yaşamını sürdüren… İzmir’in eski valilerinden…

 

Cesaretli çocuktan büyük valiye
O, köylerine gelen kaymakamın, “Kaymakam olmak isteyenler ellerini kaldırsın” dediği an iki elini birden kaldıran ‘cesaretli çocuk’… Kaymakamın “Aferim oğlum.. Çalışırsan kaymakam da olursun, vali de” dediği ‘Büyük vali’… Emeklilik sonrası kendisini eğitime adamış eğitim sevdalısı… Dokuz senedir Türk Eğitim Vakfı İzmir Şube Başkanı… 

Hakkari Valiliği görevi sırasında, tek bir okulu olmayan Ortaklar Köyü’ne katır sırtında çimento ve demir taşınarak okul yaptırmış. Devletin hapishane yaptırmaktan okul yaptırmaya fırsat bulamadığı(!) köyde yükü sadece katır sırtlarında değil kendi sırtında da taşımış… Yani, birkaç saatlik röportaja sığmayacak, birkaç sayfada anlatılamayacak kadar büyük insan…

Anıt gibi dimdik
Odasına girdiğimizde gri takım elbisesi, beyaz gömleği, beyaz kravatı, ceketindeki beyaz mendili ile bir anıt gibi dimdik durarak karşıladı bizi… Güler yüzlü, kibar, şakacı… Nezaketi, saygısı karşısında nasıl duracağımı bilemeden oturuverdim karşısına… Ela gözlerinden okunan çalışma sevdasıyla bakıyorum. Düşüncelere dalıyorum… Gözlerim tek bir noktada, aklım takılıyor…  Hüseyin Öğütçen’in, “Ben daha yaşlı birisi bekliyordum. Böyle genç kızlarımızı çalışırken gördükçe mutlu oluyorum” sözüyle irkiliyorum. Mahçup bir ses tonuyla, “Ben de sizin gibi birisinin var olduğunu gördükçe umutlarım yeşeriyor” diyorum…

Yaşadığı bir olaydan yola çıkarak gazetecinin nasıl olması gerektiğini anlatıyor. “Gazeteciler olduğu gibi yazmalı olayları. Memleketin önemli konuları saptırılarak yazılmamalı!” diyor Hüseyin Öğütçen. “Haklısınız” diyorum, bana güvensin, benim onlar gibi olmadığımı da bilsin istiyorum…

 

Bir idarecinin zamanla yarışı
Anlatmaya başlıyor büyük vali.. Fazla soru sormuyorum bu röportajda, her şeyin cevabı zaten karşımda duruyor… Yazdığı kitabını çıkarıp, gösteriyor… ‘Bir İdarecinin Zamanla Yarışı’… Kitap 552 sayfa… Göz atıveriyorum ayaküstü… 80 yılını anlatmış… Bir cümle takılıyor gözüme “Daha rahat okunması için bazı bölümleri çıkardım. Ağlamaya başladılar. Yüreğim dayanmadı, tekrar içeri aldım.” diye yazmış… Duygulanıyorum… Neyi çıkarıp tekrar koyduğunu merak da ediyorum…

“Hayatımda en büyük Atatürk oldu. Sonra İsmet Paşa. Bir de İpsala Kaymakamı..” diyor emekli vali, Türk Eğitim Vakfı İzmir Şube Başkanı Öğütçen. “Cumhuriyet’in 10’uncu yılı kutlandığında, hepimiz birer Atatürk idik” diyerek geçirmiş çocukluk yıllarını… Ardından, ‘Başka bir aşk istemez aşkınla çarpan kalbimiz, Ey Vatan gözyaşların dinsin yetiştik çünkü biz!’ Mülkiye Marşı’yla sona eren, Siyasal Bilgiler’den sonra başlayan devlet hizmeti hayatı… İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü’nde Kaymakam adayı stajyeri olarak başlayan yolculuk…

Ey vatan gözyaşların dinsin
Bir sinema filmiyle meslek hayatına yön vermiş Öğütçen…‘Mavi Rapsodi’… Amerikalı besteci George Gershwin’in en tanınmış eseri… Bu filmden sonra, “Niçin kaymakam olmak istemiştim?” diye düşünmüş ve karar vermiş, Çiçekdağ ilçesi’nde geceyi gündüze katıp tüm olanakları kullanmaya… Mülkiye’de yılsonunda söylediği marşı tekrarlamış “Ey Vatan gözyaşların dinsin yetiştik çünkü biz!”… “Madem ki yetiştim çiçekler içinde olması gereken Çiçekdağı’nda kendini göster. Memlekete, millete hizmet et!” demiş ve yılmadan, usanmadan, bıkmadan çalışmış…

“Akşam yatağıma uzandığımda, o gün taş üstüne taş koymuşsam, aleyhime de olsa memleketimin, halkın ve mesleğimin yararına olduğuna inandığım fikirleri savunmuşsam mutlu oluyordum. İçimden hep, ‘Hüseyin Öğütçen doğru yoldasın. Devam’ diyordum. Devam ediyordum. Yılmadan, usanmadan. Engel tanımadan” diyerek duygularını ifade eden Hüseyin Öğ4ütçen, bugün 89 yaşında… Hala dimdik, ilk günkü gibi heyecanlı, kararlı, inançlı… Zamana inat, hızla adeta yelkovanı geçecek gibi çalışıyor…

Okul yerine cezaevi yapıldı
Türkiye’nin en büyük iki sorunu ‘Doğu’ ve ‘işsizlik’ diyerek Hakkari zamanını anlatıyor Vali Öğütçen… “İşsizlik belki çözülebilir ama Doğu sorunu ortadan kalkmaz!” Hakkari Ortaklar Köyü’nden bahsediyor sonra… “Devlet okul ve hastane yapması gerekirken cezaevi yapıyordu. Gezdim, gördüm en önemli sorun ‘eğitim’. Cumhuriyet kurulduğundan bu yana benden başka giden yok Ortaklar Köyü’ne. Bir karış yol yoktu ama attan katırdan yol yaparak okul yaptırdım…”

Sadece Hakkari değildi Öğütçen’in gecesini gündüzüne katıp çadırlarda sabahladığı…Bazı şeyler vardır ilk kim yapmıştır bilinmez… İşte o kim bilir kaç defa ilklere imza attı…

Bu adam düpedüz deli!
Üzüntüden uykusuz kaldığı geceler, çektiği acılara, evinin taşlanması da eklenmiş… Antalya’daki bir projeden dolayı, , 'Bu adam düpedüz deli' de denmiş… Memleketine en çok hizmet edeceği bir zamanda Merkez Valiliği’nde 'kaybolan yıllar'... “Acı ve tatlı anılarla dolu bir ömür” diyor Öğütçen,ve ekliyor: "Her şeye rağmen yaşamak güzel. Yeter ki değerini bilelim…"

Kendi deyimiyle beklediği, ulaşacağı bir makam yok... Ama gençlerin yetişmesine yardımcı olmak, yaşama sevinci veriyor ona, ömrünün uzadığını hissediyor... Dünya’ya bin kez gelse, bin birinci kez aynı yollardan geçmeyi, aynı acı tatlı olayları yaşamak istiyor... Kimseye minnet borcunun olmadığının da altını çiziyor ama üç şey dışında ‘Ailesi, öğretmenleri, vatanı’…

 

Geçen zamanı yerine konmaz
Sözünde durmak’ olmuş en önemli ilkesi bir de ‘zaman’… “Ya adam gibi adam ol sözünün arkasında dur, ya da sus!” “Geçen zamanı yerine koyamazsınız” diyor ve ekliyor “Zamanın zamanında kullanılması gerek”… Böyle söyleyince anlıyoruz zamandan an çalmak gerekiyormuş meğer, zamanın hızlıca akıp gitmesinden yakınmak yerine…

Can bu tende oldukça!
Gençlerin yetişmesini sağlayan içindeki heyecan fırtınası durmak bilmiyor… 9 senedir Türk Eğitim Vakfı İzmir Şube Başkanlığı yapıyor. Maddi desteğe ihtiyacı olan, zeki, çalışkan, başarılı Atatürk ilke ve devrimlerine gönülden bağlı, iyi ahlaklı gençlerin daha güçlü yetişmesi için yaşına aldırmadan 8 saat çalışıyor… “Can bu tende oldukça durmadan çalışacağım. Gençlerin okumasına imkan sağlarsam, kuş tutmuş çocuklar gibi seviniyorum” diyor Öğütçen… Ve ekliyor kalbi eğitim için çarpan Vali, “Kızlarımız okusun istiyorum, yurtlar yapılsın…”

Çalışırsan ömrün uzar!
Üç yıl önce rahatsızlanınca, istifa etmiş Öğütçen… İstifa dilekçesi işleme konmamış… Profesör arkadaşlarıyla konuşmuş ayrılma düşüncesini ama hepsi karşı çıkmış. Neden mi?

Doktorlarının, “Sen çalışırsan ömrün uzar. Eğer çalışmazsan ölürsün… Eğitim aşkı, iş aşkı seni hayata bağlıyor” sözleri karşısında önce şaka yapılıyor sanmış… Düşününce hak vermiş. Kendisi de diyor zaten : “Çalıştıkça ömrümün uzadığını hissediyorum. Dinlenmek benim lugatımda yok.”

Tam tamına, 64 yıllık çalışma hayatı… Dillere kolay… Karış karış Türkiye yollarında geçen ve geçmekte olan bir yaşam… Sayısız tören, sayısız ödül, sayısız başarının yanında hüzün, acı, anı… ‘Bu tempo, bu hız nereye kadar?’ sorusuna, “Son nefesime kadar” diye yanıt veriyor Öğütçen, “Faydalı olduğum müddetçe buradayım. Benden daha faydalı olduğuna inandığım birisini bulduğum an bu değerli görevi bırakıp gideceğim…”

19 Nisan 2023 100’üncü doğum günü
Esas mutlu sonun ise 19 Nisan 2023 günü olacağını söylüyor. Yani 100. Yaş gününde… Cumhuriyetle birlikte 100. Yıl Şenliği… Ne büyük bir gururdur bu… Bir tarafta al bayraklarla süslenecek caddeler, bir tarafta Başarı Anıtı ve Heykelin önünde yıllara meydan okuyan Cumhuriyet çocuğu Hüseyin Öğütçen… Daha sonrası için yani 2023’ten sonrası için ise, “Tamam mı, devam mı? Bu soruya zamanı geldiğinde beraber karar veririz” diyor ve bizi de 12 yıl sonra kutlayacağı doğum günü partisine davet ediyor… “Gelmezseniz darılırım” demeyi de ihmal etmiyor. 19 Nisan 2023 tarihli doğum günü partisinde görüşmek üzere sözleşerek ayrılıyoruz yanından…