Türkiye 'çocuk gelin'de Avrupa ikincisi

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) tarafından hazırlanan rapora göre, dünyada çocuk gelinlere en yüksek oranda rastlanan ülkeler sıralamasında, ilk sıraları Batı-Doğu-Orta Afrika ülkeleri ile Güney Asya ülkeleri alıyor.

 

Türkiye ise Avrupa ülkeleri olarak değerlendirilen ülkeler arasında erken evlilik oranı yüzde 17 olan Gürcistan'ın ardından yüzde 14 oranıyla ikinci sırada görülüyor.

 

USAK tarafından yapılan ve Türkiye ile diğer ülkelerde erken evliliklerle ilgili yapılan araştırma sonuçlarına yer verilen ''Evlilik Mi? Evcilik Mi? Erken ve Zorla Evlilikler: Çocuk Gelinler'' raporu düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı.

 

USAK'tan araştırmacı Elvan Aydemir tarafından hazırlanan ve açıklanan rapor, Türkiye ve dünya verilerinin yanı sıra uzman görüş ve mülakatlarla da desteklendi.

 

Raporda, ''kesin rakamlara ulaşmak mümkün olmasa da gelişmekte olan ülkelerde her yıl 10-12 milyon kız çocuğunun erken yaşta evlendirildiği, Türkiye özelinde ise her üç kadından birinin çocuk evliliği yaptığı'' belirtildi.

 

Erken yaşta evliliklerin sadece sosyo-kültürel özellikler, gelenek ve inançlarla açıklanacak bir pratik olmadığının altının çizildiği raporda, bu evliliklerin ortaya çıkmasında sosyo-kültürel, eğitim, toplumsal cinsiyet eşitliği, savaşlar ve felaketler gibi etmenlerin rol oynadığına işaret edildi.

 

Erken yaşta evliliklerin önce bireyi, daha sonra tüm toplumu etkileyecek yıkıcı sonuçlar doğurduğunun vurgulandığı raporda, anne-çocuk ölümlerinin, üreme sağlığına yönelik sorunların, eğitim eksikliğinin, kadına yönelik şiddet ve istismar ve toplumsal izolasyonun bu sonuçlardan birkaçı olduğu ifade edildi.

 

Plan International Örgütü'nün çeşitli ülkelerde çocuğa dair yaptığı araştırma sonuçlarına da yer verilen rapor verilerinin ışığında şunlar kaydedildi:

 

''Türkiye'nin de içinde bulunduğu Avrupa ülkeleri olarak değerlendirilen ülkeler arasında yüzde 17'lik oranla en yüksek erken evlilik Gürcistan'da görülürken, ikinci sırada yüzde 14 oranıyla Türkiye, yüzde 10 oranıyla Ukrayna geliyor. İngiltere ve Fransa'da da erken evliliklerde yüzde 10'luk bir oran görülmektedir.

 

Bu oranlarla birlikte çocuk gelinlere en yüksek oranda rastlanan Batı-Doğu-Orta Afrika ülkelerinde ve Güney Asya'da ise oranlar çok yüksek düzeylere ulaşmakta. Bu oranlar, Nijer'de yüzde 75, Çad'da yüzde 72 ve Bangladeş'de yüzde 66'lara varıyor. ''

 

Türkiye'deki verilere de yer verilen raporda, Türkiye'de 18 yaş altı evlilik yapan erkeklerin oranının yüzde 6,9 iken, bu rakamın kadınlarda yüzde 31,7 olarak görüldüğü kaydedildi. Bu evliliklerin yüzde 16,9'unun kentte, yüzde 24,6'sının da kırda gerçekleştiğinin anlatıldığı raporda, TÜİK verilerine göre de evli kız çocuğu sayısının evli erkek çocuğu sayısına oranla 14 kat daha fazla olduğunu gözler önüne serdiğine vurgu yapıldı.

 

Raporda, Türkiye'de 18 yaşın altında evliliklerin yaklaşık yarısının okur-yazar olmayan, yüzde 31,7'sinin ise okur-yazar olan fakat hiç okula gitmeyen çocuklar tarafından yapıldığı da aktarıldı. Raporun genel değerlendirmesinde şunlar kaydedildi:

 

''Çocuk evlilikleri dünyanın her yerinde görülen küresel bir sorun. Bu evlilikler bir yerde kız çocuklarının kendilerinden dört-beş yaş büyük erkeklerle evlendirilmesi şeklinde görülürken, başka yerlerde koca, genç bir erkek, orta yaşlı bir dul ya da kaçırdığı kız çocuğuna tecavüz ettikten sonra kendisinde onun eşi olma hakkını bulan biri olabiliyor. Evliliklerin bazıları ise sadece ticari alış veriş mantığıyla gerçekleştiriliyor. On yaşındaki bir gelin karşılığında silinen borç ya da ortadan kaldırılan kan davası gibi.''

 

Türkiye ve dünyada erken evliliklere ilişkin yapılan pek çok araştırma ve mevzuat verisinin yer aldığı raporun yetkili kurumlara da gönderileceği bildirildi.