Dünyada su kaynakları giderek azalırken, tarımda kullanılan su, toplam su kullanımının yüzde 70'inden fazlasını oluşturuyor. EÜ Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şerafettin Aşık, tarımda dijitalleşme ile yapay zeka kullanımının suyun etkin kullanımında büyük rol oynadığını belirtti. Aşık, tarımsal sulamada yapay zeka kullanımıyla ilgili yaptıkları çalışmada devasa bir tasarrufun ortaya çıktığını ifade etti. Prof. Dr. Aşık, bu kapsamda 2021 yılında 'Ayçiçeğinin Geleneksel ve Kapiller Harekete Dayalı Gerçek Zamanlı Yönetim Teknolojisiyle Sulanmasının Verim, Kalite ve Su Tasarrufuna Etkilerinin Belirlenmesi' projesi başlattıklarını söyledi.
'ÜRETİCİNİN ELİNİ VANADAN ÇEKMEMİZ LAZIM'
Tarımda suyun etkin kullanımının önemli olduğunu belirten Prof. Dr. Aşık, 'Bir birim suyla maksimum ürün elde etmek gerekiyor. Bunun için bitkinin ihtiyacını belirleyip, suyu ihtiyaca göre vermek lazım. Türkiye'de bitkilere ihtiyaçtan fazla su veriyoruz. Üreticilerde şöyle bir kanı var; çok su, çok verim sağlar. Bu tamamen bir efsane. Bitki ya susuzluktan ya da aşırı sudan strese girer. Bitkiye ihtiyacı kadar suyu verilmesi lazım. Yapabileceğimiz en önemli şey, suyu etkin kullanan sulama yöntemlerini yöneten teknolojiler kullanmak. Üretici suyu açıp gider ve vana saatlerce açık kalır. Bunun adı damla sulama değil, vahşi damla sulama. Üreticimizin elini vanadan çekmemiz lazım. Bunu da ancak son teknolojiler ile yapabiliriz. Bugün geldiğimiz noktada dijital tarım ve yapay zeka var. Yapay zeka, çiftçi yerine suyu kendi yönetiyor. SmartCapillarty verileri ile yapay zeka araziyi, toprağı öğreniyor, o bilgileri kullanıyor. Vanayı istediği zaman açıyor ve kapıyor. Biz buna kesikli sulama diyoruz. Kesikli sulamayla su yatay yönde gidiyor, bir birim suyla daha büyük alan sulanıyor. Bu insan eliyle değil ancak yapay zeka ile yapılabiliyor' diye konuştu.
'DEVASA BİR TASARRUF'
Hayata geçirdikleri projenin detaylarını anlatan Prof. Dr. Şerafettin Aşık, '2020-2021 yılında Menemen Ovası'nda su sıkıntısı vardı. Üreticiler kuraklığa dayanıklı olduğu için ayçiçeğine yöneldi. 'Ne yapabiliriz?' diye düşündük, sahaya indik ve çalışmalarımızı başlattık. Yaklaşık 3 yıl süren çalışmamızı bu yıl mayısta noktaladık. Çalışmada yapay zeka, elde ettiği veriler ile vana yönetim paradigmaları oluşturdu ve yönetti. Bir sezon boyunca, geleneksel çiftçinin 326 birim suyla yaptığı işi, yapay zeka 180 birimle yaptı. Yapay zeka ile yüzde 80 daha az su kullanıldı. Üretici yapay zeka destekli bu tip teknolojileri kullandığı zaman, 100 birim su ile yaptığı işi 20 birimle yapabilecek. Bu devasa bir tasarruf. Çalışmamızda hem moleküler hem sulama seviyesinde aldığımız sonuç gerçekten çok ciddi bir başarı. Artık sahada yapay zeka temelli sistemler kullanılmalı. Bu sistemleri kullanırsak tarımda ciddi oranda su tasarrufu yaparız' dedi. (DHA)