EGEDESONSÖZ - İzmir Lokantacılar ve Gazinocular Esnaf Odası Başkanı Doğan Kılıç, SONSÖZ TV'de Gazeteci yazar Muhittin Akbel'in programında önemli açıklamalarda bulundu. Kılıç, lokantacı esnafının giderek küçüldüğünü,Ekim ayında 46 lokantanın kapanmış olmasının, üzerinde ciddiyetle durulması gereken bir şey olduğunu söyledi.
MÜŞTERİ SAYISI HER GEÇEN GÜN DAHA DA AZALIYOR
Göreve geldiklerinden bu yana sürekli odanın borçlarını ödemekle uğraştıklarını belirten Başkan Kılıç, eskiden altı ayda bir fiyat tarifesinde değişikliğe gidildiği, son zamanlarda ise sürekli artan maliyetler nedeniyle ayda iki kez fiyatların güncellendiğini ifade etti:
'Her gün her şeye zam geliyor. Artık kontrol edemiyoruz. Sakatata haftada 2 kere zam geldi. Kelle'ye 50 lira zam geldi. Esnaf kara kara düşünüyor 'ben bunu kaça satacağım nasıl para kazanacağım' diyor. En düşük bir çorbanın fiyatı bugün 100-120 lira. İnsanlar bu fiyatla nasıl bir çorba içebilir, yemek yiyebilir! Artık insanların çoğu evlerinden sefertaslarıyla işlerine gidiyor. Lokantalardaki müşteri sayısında çok düşüş var. Esnafın bu şekilde ayakta durması ve dükkanını açık tutması çok zor. Ne yapmalıyız diye konuştuk esnaf arkadaşlarla. İnanın herkes çok dertli. KDV, personel giderleri, post cihazı, her şey ayrı bir sorun. Fiyatları biraz yükseltelim diyoruz ama olmuyor. Önceden 6 ayda bir fiyatta değişiklik yapıyorduk. Şimdi lokantalarda fiyatları ayda 2 defa değiştiriyoruz. Önceden 6 ay fiyatlarımız sabit kalıyordu. Esnaf zamlardan sonra aylık 30-40 TL zam yapmak zorunda kalıyor.'
BU İŞİ HİÇ YAPMAMIŞSA, LOKANTA AÇMA DİYE TAVSİYEDE BULUNUYORUZ
Lokantacı esnafının sürekli kötüye gittiğini, Ekim ayında 22 yeni lokanta açılırken 46 lokantanın da kepenk kapattığını belirten Başkan Kılıç, 'Maalesef her geçen gün daha da kötüye gidiyoruz. Ekim ayında 22 yeni kayıt aldık, 46 esnafımız lokantalarını kapatmak zorunda kaldı. Yeni lokanta açan arkadaşları hemen arıyoruz hayırlı olsun diyoruz. Aramıza yeni arkadaşların katılması bizi mutlu ediyor tabii ki. Yeni arkadaşlara, mutfakta kendin çalışabiliyorsan, bu işi yapabilirsin, diyorum. Aksi takdirde emekliysen veya memursan, emekli olup bu işi yapmak istiyorsan, hayatında boyunca bu işi hiç yapamamışsan kesinlikle tavsiye etmiyorum, batarsın, diye uyarıyorum. Bugün benim iki aşçım da emekli oldu ama çalışıyorlar. Gitseler, ben mutfağa geçerim, yemekleri yaparım. Çünkü işin içinden geliyorum. Sektörde eleman açığı var,yeni eleman yetiştirmekte zorlanıyoruz. O yüzden daha önceden bu işle uğraşmışsanız veya çocuklarınızdan bu işleri anlayan varsa lokantanızı açın ama bunlar yoksa elemanla ben dükkanı çeviririm derseniz bu işte kar edemezsiniz kesinlikle batarsınız' ifadelerini kullandı.
50-60 LİRAYA TABLDOT YEMEK VERMEK AKIL İŞİ DEĞİL
Lokantalarda fiyatlar yükselirken, 50-60 liraya dört çeşit yemeğin yer aldığı tabldot verilmesini de değerlendiren Başkan Kılıç, şunları söyledi:
'Biz bu fiyatları anlamış değiliz. Şu an bir tost fiyatı 100 lira olmuş durumda. 50-60 TL'ye 4 çeşit yemek vermek akıl işi değil. Bu arkadaşlar ya gramajdan ya da kaliteden çalışıyordur. Bugün pazarda biberin kilosu 50 lira, domatesin fiyatı 40 lira ve sen 50 liraya yemek verirsen bunun altından nasıl çıkarsın? Birkaç ay sonra üstesinden gelemeyip zarar ettim deyip lokantayı kapatıyorlar. Ona buna borç takıp gidiyorlar. Böyle kişiler, gerçek esnafa zarar veriyor. İşi bilmeyenlerin çoğu batıyor. Bu işi yapıyorsan en başta ustanın gelip gelmemesi umurunda olmayacak. Yemeğini kendin yapacaksın. Kendin yemeğini yapabiliyorsan lokanta işinden zarar etmezsin.'
TEMEL GİRDİLERE GELEN ZAMLARI TAKİP EDEMİYORUZ
Lokantacı esnafının zam yapmak istemese de her gün domatese, bibere, ete zam geldiğini belirten Başkan Doğan Kılıç, 'Artık zamları takip edemiyoruz. Denetimlerin artması, zamların kontrol altına alınması lazım. Neye zam gelirse gelsin, esnaf hemen lokantasında sattığı yemeklerin fiyatına zam yapıyor. Bizim altı ay sabit kalacak zamlı bir tarife hazırlamamıza fırsat kalmıyor' dedi. Lokantacı esnafına malzemeyi ucuz sağlamak amacıyla kooperatif kurma projelerini henüz hayata geçiremediklerinin altını çizen Başkan Kılıç, yakın zamanda bu projenin temellerini atacaklarını sözlerine ekledi.
SEKTÖRE ELEMAN KAZANDIRALIM DEDİK, KURSİYER BULAMADIK
Lokantacı esnafının bir başka probleminin kalifiye eleman olduğuna dikkat çeken Başkan Doğan Kılıç, 'Yakında kuru fasulye, pilav yiyebileceğimiz lokanta kalmayacak' dedi ve ekledi:
'Eleman sıkıntısına maalesef çare bulamıyoruz. Eski ustalar da gidince lokanta sektörü de bitme noktasına gelecek. Kuru fasulye, pilav yiyecek yer bulamayacağız. Avrupa Birliği ile ortak çalışmamızda biz çok heyecanlandık. Ama bize bir şart koydular; yeni başlayacakların yüzde 50 Suriyeli olma şartı koydular. Suriyelilere gelin, meslek öğrenin diyoruz ama gelmiyorlar. Kursiyerlere o zaman günde 150 lira harçlık veriyorduk ama biz 500 liranın altında paraya gelmeyiz dediler. Sözün kısası kursiyer bulamadığımız için kurs açamadık. Bu işi ancak Milli Eğitim çözebilir. Ders notu düşük olan öğrencileri meslek okullarına yönlendirsinler. Meslek liselerinde eğitimlerini verelim. İzmir'de 3 tane meslek lisesi olması bence çok az. Bu liselerin artması lazım. Öğrencileri buraya çekmeliyiz. Öğrenci başarılıysa gitsin tabii ki Tıp bölümü okusun ama başarılı değilse bu meslek okullarına gönderilmeli. Böyle giderse lokanta kültürü bitme noktasına gelecek.'
BİR AŞÇININ GÜNLÜK YEVMİYESİ EN AZ 1500 LİRA
Piyasada aşçı da kalmadığını, sayılarının giderek azaldığını belirten Kılıç, 'Bugün bir aşçının yevmiyesi 1500 liradan başlıyor. Bazı ustaların günlük yevmiyesi, işletme sahibinin günlük kazancının da üstüne çıktığı oluyor' dedi ve şu açıklamayı yaptı:
'Ustalar kıymetlendi. Bazı yerlerde usta transferi yapıyorlar. Özellikle yaz döneminde bunlar yaşanıyor. İşletmeci arkadaş, bir başka lokantanın aşçısına yüksek maaş veya başka imkanlar sunarak transfer ediyor. Bizim mesleğe eleman yetiştirmemiz lazım. Bu şekilde kim fazla para veriyorlarsa o ustayı alıp götürüyor. Böyle olunca da bu sefer lokanta sahipleri arasında sorunlar çıkıyor.'
KDV'NİN DÜŞÜRÜLMESİ YÖNÜNDE UMUDUMUZ YOK
Lokantaya alınan malzemelerin yüzde 1 KDV ile girdiğini ancak satışların yüzde 10 KDV ile yapıldığını hatırlatan Başkan Doğan Kılıç, bu konuda bakanlık düzeyinde yaptıkları girişimlerden henüz bir sonuç alamadıklarını ifade etti:
'Bu konuyla ilgili olarak göreve geldiğim günden beri mücadele veriyorum. Federasyon başkanlarına sordum, bu işi çözün dedim ama çözemediler. Bana esnaftan gelen en büyük şikayet bu konuda... Herkes artık kredi kartı kullanıyor. Pos makinelerinden çekilen 100 liradan 24 lirası zaten cebimize girmeden çıkıyor. Vergileri 3 ay ödemediğinizde bütün hesaplarınıza elkoyuyorlar. Bankaya geçen her hesap esnafın elini kolunu bağlıyor. Bunun yüzde 1'e çekilmesi için talepte bulunduk. Bakan beye bizim için yüzde 1'e çekin dedik. Herkesin bir tek beklentisi var,komisyonların en az yüzde 4-5'lere çekilmeli yoksa bu esnafın sonu olabilir. Bakandan bir beklentimiz yok maalesef. Biz yüzdelik dilimlerin bu şekilde devam edeceğini düşünüyoruz.'
YEMEK SEPETİ UYGULAMASINI KENARA BIRAKACAK BİR PROJEMİZ VAR
Devlet bankalarına gidip, kredi kartından alınan komisyonların düşürülmesini istediklerini ancak sonuç alamadıklarını anlatan Başkan Doğan Kılıç, 'Ben günlük pos makinasından çekilen paramın hesabıma 24 saatte yatmasını talep ettim. Bazı arkadaşlar parayı 1 ay almıyor, banka da bu parayı kullanıyor. Bunu yapmayın diyorum 24 saat içinde paranızı çekin diyorum. Bunu tüm esnaf teşkilatı yapmak zorunda. Yemek sepeti, getir götür gibi uygulamaları bir kenara bırakacak projemiz var. Biz esnaflara senden kontör alacağız diyoruz yeni uygulamayı ortaya koyan arkadaş... Esnafın cebinde yüzde 30 fazla para kalacak. Bu sistemin adını şu an açıklamıyoruz. Adaletsizliğe son vereceğiz. Bizim esnafı rahatlatan bir projemiz olacak.Küçük bir komisyon olacak yüzde 5'in çok altında bir komisyon. Türkiye genelinde yapacağımız bir proje bu. Yemek sepeti ve Getire alternatif bir çalışma olacak. İzmir Narlıdere başlayıp konuşuldu. Henüz çalışmalarımız devam ediyor. Yılbaşına kadar bitmesini, hayata geçmesini bekliyoruz. Güzel bir projeyle geliyoruz. Bu projeyle esnafımızı rahatlatacağız.'