Ay Amerika'nın eyaleti mi olacak?

İSTANBUL - 1975 yılında bir dizi bilim insanı, mimar ve mühendis Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi NASA'nın görevlendirmesiyle ayda dev bir koloni kurulmasını öngören bir konsept hazırlamıştı. Bu çalışma tarihin tozlu sayfalarında unutulup gitse de, NASA ayda kurulacak sabit bir istasyon fikrinden vazgeçmiş görünmüyor. Ay'ın dünyadan görünmeyen yüzünde kurulması tasarlanan istasyonun hayata geçmesi halinde insanoğlu ilk kez uzayda bu kadar uzak bir mesafeye gitmiş olacak.

NASA'nın Ay Programı'nın çok pahalıya mal olduğu gerekçesiyle durdurulması ve uzay mekiği programının da geçtiğimiz yıl sona ermesinin ardından Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nde çalışan NASA uzmanları zor günler yaşıyor. Öyle ki Cumhuriyetçi Parti'nin başkan aday adaylarından Newt Gingrich bu durumu Florida'daki ön seçim mücadelesinde kendisi için bir avantaja dönüştürmeye ve NASA çalışanlarının desteğini almaya çalışmıştı. Gingrich, "Kongre kariyerimin ilk dönemlerinde “Uzay için Kuzey-Batı Kararnamesi”ni ortaya koymuştum. Eğer Ay’da 13 bin Amerikalı yaşarsa, eyalet olmak için başvuru hakları doğacaktır" şeklinde konuşuyor.

Cape Canaveral yakınlarında yaptığı konuşmayla NASA’da çalışan muhafazakâr kesime seslenen Gingrich “ay kolonisi” fikrinin o dönemde olduğu gibi şimdi de Amerikalılara ilham vermesi gerektiğini söylediğindeyse salondan alkış sesleri yükselmişti. Gingirch, "İkinci başkanlık dönemim biterken Ay'daki ilk kalıcı üssümüz tamamlanmış olacak ve elbette bu bir Amerikan üssü olacak" diyor.

FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI YAPILACAK
Bu tarih yaklaşık 2020 yılına denk geliyor. Florida'daki ön seçimler sırasında da yüzmeye giden politikacı, Amerikalılar arasında espri konusu olmuştu. Ancak Gingrich'in ay kolonisi çağrısından sadece haftalar sonra NASA Başkanı William Gerstenmaier'in yaptığı bir açıklama, Gingrich’e gülenleri oldukça şaşırttı. Hayır, henüz ay kolonisi kurmak gibi bir fikir söz konusu değil, ancak 1 Nisan’a kadar Ay'ın görünmeyen yüzünde kalan dış Lagrange Noktası L2'de, insanlı bir ara istasyon kurulmasının mümkün olup olmadığını tespit etmek amacıyla bir fizibilite çalışması yapılacak.

 

Bu noktada astronotların uzaktan kumandayla çalışan keşif ve araştırma araçları yardımıyla Ay'ın Dünya'dan görünmeyen yüzünde gereken her türlü çalışmayı yapması mümkün olabilecek. Bu, jeolojik açıdan da büyük önem taşıyor. Zira bu şekilde Ay yüzeyinin ve Güneş Sistemi'nin bilinen en büyük krateri Güney Kutbu-Aitken çanağının araştırılması mümkün olabilecek. Ayrıca istasyonun daha sonra karmaşık görevler için bir çıkış kapısı olarak da kullanılması mümkün.

İŞBİRLİĞİ GEREKİYOR
Öte yandan NASA'nın insanlı uçuşlar sorumlusu William Gerstenmaier bu kez fizibilite çalışması için birtakım kriterlerin önceden belirlendiğini belirtti. Örneğin ulaşımda Uzay Ateşleme Sistemi yani uzay mekiklerinin yerine geliştirilen büyük roketlerin kullanılması gerekiyor. 7 kişilik bir mürettebat için Orion kapsülünün kullanılması uygun görülmüş. NASA için çok önemli bir diğer kriterse özel ve uluslararası ortaklarla işbirliği olanakları. Bu kriterler ABD Başkanı Barack Obama'nın Beyaz Saray'a gelişinin ardından insanlı uzay uçuşlarında ABD'nin tek başına başı çektiği günlerin geride kaldığını bir kez daha ortaya koyuyor.

Obama'nın açıkladığı bütçe planına göre NASA'nın 2013’te 17 milyar 700 milyon dolarla yetinmesi gerekiyor. Bu her ne kadar çok yüksek bir rakam olsa da, talep edilenden yaklaşık bir milyar dolar daha az.