Cumhurbaşkanı Yardımcısı İZTO'da... İzmir iş dünyası talepleri sıraladı!

Diren ÇELİK/EGEDESONSÖZ- Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın katılımıyla, İzmir Ticaret Odası, Ege Bölgesi Sanayi Odası, İzmir Ticaret Borsası iş birliğiyle İZTO Meclis Toplantı Salonu’nda düzenlenen İzmir İş Dünyası İstişare toplantısı düzenledi.

Toplantıya Yılmaz’ın yanı sıra İzmir Valisi Süleyman Elban, AK Parti İl Başkanı Bilal Saygılı, MHP İl Başkanı Veysel Şahin, AK Parti Milletvekilleri Ceyda Bölünmez Çankırı, Mahmut Atilla Kaya, Yaşar Kırkpınar, İZTO Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Özgener, EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, İTB Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli,BASİFED Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Kasalı, Deniz Ticaret Odası (DTO) Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Öztürk, ESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sibel Zorlu, EGİAD Yönetim Kurulu Başkanı Alp Avni Yelkenbiçer ve sektör temsilcileri katıldı.

KESTELLİ: ROL MODEL KENT OLABİLECEĞİMİZE İNANIYORUM
Toplantının açılış konuşmalarını gerçekleştiren İTB Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli, ekonomi konusunda değerlendirmelerde bulundu. Kestelli, açıklanan Orta Vadeli Program’ın rasyonel ekonomiye dönüşte önemli bir adım olduğunu kaydederek, “Sürdürülebilir bir ekonomiye geçiş yolunda yeni bir denge kurarken üretim kaslarımızı güçlendirmeyi ve hiç kimseyi geride bırakmamayı öncelememiz şart” dedi.

Kestelli konuşmalarının devamında şunları söyledi:

“Ülke olarak pandemi ile başlayan ve sonrasında çeşitli etkenlerle devam eden ciddi bir ekonomik darboğazdan geçiyoruz.Genel seçimlerin ardından kurulan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde yeni kabineyle birlikte ise ekonomide yeniden rasyonel politikalara dönüleceği net olarak ifade edildi.Açıklanan Orta Vadeli Program da bunu teyit eder nitelikte.Programın yurtdışı piyasalardan da olumlu tepki aldığını, yeni yatırımlar çekme konusunda pozitif bir hava yarattığını görmekten son derece umutluyuz.Sürdürülebilir bir ekonomiye geçiş yolunda yeni bir denge kurarken üretim kaslarımızı güçlendirmeyi ve hiç kimseyi geride bırakmamayı öncelememiz şart. Bu noktada kentim İzmir’in, ülkemizin dönüşüm yolculuğuna daha fazla katkı vermesi ve daha da önemlisi, Türkiye Yüzyılı’nın lokomotiflerinden biri olması adına söyleyeceklerim de var elbette... İzmir bir tarım kenti... Ülkemizin toplam tarımsal üretim değerindeki payı yüzde 4.Tarımsal ihracattan aldığı pay ise yüzde 13… 2022’de 3,3 milyar dolarlık tarımsal ihracat gerçekleştirdik. Tarım kenti kimliğimizin yeni yatırımlar, özellikle de yüksek teknoloji ve markalaşma alanındaki teşviklerle desteklenmesi gerektiğini düşünüyorum. Tarımda dijital dönüşümü desteklemeden bu alanda başarılı olma şansımızın olmadığını özellikle ifade etmek isterim. İklim kriziyle mücadele ve Avrupa Birliği Yeşil Mutabakat sürecinde ülkemiz için rol model kent olabileceğimize de inanıyorum”

İZMİR’DE BİR SAĞLIK SERBEST BÖLGESİ KURULMALI
Kestelli, İzmir’in kadim bir tarım kenti olduğunu vurgulayarak, “İzmir, 8 bin 500 yıllık kadim bir kent.Bu kenti var eden, yerleşmek için cazip kılan temel unsurlardan birisi limanı.Günümüzde, İzmir’in ekonomik, sosyal ve kültürel gelişiminde en önemli simge olan Alsancak Limanı ile birlikte kentin genel olarak deniz yolu lojistiğinin güçlendirilmesi gerektiği kanaatindeyim.Bildiğiniz gibi İzmir olarak iki kez, “Herkes için Sağlık” temasıyla EXPO’ya talip olduk.Maalesef her iki adaylığımızda da sonuç olumsuz oldu. Kentimizin önüne sağlık temasını koymamıza rağmen, bu alanda da neredeyse hiç yeni yatırım alamadık. İlk adaylığımızın üzerinden 10 yıldan fazla zaman geçti.O günlerde kişi başına düşen hasta yatağı sayısında Türkiye genelinde 26’ncı sıradaydık.2021’de 43’üncü sıraya geriledik.Termal sağlık turizmi için yüksek potansiyele sahibiz ama yatırım ve tanıtım alanında çok ciddi proje ve strateji eksikliğimiz var.İzmir’de bir sağlık serbest bölgesi kurulması fikrini yıllar önce İzmir gündemine girmesi için söylemiştik. Ben bu konuda ısrarlı bir şekilde yineleme yapmak istiyorum. Rakiplerimizi geride bırakacak yüksek teknolojiyle buluşan bir sağlık serbest bölgesinin İzmir’i bu alanda öne çıkaracak çok önemli bir kaldıraç olacağı kanaatindeyim. Dünya sağlık turizminin 2025 yılında 500 milyar dolarlık bir hacme ulaşması bekleniyor. Ülkemiz bu alanda önemli mesafe kat ederken İzmir ne yazık ki tüm avantaj ve potansiyeline rağmen geride kaldı.Sağlık için gelen her bir turistin, deniz, güneş için gelen turistten ortalama beş kat fazla harcadığı göz önüne alınacak olursa konunun İzmir açısından ne kadar hayati olduğu daha iyi anlaşılacaktır” şeklinde konuştu.

İZMİR’İN YENİDEN YILDIZLAŞACAĞINA İNANIYORUZ
İzmir’deki uçuş sayısının az olduğunu belirten Kestelli son olarak şunları aktardı:

“Ulaşıma gelince... İzmir ülkemizin coğrafi konumu açısından, en ulaşılabilir kentlerinden biri.Ancak yurtdışından ulaşım konusu tam bir kâbus. Müthiş bir havalimanımız var ama yok denecek kadar az direkt uçuş söz konusu.Demiryolu ulaşımında kapsama alanı dışındayız.Karayolu konusunda ise şanslıyız.İstanbul-İzmir ve İstanbul-Çanakkale-İzmir otoyollarının kentimize olumlu fayda sağladığı gayet net.Kent içi ulaşımda ise üçüncü çevre yolu, Körfez geçişi, metro yatırımları konusunda yıllardır aynı noktadayız.Bu duruma dikkatinizi çekerek, değişimi konusunda desteğinize ihtiyacımız olduğunu ifade etmek isterim. Ben bugün daha çok sorunlarımızı aktarmaktan ziyade İzmir’i nerede görmek istediğimize dair vizyonumuzu paylaşan bir konuşma yapmayı tercih ettim. Sözlerime son verirken, tüm ayrışmalardan, siyasetin kendine özgü dengelerinden uzaklaşarak herkese şunları sormak istiyorum. İzmir’e hak ettiği değeri gösteriyor muyuz? İzmir hedeflediğimiz yerde mi? Açıkçası biz İzmirliler bu kentin cumhuriyetin ikinci yüzyılında da öncülerin kenti olacağına, tarihi referanslarından hareketle ilklerin şehri olarak yeniden yıldızlaşacağına inanıyoruz. Tarım, ticaret, sanayi, turizm, eğitim, teknoloji, lojistik, fuarcılık, kültür ve sanat bu şehrin genlerinde var. Hepimiz bu genlere sahip çıkarak İzmir’i Ege’nin, Akdeniz’in ve Avrupa’nın en iddialı şehirlerinden birisi haline getirebiliriz. Büyük Türkiye hayali için gelin, bu ideale hep birlikte inanalım.2014 yılında yine böyle ortak bir toplantıda konuşmamı, İzmir için çok çalışmaya hazırız çünkü ‘İzmir Aşktır‘ diye bitirmiştim, aynı yerdeyim, İzmir’e dair hayallerimizi gerçeğe dönüştürmek için bizler daha çok çalışmaya ve daha verimli üretime hazırız”

ÖZGENER: OVP İŞ DÜNYAMIZIN ÖNCELİKLİ BEKLENTİLERİYLE ÖRTÜŞÜYOR
İZTO Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Özgener ise Orta Vadeli Program ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. Özgener açıklamasında “ İş dünyası olarak bizler yeniden öngörülebilir ve istikrarı hedefleyen piyasa ortamına kavuştuk. Ülkemiz için enflasyonla mücadele, büyüme, rekabetçi bir ekonomiye ve sosyal refaha ulaşma yönünde iyileştirici adımları kapsayan Orta Vadeli Program bir yol haritası niteliğinde oldu. Odamız ve kardeş kurumlarımızın uzun zamandır üzerinde çalıştıkları ve projelendirdikleri yeşil ve dijital dönüşüm ve seracılık konularına Orta Vadeli Program’da özel bir yer verilmesinden memnuniyet duyduğumuzu da ayrıca aktarmak isterim. Enflasyonu düşürmeye odaklanan program, iş dünyamızın öncelikli beklentileriyle örtüşüyor. Önümüzdeki dönemi bu hedefe göre planladığınızı ve tedbirler aldığınızı görüyoruz. Öncelikle makroekonomik istikrar ve düşük enflasyon diyerek; serbest piyasa koşullarına dönüş ve sıkı para politikası aracılığıyla kredibilitenin yükselişine şahitlik ediyoruz. Enflasyonu düşürme odaklı politikalar uygulanmaya başlarken aynı zamanda büyüme vurgusunun sürdüğünü ve büyümenin üretim, yatırımlar ve net ihracattan gelmesinin planlandığını görüyoruz. Büyümenin kompozisyonu açısından belirlenen bu perspektiften memnuniyet duyuyoruz. Bu bağlamda, 2024 yılı için tahmin edilen yüzde 4’lük büyümede ihracat performansının önemli bir rol oynaması bekleniyor. Ancak ülkemizde büyümenin yüksek olduğu dönemlerde, ithalatın da hep yüksek kaldığını geçmiş tecrübelerimizden biliyoruz. Dolayısıyla büyümenin ihracattan karşılanması için, bir yandan ithal girdilere bağımlılığı azaltıcı stratejiler belirlenirken diğer yandan ihracata dayalı büyümeyi destekleyici adımlar atılması gerektiğini düşünüyoruz” şeklinde konuştu.

POLİTİKA FAİZİ, RESMİ ENFLASYONUN ALTINDA
Kur Korumalı Mevduat’tan dönüş politikasının iyi yönetilmesi gerektiğini kaydeden Özgener, “Vergi zamları, asgari ücret artışları ve enflasyonla ilgili beklentilerin yükselmesiyle, enflasyondaki artış ivmesinin devam etme riski mevcudiyetini koruyor. Riskleri sınırlandırmak için de döviz rezervi biriktirmenin hızlanması, cari açığın kontrol altına alınması ve finansman kalitesinin artırılması gerektiğini öngörüyoruz. Bu noktada, sürdürülebilir ekonomik büyüme için kamu maliyesinin dezenflasyonist sürece katkısının ve Kur Korumalı Mevduattan dönüş sürecinin çok iyi yönetilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Türk Lirası üzerindeki risklerin azaltılması ve kullanımının özendirilmesi noktasında etkili politika ve enstrümanların devreye alınması gerektiği kanaatindeyiz. Politika faizi şu an itibariyle resmi enflasyon oranının altında olup, reel negatif faiz oluşmasına yol açıyor. Politika faizlerinin enflasyonun altında kaldığı noktada dezenflasyonist sürecin sürdürülebilirliği konusundaki planın detaylandırılarak, bu konudaki soru işaretlerinin giderilmesi beklentilerimiz arasında yer alıyor. Bütçe harcamalarında deprem felaketinden kaynaklanan artış haricindeki harcama miktarlarının büyümesinin de enflasyonu tetikleme riskini yüksek görüyoruz. Para politikasında dezenflasyon süreci ile ilgili niyetin maliye politikasında da ortaya konması büyük önem taşıyor. Enflasyonu düşürmek için bütçe tarafının netliğe kavuşması ve kamu maliyesinin genişletici bir patikada ilerlemesinin önüne geçilmesi gerektiğini düşünüyoruz” dedi.

FİRMALARA TEŞVİK EDİLMELLİ, İŞGÜCÜ MALİYETLERİ DÜŞÜRÜLMELİ
Özgener konuşmalarının devamında enflasyonist ortamın firmaları etkilediğinin altını çizerek konuşmalarını şöyle sürdürdü:

“Enflasyonist etki nedeniyle enerji, hammadde, istihdam maliyetleri başta olmak üzere firmalarımızın genel üretim maliyetleri siz de takdir edersiniz çok arttı. Bu anlamda, devletimizin asgari ücretten verginin muaf tutulması, asgari ücret desteğinin arttırılması gibi verdiği birçok destek oldu ama katlanan maliyetler nedeniyle işlerimizi sürdürmekte ve yurtdışındaki rakiplerimizle eşit şartlarda mücadele etmekte zorlanıyoruz. Mevcut istihdamını koruyan ve yenisini yaratan firmalara da teşvik verilmesi başta olmak üzere işgücü maliyetlerinin düşürülmesi konusundaki talebimizi dile getirmek istiyoruz. Yeni iş olanakları yaratmanın yolu ucuz ve uzun vadeli finansman kaynaklarına ulaşmaktan geçiyor. Bu amaçla krediye erişim büyük önem taşıyor. İhracatçılarımıza yönelik açıklanan ve hacmi devamlı artan reeskont kredileri için size ayrıca teşekkür etmek istiyoruz. İç piyasada yatırım ve işletme kredilerine ulaşmada ciddi sorunlar yaşanıyor. Sadece küçük ve orta ölçekli firmalar değil,  en  büyük ticaret ve sanayi grupları da kredi bulmakta zorlanıyor. Zor şartlarda bulduğumuz kredinin vadesi ve maliyeti pahalı oluyor. Büyüme ve istihdam hedeflerinin gerçekleştirilmesi açısından olumsuz etkileri olabilecek bu duruma en kısa sürede çözüm bulunmasını bekliyoruz. Türkiye Bankalar Birliği’nin bu konuda çalışma yapması ve kredi kaynaklarının çeşitlendirilmesi yararlı olacaktır.  Bu anlamda geçtiğimiz günlerde alternatif finans araçlarının hayata geçeceğine yönelik açıklamanız bizleri umutlandırdı. Sadece bankacılık kesiminden değil, girişim ve proje sermayesi ile sermaye piyasalarının alternatif araçlarından daha fazla yararlanan bir teşvik, kredi ve destek mekanizmasının varlığının kaçınılmaz olduğunu düşünüyorum. İhracata dönük üretimin devam etmesi ve artması için de Eximbank kaynaklarının arttırılması iş dünyamız açısından önem taşıyor. Yanı sıra birçok sektörde Odamız üyeleri ve esnaf odası üyelerinin yaptıkları işler ve faaliyet alanları yakın olmasına rağmen devlet desteklerinden ve kredilerden farklı şartlarda yararlandırılıyorlar. Benzer şartları taşıyan firmaların esnaf veya tacir olduğuna bakılmadan aynı imkânlardan yararlandırılmasının, esnafa verilen desteklerden bizim üyelerimizin de faydalanmasının önem taşıdığını düşünüyoruz. Esnafa düşük maliyetli kredi imkânı sunan Esnaf ve Sanatkârlar Kredi Kooperatiflerine benzer bir yapının TOBB bünyesindeki Oda ve Borsa üyeleri için de oluşturulması önerimizi değerlendirmelerinize arz etmek istiyoruz.

Yeni vergilerle bütçe açığının kapatılması ve mali disiplinin sağlanmasının yaşamsal önemde olduğunu biliyoruz. Bu noktada, sizin doğrudan vergilerin artırılıp dolaylı vergilerin azalması, vergi sisteminin yenilenmesi ve sadeleştirilmesine yönelik sözlerinizin Odamızın vergi konusundaki önerileriyle örtüşmesinden büyük memnuniyet duyuyoruz. Basit, sade, ödenebilir ve uzun yıllar güncelliğini yitirmeyecek, düzenli ödeme yapanları ödüllendirici, yatırımcı dostu, rekabet gücünü arttıran ve iş ortamının iyileştirilmesine odaklanan yeni vergi sisteminin ivedilikle hayata geçirilmesini temenni ediyoruz.Ülkemizin doğru ekonomik politika tercihleri ve toplumun tüm kesimlerinin fedakarlığı ile kısa sürede düzlüğe çıkacağına iş dünyası olarak güveniyoruz”

İNCİRALTI PLANLANMALI, KÖRFEZ GEÇİŞ PROJESİ HAYATA GEÇİRİLMELİ
Çandarlı Limanı ve İzmir Limanı’nın kapasitelerin artması gerektiğini söyleyen Özgener, “Kentimiz; çok sektörlü yapısıyla geniş bir coğrafyayı etkileyen bir ticaret ve liman kenti. Bölgemize büyük güç verecek Çandarlı ve İzmir Alsancak Limanının bir bütün olarak değerlendirilmesi, kentimizde bulunan limanların kapasitelerinin ve karayolu taşımacılığının verimliliğinin arttırılması önem taşıyor. Bu noktada, Kemalpaşa Lojistik Merkezinin işletilmesine yönelik Valiliğimiz, Odamız, Ege Bölgesi Sanayi Odası ve Ege İhracatçı Birlikleri ortaklığında eşit paylara sahip bir şirket kurduk. İçerisinde lojistik depoların, gümrük binalarının, gümrük müdürlüğü, gıda laboratuvarları, geçici tır gümrüğü gibi tesislerin de faaliyet göstereceği Lojistik Merkezimiz ile ilgili son durumu geçtiğimiz hafta içerisinde Odamızda ağırladığımız Sayın Ticaret Bakanımıza da arz ettik. Arazi şu an tahsis aşamasında, tahsisisin bir an önce gerçekleştirilmesi konusunda desteklerinizi bekliyoruz. Aynı zamanda, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından planları yapılan İnciraltı’nın sağlık turizmine kazandırılması ve planda yer alan Körfez geçişinin hayata geçirilmesinin hızlı şekilde tamamlanması konularında desteğinizi bekliyoruz. Kentimiz ve bölgemiz için çok değerli bir proje olan İzmir-Ankara hızlı tren hattıyla ilgili de çalışmaların hızlandırılması nedeniyle Sayın Cumhurbaşkanımız başta olmak üzere emeği geçen herkese teşekkür ediyorum” diyerek sözlerine son verdi.

YORGANCILAR: MESLEK LİSESİ MEZUNLARININ ASKERLİKTEN MUAF TUTULMALI
EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar yaptığı değerlendirmede ise ekonomi konusunda önerilerde bulunarak “Orta Vadeli Plan’a uyulmasını istiyoruz. Vize konusu… Bu bizim için büyük sıkıntı, bu odada bulunan birçok kişinin vize sorunu var. 1,5 milyon liraya yakın vize müracaatı yapılmış ama reddedildiği için bu para da gitti. Ama dışarıya gitmemiz lazım iş için. Gümrük Birliği’nin revize edilerek güncellenmesi sağlanmalı. Meslek lisesi mezunlarının askerlikten muaf tutulması için gerekli şartlar oluşturulmalı. Bankacılıkla ilgili de özellikle yatırım kredileri için uygun vadeli finansman temini… Geçtiğimiz dönem 3 tane kamu bankası bütün sektörü fonladı, kendilerine teşekkür ediyorum” diye konuştu.

KAYITDIŞI EKONOMİ İÇİN SOMUT ADIMLAR ATILMALI
Yorgancılar yatırım kredileri için uygun maliyetli finansmana teminin kolaylaştırılması yönünde atılması gereken adımları sıraladı.  Yorgancılar şu ifadeleri kullandı:

“İhracat ve yatırım kredisi veren bankaların, TCMB tarafından desteklenerek daha ucuz kredi vermesi sağlanmalı. bankalara gereğinden fazla sabit faizli bono aldırarak kredi verebilme kapasitelerinin daraltılmamalı. Kredi kartı faizi aylık %2,81. Bireysel kredi faizi %4,5. Mevduat faizi yıllık %40-45. Kredi faizi %45. Politika faizi %25. Faiz oranlarının birbiri ile örtüşmesi, bu dağınık tablonun sadeleştirilmesi, BDDK ile TCMB’nın daha etkin bir şekilde eşgüdümlü çalışması gerekiyor. Kamuya iş yapan firmaların kamu alacaklarının hızlıca geri ödenmesi, finansman gider kısıtlaması uygulamasının sonlandırılması, kurumlar vergisinde ihracatçılara sağlanan 5 puanlık indirimden, tüm sanayicilerin yararlandırılması, 14 Temmuz 2023 tarih ve 7456 sayılı Kanunla getirilen Kurumlar Vergisinde 5 puanlık oran artırımının, 2023 yılı için değil, 2024 yılı gelirlerine uygulanacak şekilde yasal düzenleme yapılması, yatırım teşviklerde yer alan arsa tahsisi desteğinin kağıt üstünde kalmaması,  Yenilenebilir enerji üretiminde yan sanayinin tamamının desteklenmesi, kayıtdışı ekonomi için somut adımlar atılması gerekmektedir.