4 c nedir? Kim ne veriyor? Kim ne istiyor?

Milliyet gazetesi yazarı Güngör Uras, son günlerin en tartışılan konusu 4 c hakkında bir yazı yazdı. ’

 

Tekel işçilerinin kabul etmediği 4 c’’nin ne olduğu ve işçilerin ne istediğini anlatan yazı şöyle;

 

’“Tekel işçilerinin direnişi devam ediyor. Her gün 4c tartışması yapılıyor. Direnişin etkisi ile Hükümet, şartlarında bazı düzeltmeler yaptığı 4c’’de ısrarlı. TEKEL işçileri 4c’’ye razı değil. Ayşe Hanım Teyzem’’in kafası karıştı. Olan biteni anlamak istiyor.

 

4 c nedir?

Devlet Memurları Kanunu’’nun 4’’üncü maddesinde ’“Kamu hizmetlerinin (a) Memurlar,(b) Sözleşmeli Personel, (c) Geçici Personel ve (d) İşçiler tarafından’” yürütüleceği belirtiliyor.

4’’üncü maddenin c fıkrasında geçici personel’’in tarifi veriliyor: ’“Geçici personel, bir yıldan daha az süreli veya mevsimlik hizmet olduğuna Bakanlar Kurulu’’nca karar verilen görevler ve belirtilen ücret ve adet sınırları içinde sözleşme ile çalıştırılan ve işçi  sayılmayan kişilerdir.’”

Özelleştirmede işsiz kalacaklar hakkındaki karar nedir?

Bakanlar Kurulu, 2004 yılında özelleştirme ile işsiz kalanların ve daha sonra kalacakların 4c maddesine göre ’“geçici personel’” olarak çalıştırılmalarını kararlaştırdı.

Özelleştirme sonucu iş akdi feshedilenler, 30 gün içerisinde başvururlar ise, bir mali yıl içinde on ayı geçmeyecek şekilde istihdam ediliyorlar.

 

Yıllık Geçici Personel Kararnamesi nedir?

Her yılın başında Resmi Gazete’’de bir yıllık uygulamayı düzenlemek için geçici personel ile ilgili bir Bakanlar Kurulu kararı yayımlanıyor.

Bu yılın Bakanlar Kurulu kararı 4 Şubat Perşembe günü yayımlandı ve bu yılın kararında direnişteki TEKEL işçilerinin talepleri de dikkate alınarak bazı iyileştirmeler yapıldı.

 

İşçiler neden geçici personel  olmak istemiyor?

Sosyal güvenlik konularının uzmanı Ali Tezel Hoca’’ya yeni kararın özelleştirme sonu işsiz kalanlara ve kalacaklara ne haklar getirdiğini sordum. Bana anlattığına göre: Geçici personelin 4c statüsünde çalıştığı sürece kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi haklardan yararlanamıyor. Eksik emeklilik sürelerini tamamlama imkanları yok. Fakat sosyal güvenlik kurumunun sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam ediyorlar. Ve de daha önemlisi devamlı iş garantisine ve sendikaya üye olma hakkına sahip değiller.

 

Hükümet kararname ile neler verdi?

Yeni kararname 4c statüsünde çalışanların ve çalışacakların çalışma şartlarında bazı iyileşmeler getirdi.

-Eskiden 12 ayda 10 ay olan çalışma süresi 11 aya çıkarıldı. (Neden 12 ay değil? Çünkü 12 ay olursa çalışan devamlı personel oluyor.)

Ücretler asgari ücretin üzerinde belirlendi. Yükseltildi. Yükseköğrenim mezunlarına 1219 lira brüt, 875 lira net, lise ve dengi okul mezunlarına 1106 lira brüt, 793 lira net, ilköğretim mezunlarına 991 lira brüt, 711 lira net aylık   ödeme yapılacak.

- İş sonu tazminatı getirildi. Ücretli izin süreleri dahil en az 12 ay fiilen çalışanlara çalışılan her bir yıl için, brüt aylık ücret tutarında iş sonu tazminatı ödenecek.

-Ücretli izin hakkı verildi. Hastalık, mazeret ve doğum izinleri artırıldı. Her çalışma ayı için 2 gün olmak üzere 11 aylık mukavele yapana 22 gün yıllık ücretli izin veriliyor. Yılda 30 günü geçmemek üzere ücretli hastalık izni, ihtiyacı olana 3 gün ücretli mazeret izni, kadınlara 16 hafta doğum izni hakkı tanındı.

 

İşçiler ne istiyor?

Direnişteki TEKEL işçileri bu iyileştirmeleri kabul etmiyor. Onlar devamlı işçi kadrosuna alınmak istiyorlar ve 2821 sayılı Sendikalar ve 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi ve Grev Lokavt Kanunu’’nun tanıdığı hakları talep ediyorlar.’”