Bir önceki “Tarımın Saklan(a)maz Çöküşü Ya Da 2012’in Bilançosu/1” yazımda, 2012 yılının “Hayvansal Üretim “ve “Bitkisel Üretim” yönünden değerlendirilmesi yapılmıştı. Bu yazımda ise,2012 yılında tarım ekonomi politikaları, “Yasa Ve Düzenlemeler”, “Tarımsal Desteklemeler ve Krediler”, “Pazarlama”, “Örgütlenme” ve “Tarımsal Araştırma-Geliştirme” yönünden irdelenecektir.
YASA VE DÜZENLEMELER
2012 yılında göze çarpan başlıca yasa ve düzenlemeler şunlar oldu;
1-2012 yılında en önemli düzenlemelerden birisi, “Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı- 2012-2016" belgesinin açıklanması oldu. Ancak stratejide, kooperatif ile ilgili mevzuatta birden çok yasanın ve üç bakanlığın işlevini sürdürmesi konusu uzmanların eleştirisine neden oldu. Bunun yanında kooperatifçilik ile ilgili bir bankanın stratejiye konmaması da bir eksiklik olarak görüldü.
2- 13 Haziran 2010 tarihindeki Resmi Gazete’de yayınlanan,1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 50. Maddesinin değiştirilmesiyle ilgili bakanlığın genel kurullarca seçilmiş kooperatif yöneticilerini görevden alabilmesi konusu, demokratik kooperatifçilik hareketi üzerindeki baskısını sürdürdü. Üstelik bu alanda yeni bir örgütlenmeye de üzere olanak sağlandı. Daha açık deyişle Köy-Koop’ların karşısına Tar-Koop’lar çıkarıldı.
3- 2012-2016 Organik Tarım Stratejik Planı ile organik tarımda güçlü ve zayıf yönler belirlendi.
4- Meraların amaç dışı kullanımına yol açmakta olan 5 Şubat 2011 tarihli “Mera Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik” yetmemiş olacak ki, bu kez de “Zeytinciliğin Islahı, Yabanilerinin Aşılattırılmasına Dair Yönetmelik”te Değişiklik yapıldı ve zeytin alanları madencilik ve enerji yatırımlarına açıldı.
5-Devletin tarımsal üretime verdiği sıfır faizli kredinin kapsamı daraltıldı ve kademeli sisteme geçildi. Ziraat Bankası'nın geçmişe yönelik uyguladığı ve her yıl aldığı komisyon bu krediyi sıfır faizli olmaktan çıkardı.
6- 5996 sayılı “Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Yasası”'na dayanarak gıda ile ilgili 100'den fazla yönetmelik ve kodeks çıkarıldı. Diğer yandan yasa ile Cumhuriyetimizin ilk yıllarında çıkartılan ve daha sonrada güncelleştirilen Hayvan Islahı Kanunu’nun yürürlükten kaldırılması ve Hayvan Islahı’nı dar alana sıkıştırmak ve önemsizleştirilmesi yaklaşımı sürdürüldü.
7-Et ve et ürünleri tebliğinde değişiklik yapılarak salam, sosis, sucuk ve benzeri ürünlerin imalatında kırmızı et ve beyaz et karışımı yasaklandı. Buna uygun davranmayan firmalar da ilan edilmeye başlandı.
TARIMSAL DESTEKLEMELER VE KREDİLER
1-Tarımsal destekleme ödemeleri 2012 yılında da artmadı.2006 yılında çıkarılan Tarım Kanunu’nun 21. maddesine göre, her yıl tarımsal destekleme için bütçeden ayrılacak kaynak, gayrisafi millî hasılanın en az yüzde 1’i düzeyinde olmak zorunda iken bu rakam ancak binde 5–6 dolayında gerçekleşti.
2-Üstelik devlet tarıma verilen desteğin çok daha fazlasını tarımsal girdilerden aldığı Özel Tüketim Vergileri(ÖTV) ve Katma Değer Vergisi(KDV) ile geri almaktadır. 2012 yılında tarıma verilen destek 7.5 milyar TL dolayında kaldı. Örneğin salt mazottan alınan toplam vergiler ise 9 milyar TL’dir.
3- 2010 yılında uygulamaya konulan havza bazlı modelde, prim desteklerine 2012 yılı için kimi ürünlerde çok küçük artışlar yapıldı. Üretimi yaygın olmayan soya, kanola ve aspir gibi yağ bitkilerine verilen primler artırılırken; hububat, bakliyat ve pamukta son 4 yıldır hemen hemen aynı düzeyde destek verilmiştir.
Desteklemelerde arz, talep, üretim, ihracat, ithalat, maliyet gibi temel kriterler dikkate alınmamıştır.
4-Diğer yandan tarımsal destekleme ve kredilerden aslan payının,2012 yılında da küçük ve orta ölçekli işletmelerden daha çok büyük dev işletmelerin yararlandığı görüldü. Bunun en göze çarpan örnekleri, hayvancılıkta gözlemlendi.
PAZARLAMA
2012 yılında da ürünlerde çiftçi eline geçen fiyatlarla tüketicinin ödediği fiyatlar arasında önemli farklılıklar devam etti.
Sebze ve meyvede üretici ve marketler arasındaki fiyat farkının yüzde 400’leri geçtiği bildiriliyor. Sütte ise tüketicinin ödediği para 2-5 kat daha fazla oldu.
Kısaca pazarlama sürecinde ne üretici ne de tüketici memnundur. Pazarlama kanalında bir avuç aracı, üretici ve tüketicilerin yeterli örgütlenmesi olmayışı nedeniyle çıkar sağlıyor.
ÖRGÜTLENME
1-2012 yılında da çiftçi örgütleri, tarım politikalarına ağırlıklarını koyamadılar.
2-Çiftçilerin ekonomik örgütlenmeleri çok düşük düzeyde devam ediyor.Çiftçilerin büyük bir çoğunluğu oluşturan küçük ve orta ölçekli işletmelerin kooperatif örgütlenmeleri ,Türkiye genelinde tarımsal üretimin ancak yüzde 3-4’ü denetliyor.Örneğin, hayvan ve hayvansal ürün ithalatının hayvancılığı yıkıma götüreceğini herkes görüyor ve söylüyordu. Çiğ süt fiyatlarının düşüşü karşısında birkaç cılız ses çıktı. Ancak örgütler kitlesel tavır geliştiremediler. Bunun nedenlerinden birisi, tarım kesiminde aynı doğrultuda çok örgüt olması yanında, örgütlerin görev alanlarının da çatıştırılmış olması. Bu konu yeterince irdelenmiyor.
3-Diğer yandan kırsal kesimin en önemli ekonomik örgütleri olan ‘Köy-Koop’lar, hala tarımsal desteklemeler konusunda ayrıcalıklara sahip olamadılar. Üstelik üzerlerindeki siyasal iktidarın baskıları da giderek artırıldı.Ve 2012 yılında yeterince denetlemedikleri sanılan Köy-Koop’lara rakip örgüt de oluşturuldu.
SONUÇ
Evet, söylemlerinin tam aksine, tarımın saklan(a)maz çöküşü, 2012 yılında da devam etmiştir.
Tarımda ortaya çıkan bu sonucun dışsal ve içsel birçok nedeni vardır. Sorunların giderek ağırlaşmasında, dünyada 1980’li yılların başından itibaren uygulanan küreselleş(tir)me politikalarının başat rol oynadığı görülüyor. Tarımdaki olumsuz dönüşüm sürecinde,dışa bağımlı iç dinamiklerin rolü de yadsınamaz.Öncelikle,tarımsal desteklemelerin kara delik olduğu,köylülüğün yok edilmesi gereği ve tarımsal üretimin dev tarımsal işletmelerle yapılabileceği algısı konularında siyasi partiler ile kent bileşenlerinde beyin yıkama gerçekleştirilmiştir. Diğer yandan özellikle yine kentlerde, beslenme kültürü de değiştirilmiştir. Örneğin hayvancılıkta kımızı et ve süt denilince,ithal ile yönlendirilen sığırcılık öne çıkarılmış,koyun ve keçi ürünleri kötülenmiştir.Bundan ithal lobileri büyük kazanç sağlamıştır.İç etmenler arasına ,üretimin büyük bir çoğunluğunu oluşturan küçük ve orta ölçekli işletmelerin örgütsüzlüğü yanında sınıf bilincine sahip olmaması ve günlük kısa çıkarların da egemen olması eklenebilir.
Yazdır
Önceki sayfa
Sayfa başına git
Künye
İletişim
Facebook
Twitter
Google+
RSS
Sitene Ekle
Günün Haberleri