Deneme bitti, filtreli internet dönemi resmen başladı

İSTANBUL - Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından hazırlanan ve yayınlanan "güvenli internet" düzenlemesiyle ilgili 22 Ağustosta başlayan üç aylık test dönemi sona erdi. İnternet kullanıcıları, bugünden itibaren internet filtre sistemini ücretsiz olarak kullanabilecek.

 

"Güvenli internet" adı verilen internet filtrelerinin alt yapısı erişim sağlayıcılar tarafından oluşturuldu. İsteğe bağlı ve ücretsiz verileceği belirtilen hizmeti almak isteyen aboneler isteklerini internet servis sağlayıcılarına bildirecek. Hiçbir talepte bulunmayan kullanıcılar ise mevcut rejimde internet kullanmaya devam edecek. Ancak yeni sistem, mevcut 'filtresiz' rejimde de engelli bulunan yaklaşık 10 bin sitenin durumuda bir değişiklik yaratmıyor.

 

"Güvenli internet" hizmetinde çocuk ve aile profili olmak üzere iki profil bulunuyor. Aboneler internet servis sağlayıcılarından temin ettikleri parola ve kullanıcı adı ile profiller arasında geçiş yapabilecekler ya da hizmetten memnun kalmamaları veya ihtiyaç hissetmemeleri durumunda 'güvenli internet' hizmeti almayı kesebiliyor.

 

Çocuk Profili’ni seçen kullanıcılar, BTK’nın belirlediği ve servis sağlayıcılarına gönderdiği alan adı, alt alan adı, IP adresi ve portlara girebilecek. Bunun dışındaki hiçbir adrese erişim söz konusu olmayacak. TTNET’in Güvenli İnternet Servisi sayfasına göre Çocuk Profili ile eğitim, ödev, bankacılık uygulamaları, alışveriş, müzik, oyun, haber, e-posta, kamu siteleri, özel şirketler, eğitim kurumları ve e-devlet gibi farklı sitelere erişim mümkün olacak.

 

Bir diğer profil de Aile Profili… Bu profili tercih eden kullanıcılar kumar, uyuşturucu, fuhuş, müstehcenlik, şiddet, terör, dolandırıcılık, zararlı yazılım gibi kategorilerdeki sitelere erişemeyecek. Bu profilin Çocuk Profili’nden farkı ise kullanıcıların kişisel sitelere, forum ve paylaşım sitelerine erişmesinin mümkün olması. Yani Çocuk Profili’ne göre Aile Profili’nin sınırları biraz daha geniş tutulmuş.

 

Bu profillerden herhangi birini tercih etmeyen kullanıcılar ise Standart Profil’den işlem görecek. Yani mevcut sistemini değiştirmek istemeyen ve güvenli internet hizmetini gerekli görmeyen kullanıcılar, profil tercihi yapmadıkları taktirde Standart Profil’de yer alacak.

 

İnternet filtresi için ilk hazırlıklar geçtiğimiz yıl başlamış, 'vatandaşlardan gelen şikayetler'i ihtiyaca gerekçe gösteren BTK'nın hazırladığı ilk taslakta 4 tane filtre tanımlanarak her kullanıcının bunlardan birini seçmesi öngörülmüştü.

 

Kamuoyundan gelen 'sansür' tepkisi üzerine elden geçirilen düzenlemede filtre sayısı ikiye indirilmiş, isteyenin bu filtreleri kullanabileceği yönünde ifadeler eklenmişti.

 

Ancak filtrelerle engellenecek sitelerden oluşan 'kara liste'yi belirleyecek Çocuk ve Aile Profil Kriterleri Çalışma Kurulu'nun yasalarca tanımlanmadığı, üyelerinin Ulaştırma Bakanlığı ve BTK tarafından keyfi olarak atanacağı eleştirileri hala sürüyor. Düzenlemenin Anayasa'ya da aykırı olduğu savunuluyor.

 

Sosyal ağların çocuk filtresinde yer almayacağı kesinlemiş durumda. Çocuk ve Aile Profil Kriterleri Çalışma Kurulu’nun belirlediği kriterlere göre çocuk profilinde Facebook ve diğer paylaşım siteleri yer almayacak. ‘Güvenli internet’te alışveriş, müzik, oyun, eğlence, haber, e-posta siteleri yer alacak.

 

Öte yandan yeni sistemde her hangi bir filtre seçmeyen kullanıcılara, halen sansürlü bulunan 10 binden fazla siteye erişim hakkı öngörülmüyor. Ayrıca kısa süre önce kurum tarafından bazı hosting firmalarına gönderilen ve tepkilere yol açan 'yasaklı sözcükler listesi' gibi uygulamalar için de bir çözüm yer almıyor.

 

Alternatif Bilişim Derneği, 4 Kasım 2011'de uygulamanın iptali için Danıştay'a dava açtı. Dernek, yeni değişikliklere rağmen uygulamanın temel hak ve özgürlükleri orantısız şekilde kısıtladığını, filtrelerin içeriğinin kullanıcı veya internet servis sağlayıcı tarafından değil sadece BTK tarafından belirleneceğini savunuyor. Derneğin başvurusunda, bu tür hakların Anayasa'nın 13. maddesine göre ancak kanunla sınırlandırılabileceği vurgulanıyor.

 

Açıklamada şöyle deniyor:

"Filtre uygulaması 'devlet eliyle merkezi bir şekilde' gerçekleşecektir. Hizmetten yararlanacak yurttaşların hangi sitelere erişeceği/erişemeyeceği BTK tarafından belirlenecektir. Yurttaşların filtre içeriklerini değiştirme özgürlükleri yoktur. Merkezi filter profilleri kullanıldığı sürece devletin izin vermediği bilgiye, habere, farklı/alternatif görüşlere erişme, muhakeme etme ve karar verme olanakları da olmayacaktır."