Kyme’nin sınırları içerisinde… Bakanlık’tan Nemport onayı!

Metehan UD/ EGEDESONSÖZ –  İzmir’in Aliağa ilçesindeki Nemrut Körfezi’nde yer alan Nemport Limanı’nın genişlemesi ile ilgili Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı kararını verdi.

Mahkemenin iptal ettirdiği Nemport Limanı genişletme projesi 27 Temmuz 2023 tarihinde toplanacak olan Bakanlık İnceleme – Değerlendirme Komisyonu’nda yeniden ela alındı. Hazırlanan yeni tanıtım dosyasını inceleyen Bakanlık proje için ‘ÇED olumlu’ kararı verdiğini duyurdu.

Projenin hayata geçmesi ile birlikte Nemrut Körfezi’nde deniz dibi taramaları yapılacak ve yeni bir iskele yapılacakken bir iskele de daha da uzatılacak.  Bu sayede daha büyük tonajlı konteyner gemileri antik limanın bitişiğindeki Nemport İskelesi’ne yanaşmasının önü açılacak. Limanın yıllık elleçleme kapasitesinin de 450 bin TEU’den 1 milyon 450 bin TEU’ya çıkacak. Şirket bu proje için 50 milyon dolarlık bir bütçe ayırdı.

MAHKEME İPTAL ETMİŞ
Şirket, Kyme Antik Kenti 3’üncü derece arkeolojik SİT alanında kalan mevcut limanın genişletilmesi amacıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na başvurmuş, Bakanlık 2022 Haziranı’nda proje için ‘ÇED olumlu’ kararı vermişti. Ancak Bakanlığın kararı yurttaşlar tarafından yargıya taşınmış ve mahkeme Nemport Limanı ‘Liman Tevsii’ projesinin ÇED kararını iptal etti. Mahkeme tarafından atanan bilirkişiler tanıtım dosyasında projenin arkeolojik kente olan etkilerinin yeteri kadar değerlendirilmediğine dikkat çekmişti.

LİMAN ALANINDA ESERLER ÇIKMIŞTI
Öte yandan limanın genişleme alanındaki kalan deniz bölgesinde yapılan incelemelerde mimari eserler çıkarıldığı proje tanıtım dosyasında yer aldı. Dosyada "Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi Müdürlüğünün Bursa Uludağ Üniversitesi, Düzce Üniversitesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi uzman akademisyenlerinin de katılımıyla Mart 2019 tarihinde yaptığı sualtı incelemeleri sonucunda hazırlanan 20.03.2019 tarihli raporda da dere (kurutma kanalı) ağzındaki insutu olmayan, hiç bir batığa ait olmayan, deniz içerisinde dağınık vaziyetteki birbirinden bağımsız mimari blokların, taş eser parçalarının müze denetiminde denizden çıkarılarak Kyme Antik Kenti içinde uygun bir noktaya tasniflenmeleri gerektiği belirtilmiştir (Ek 17-4). Aynı raporda Kyme Antik Kenti 1.derece Arkeolojik Sit sınırlarının deniz içinde kalan bölümünün çok geniş bir alanı kapladığı, ilgili kurul tarafından deniz içindeki sit sınırlarının daraltılarak deniz alanının sit derecesinin yeniden değerlendirilmesinin düşünülmesi durumunda, su altındaki insutu yapı kalıntılarının aynı şekilde sit devamlılığının sağlanması önerilmiştir. Müze Müdürlüğünce sit derecesinin devamı önerilen önerilen liman-mendirek ve buna bağlı yapıların olduğu Kyme Antik Kentinin kıyısındaki insutu yapılar proje alanının dışındadır." denildi. 

KYME ANTİK KENTİ HAKKINDA
İzmir İli, Aliağa İlçesi Kent Merkezi’ne 6 km mesafede yer alan Namurtköy sınırı içinde ve Çandarlı Körfezinin güneyinde kalan Kyme Antik Kenti, Batı Anadolu’da Aiolis Bölgesinde yer alan 12 Aiol kentinin en önemlilerinden birisidir. Kent, Nemrut Körfezi olarak adlandırılan alandaki iki tepe ve aralarındaki vadide kurulmuştur. Deniz kıyısında yer alması ve bir limana sahip olması sonucunda kentte ticaret gelişmiş ve önemli bir yer tutmuştur. Kyme kenti, M.Ö. 7 yy’dan M.S. 3. yy’a kadar kendi adına sikke basmıştır, bu da kentin gelişmişliğinin ölçütü olarak görülmektedir. Özellikle şarap ve zeytinyağı ticareti ile uğraşan kent, uzun bir süre limanlarından vergi almamış, bu sayede de birçok tüccarı kente çekebilmiştir.

İlk olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı İzmir II Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 30 Eylül 1990 tarihinde I. ve III. derece arkeolojik SİT alanı olarak tescil edilen Kyme Antik Kenti çevresindeki endüstriyel tesislerin baskısı ile zamanla hem alanı hem de derecesi küçüldü. 1’inci derece arkeolojik SİT alanlarının derecesi 3’üncü derece arkeolojik SİT’e düşürülerek fabrikaların ya da limanların inşasının önü açıldı.