‘İzmir’in çöpü’nde kritik rapor: Bilirkişi heyeti neden veto etti?

Onur DENİZ/EGEDESONSÖZ -  İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Harmandalı Katı Atık Bertaraf Tesisi’nin ömrünü tamamlaması üzerine Karşıyaka Yamanlar’da yapılması planlanan yeni tesise karşı açılan davada bilirkişi raporu açıklandı.

Geçtiğimiz yıl açılan davada 11 Aralık tarihinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda bölgenin önemli yeraltı su kaynakları içerisinde yer aldığı ve yapılacak çöp tesisinin su rezervleri başta olmak üzere çevreye zarar verebileceği ifade edildi.

Raporun açıklamasını, dava Avukatları Senih Özay, Murat Fatih Ülkü, konu ile ilgili çevre uzmanları ve bölge halkı beraber gerçekleştirdi. Açıklamaya bölgede yaşayan vatandaşlar, Yamanlar’da ürettikleri ürünleri getirdi.

SİYASİ KISIRLIK İÇİNDE TARTIŞILSIN İSTENDİ
Süreç hakkında konuşan Avukat Fatih Ülkü, “Harmandalı çöplüğü ömrünü tamamladı. İzmir Büyükşehir Belediyesi, Harmandalı’nda oluşan doluluk nedenleriyle uzun süredir çöplük arıyor. İzmir bir bilinmezin içine düştü. Birden Karşıyaka Yamanlar’a yapılsın diye bir söz açıldı. 4-5 aylık sessizlikten sonra yeni tesis için Yamanlar dendi. Bu alanın çöp tesisi yapılması ortaya çıkınca da tepkiler oluştu. Yamanlar su kaynaklarının olduğu, önemli tarım alanlarından biri. Bu konuyu oldu bittiye getirmeye çalıştılar. Konu, siyasi kısırlık içinde tartışılsın, hukuk konuşmasın istendi. Burada konuşması gereken siyaset değil, hukuktur. Yamanların hukuka, çevreye, insan sağlığına zararlı olduğuna yönelik bir dava açtık. 11 Aralık’ta keşif ve bilirkişi incelemesi yapıldı. Bugün itibari ile tesis için Yamanlar’ın; çevre yeraltı suyu ve halk sağlığına aykırı olduğu bilirkişi raporunda ortaya çıktı. Biz, İzmir 54. İdare Mahkemesi’nin yürütmeyi durdurma kararı vermesini bekliyoruz. Yamanlar’a tesis yapma kararını uzmanların görüşü alınmadan, araştırma yapılmadan, vatandaşa sormadan alamazsınız” şeklinde konuştu.

NEREYE YAPACAĞIZ DEMEK ARABESK YAKLAŞIMDIR
Çöp tesisinin yeri ile ilgili İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’na çağrıda bulunan Ülkü, “Biz İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’na ‘Yamanlar’a çöp tesisi yapmaktan vazgeç’ diyoruz. Isrardan vazgeçmediği sürece bu dava sürecek. Bu ısrar sürdüğü sürece de vakit kaybı yaşanarak, tesis gecikecektir. ‘Peki nereye yapacağız kardeşim’ demek hukuk dışı, arabesk bir yaklaşımdır. Elinde güç olan Büyükşehir’dir.  Doğru bir yer bulmak Büyükşehir’e düşer. Konu ile ilgili uzmanların, akademisyenlerin, çevre örgütlerinin bulunduğu bir kurul oluşturulur. Orada karar verilir” ifadelerini kullandı.

VALİ DE SORUMLUDUR
Yamanlar’ın yer olarak seçilmesinde Kocaoğlu kadar İzmir Valisi Mustafa Toprak’ın da sorumlu olduğunu dile getiren Avukat Senih Özay, “Bu sorunun patronu sadece Aziz Kocaoğlu değil. Bir sorumlusu da İzmir Valisi Mustafa Toprak’tır. Bu karar Vali ile Kocaoğlu arasındaki paslaşma nedeniyle oldu. İstenirse yer bulunur” diye konuştu.

EFEMÇUKURU’NA KARŞI ÇIKIYORUZ…
Araştırmalar ile ilgili açıklama yapan çevre uzmanı Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ümit Erdem, “Yamanlar’da yaşanan durum bir şanssızlıktır. Burası, yeşil olmayan bir yerde yeşil olarak halka katkı sağlayacak son yerdir. Hidrojeolojik çalışmalar sonucu burada su tutma ve sızdırma kapasitesi fazladır. Yamanlar’ın etkili olduğu nehirler arasında Harmandalı Çayı, Büyükçiğli, Bostanlı ve Yamanlar Dereleri bulunuyor. Efemçukuru için itiraz ediyoruz, İzmir’in damı diyoruz. Orası da Karşıyaka’nın damı… 1995’teki taşkını unutmayalım” dedi.

TEK SUÇLU KOCAOĞLU DEĞİL
Yer sorununda sadece Aziz Kocaoğlu’nun sorumlu tutulmasının doğru olmadığını söyleyen Erdem, ”Burada sadece Kocaoğlu’nu sorumlu tutmak doğru değil. Bornova istemiyor, Torbalı, Taşkesik istemiyor.  Biz neciyiz. Biz vatandaş bilincini yerine getirmiyoruz. Odaların gittiğini biliyorum. Odalar ne yaptı bilmiyoruz. Nereye yapılmalı konusunda Kocaoğlu tek başına sorumlu değil. Danışmanları yanlış yönlendiriyor. Bir yanlış yönlendirme var. Uzundere’den neden vazgeçildi? Biz dışarıdan adam getiriyoruz bilim adamı diye onlar karar veriyor. İzmir’de 11 tane üniversite var. Odalar var. Yer bulunur.  Bu kent konseyleri ne işe yarar?  Biz bilimsel verileri ortaya koyuyoruz. Yaptığımız bir şey yok” şeklinde konuştu.

RAPORDA NELER VAR?
Açıklanan bilirkişi raporunun satırbaşları ise şöyle;
- Çöplük yapılmak istenen alanın, geçirimli volkanik kayalardan oluşan kaya zemin üzerinde bulunduğu, bu volkanik kayaların yer altı suyu deposu (çatlaklı kaya akiferi) özelliğinde olduğu, yöre halkı tarafından içme, sulama ve kullanma amacıyla kullanıldığı,
- Yer altı sularının yüzeye çok sığ derinliklerde ya da bazen yüzeyde (kaynaklar şeklinde) görülmekte, bazen de yüzeyden yukarıda (artezyen şeklinde) görülmekte olduğundan taşkın tehlikesinin bulunduğu,
- İlgili mevzuatta, taşkın riski taşıyan bölgeler ile yer altı suyunun içme, sulama ve kullanma suyu olarak kullanıldığı bölgelerde (çöp) depolama tesislerinin kurulmasına ve işletilmesine izin verilmeyeceğinin öngörüldüğü,
- Çöplük yapılmak istenen alanın, jeolojik, hidrojeolojik özellikleri itibariyle (çöp) depolama tesislerinin kurulması ve işletilmesi için uygun bulunmadığı,

UYGUN ROTA DEĞİL
- Mevcut ulaşım güzergahının, çöp kamyonları için uygun bir rota olmadığı,
- Çevre mühendisliği açısından, çöplük yapılmak istenen alanın, önemli mühendislik kriterleri açısından uygun olmadığı,
- Yer altı sularının kirlenmesi, çöplük tesisinin yaratacağı gürültü, koku ve toz emisyonları nedeniyle, Karşıyaka'nın önemli dinlenme alanlarından Karagöl'e giden kişilerde sağlık ve psikolojik olumsuz etkilenmeler olacağı, bölgede olası sel ve taşkın durumlarında bölgede yaşayanlarda enfektif durumlardan ciddi travmalara kadar çok komplike sağlık sorunları görülebileceği, bölgenin yeşil alan niteliği, bölgedeki hakim rüzgar nedeniyle, özellikle Karşıyaka'nın koku, toz, duman ve gürültü bakımından olumsuz etkileneceği gerçekleri karşısında, halk sağlığı açısından Yamanlar'ın çöp tesisi için uygun yer olmadığı