Bir süredir hazırlanan 'Parlamenter sisteme dönüş paketi' altılı masa tarafından açıklandı.
AAltı muhalefet partisince hazırlanan 'Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi' Genel Başkanların da katıldığı programla kamuoyuna açıklandı.
Tanıtım toplantısı, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal, Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ve Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu'nun katılımıyla Bilkent Otel'de yapıldı.
Toplantıda ilk olarak, çalışmayı yapan Komisyon üyeleri tarafından anayasa değişikliğine ilişkin hazırlanan metin, Genel Başkan yardımcıları tarafından okundu.
84 MADDE İÇERİĞİ VE 9 BAŞLIK
CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, 28 Şubat tarihli mutabakat metinlerini temel alan Anayasa değişikliği önerisini kamuoyunun takdirine sunduklarını belirterek, 'Yasama, yürütme, yargı, temel hak ve özgürlükler, kamu yönetimi başlıkları altında belirlediğimiz ilkeleri 84 madde içeriği ve 9 başlıkta yaptığımız değişiklikle anayasal güvenceye kavuşturmayı hedefliyoruz.' dedi.
'SEÇİM BARAJI YÜZDE 3 OLACAK'
DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Yeneroğlu da 'Meclisinin temsil gücünü artırabilmek amacıyla seçim barajını yüzde 3'e düşüreceğiz. Siyasi partiler hakkındaki yaptırım hükümlerini Avrupa Konseyi standartları ışığında değiştirecek, demokrasinin vazgeçilmez unsuru olan siyasi parti hürriyetini güçlendireceğiz. Diasporanın doğrudan mecliste temsil edilmesini sağlayacağız' ifadesini kullandı.
İkinci olarak yasama bağışıklığını güçlendireceklerini belirten Yeneroğlu, dokunulmazlıkların kaldırılması için üye tam sayının salt çoğunluğunu gerekli kılacaklarını açıkladı.
Beşinci olarak, parlamentoların tarihsel bir kazanımı olan 'bütçe hakkının devredilmezliği ilkesini' tesis edeceklerini vurgulayan Yeneroğlu, Meclis bünyesinde Kesin Hesap Komisyonu kuracaklarını, Komisyon Başkanının da ana muhalefet partisinden olmasını Anayasada açıkça düzenleyeceklerini bildirdi.
Demokrat Parti Genel Sekreteri Serhan Yücel ise mevcut anayasanın en problemli bölümünün 'tek adam rejimi' üzerine kurgulanan 'yürütme' olduğunu savundu.
Mevcut sistemde yürütmenin konforu için yasama ve yargının işlevsiz bırakıldığını iddia eden Yücel, 'Bu ucube sistemde, bakanlıklar ve kamu kurumları görev, yetki ve sorumluluklarını ifa ederken anayasa ve kanunlara bakmak yerine, tek bir kişinin iki dudağının arasına bakmak zorundadır' görüşünü dile getirdi.
'VETO YETKİSİ KALKIYOR'
Yücel, hazırladıkları anayasa değişikliği önerisi ile şeffaf, denetlenebilir ve hesap veren bir yürütmeyi, yönetimde istikrar ile bütünlüğü yeniden inşa etmeye gayret ettiklerine dikkati çekerek, 'Bu çerçevede, Cumhurbaşkanlarının bir dönem ve 7 yıl için seçilebilmesini öneriyoruz, seçilen Cumhurbaşkanı'nın varsa partisi ile ilişiğinin kesilmesini teklif ediyoruz. Cumhurbaşkanının kanunları veto yetkisini kaldırıyor, kendilerine sadece bir defaya mahsus geri gönderme hakkı tanıyan bir düzenleme yapıyoruz' açıklamasında bulundu.
BAROLAR BİRLİĞİNE DÜZENLEME
Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Serap Yazıcı da önerilerinin, yargı mensuplarına bireysel bağımsızlıklarını, yargı kuruluşlarına da kurumsal bağımsızlıklarını sağlayan yenilikler içerdiğini söyledi.
Hakimlik ve savcılık teminatını düzenleyen 139. maddeye coğrafi teminatın eklendiğini anlatan Yazıcı, şunları kaydetti:
'Böylece hakim ve savcıların bireysel bağımsızlıkları güçlendirilmiştir. Yargı mensuplarının bireysel bağımsızlıklarını güçlendirmek amacıyla ayrıca Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu şeklinde iki organ düzenlenmiştir. Hakimler Kurulu, hakimlerin özlük hakları konusunda, Savcılar Kurulu ise savcıların özlük hakları konusunda karar verme yetkisine sahip olacaktır. Öte yandan bu yenilikle adil yargılanma hakkının bir başka unsuru olan silahların eşitliği ilkesi garanti edilecektir. Bu hüküm kapsamında Türkiye Barolar Birliğine özerk bir statü sağlanmış, bu yenilikle avukatlık mesleğine sahip olması gereken itibar kazandırılmıştır. Anayasanın ve hukukun üstünlüğünün güvencesi olan Anayasa Mahkemesi'nin kuruluşu, üye kompozisyonu, üyelerin seçiminde izlenen yöntemle çalışma usulleri ve Yüksek Mahkeme'nin yetkileri yeniden düzenlenerek Mahkeme'nin etkinliği güçlendirilmiştir. Bu amaçla Anayasa Mahkemesi'nin ağır iş yükü dikkate alınarak üye sayısı on beşten yirmi ikiye çıkarılmış, halen iki daire ve bir Genel Kurul halinde çalışan Mahkeme'nin dört daire ve bir Genel Kurul halinde çalışması sağlanmıştır.'
İYİ Parti Genel Sekreteri Uğur Poyraz ise güçlü, kalkınmış ve demokratik Türkiye'nin inşası için hazırladıkları anayasa değişikliği çalışmasında, temel hak ve hürriyetlerin güvenceye kavuşturulması için bazı öneriler hazırladıklarını bildirdi.
RTÜK DÜZENLEMESİ
Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya ise 'Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni'nde yer verdikleri diğer başlıkların ise 'Kamu Yönetimi' ve 'Siyasi Etik' olduğunu hatırlattı.
Kaya, şu bilgileri paylaştı:
'Mutabakat metnindeki hedeflerimizden bir tanesi yerel yönetimlerin yetki ve sorumluluklarının artırılması, yerel yönetimlerde demokratik katılım, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerinin hakim kılınması, merkezi yönetimin yerel yönetimler üzerindeki idari denetiminin sınırlarının açıkça belirlenerek yerindelik denetimi anlamına gelen vesayet uygulamalarına son verilmesi idi. Bunu teminen Anayasa'nın 127. maddesinde bir değişiklik teklifi öngördük. Bu değişiklik teklifimizde görevi ile ilgili bir suç sebebi ile hakkında soruşturma veya kovuşturma mahalli idare organlarının veya bu organın üyelerinin, İçişleri Bakanı tarafından görevden uzaklaştırılma uygulamasına son veriyoruz. Mutabakat metnimizde kamu yönetimi başlığı altında mutabık kaldığımız bir diğer nokta akademik özgürlük ve üniversitelerle ilgili düzenlemelerdir. Yükseköğretimde özgür ve çoğulcu bir sistem oluşturarak üniversitelerin bilimsel özerkliklerinin yanında, idari ve mali özerkliklerini de anayasal güvence altına almak, Yükseköğretim Kurulu'nu kaldırarak yerine yetkileri koordinasyon görevi ile sınırlandırılmış, üyelerinin ise demokratik meşruiyet esasına dayanılarak seçildiği üniversiteler arası bir kurul tesis etmek amacı ile Anayasanın 130. ve 131. maddelerinde değişiklik öngördük.
Mutabakat metnimizde kamu yönetimi başlığı altında mutabık kaldığımız bir diğer nokta da düzenleyici ve denetleyici kurumlardı. Bu kurumlardan bir tanesi ve bugün maalesef en tartışmalı hale gelen kurumların başında gelenlerden bir tanesi de Radyo ve Televizyon Üst Kuruludur. Anayasanın 133. maddesindeki değişiklik teklifimiz ile bu kurulun çoğulculuk, özerklik ve tarafsızlık ilkelerine bağlı olarak çalışmasını temin etmeyi amaçladık'
