Büşra ÇETİNKAYA/EGEDESONSÖZ – Kirazın ana yurdu olarak bilinen Kemalpaşa'da üreticilerin belini yüksek maliyetler bükerken tüccarların ve ihracatçıların belirlediği fiyat sebebiyle yaşanan sıkıntılar daha da katmerlendi.
Kemalpaşa Ziraat Odası Başkanı Bülent Oray, üreticinin yaşadığı zorlukları ve hem yerel yönetimden hem bakanlıktan destek taleplerini Egedesonsöz'e anlattı.
1 YIL KİRAZLARIN YÜZÜNE BAKIYORSUN, SATABİLDİĞİN BELLİ
Oray, üreticilerin tepki amacıyla kirazları yere döktüğünü ve hayvanlara yem yapmaya başladığını söyleyerek 'Kiraz en düşük 25 TL'den, en yüksek 90 TL'den alınmaya başlandı. Alınan bir ürün dün Turgutlu Özdilek mağazasında 249 TL'den vitrindeydi. İnsanlar kirazını verme taraftarı değil. Üretici eğer hayvanları varsa hayvanlarına veriyor yoksa dereye döküyor kirazlarını. İnsanların beklentisi var. 11 ay kiraz ağacının bakımıyla ilgileniyorsun, yüzüne bakıyorsun. Son 1 ay toplayabildiğin, satabildiğin belli. Yılda 1 defa oluyor, başka şansınız yok. İlk başta 50 lira seviyelerindeydi toplama maliyeti. Bugün 30-35 lira seviyelerinde. Bir o kadar da mazot, ilaç, gübre, çapa işleri var. Bugün baktığınızda bir üreticinin kiraz ortalaması 70-80 liranın altına düşerse zarar eder, masraflarını çıkaramaz. İşçiler de Bağyurdu'nda ikamet etmiyor. Soma'dan, Akhisar'dan, Salihli'den, Torbalı'dan gelen işçiler var. Bu parayı veren üreticiler. Eğer bu kirazlar olmasa onu da bulamayacaklar' dedi.
BİR HALKA KOPTU MU HERKES ETKİLENECEK
Oray, sözlerine şöyle devam etti: 'Herkesin bir beklentisi var. Geçimini sağlamak. Ben buradan çok para kazanayım da araba, yat alayım, liman alayım gibi bir düşüncesi yok. Hayatını idame ettirecek kadar kazanma beklentisi var. Sermayenin altında eziliyoruz. Bu işlerin yurt içinde ve yurt dışında ticaretini yapan insanlara bir bakmak lazım. Her sene ya fabrikasını büyütüyor ya altındaki arabasını değiştiriyor. Ama üretici eriyor. Bir ihracatçının binmiş olduğu bir araba bizim buradaki 4-5 dönümlük kirazı alabilir. İnsanlarımızın ederi bu kadar. Bir motor alacak onu bile düşünüyor 8-9 taksit olur mu diye…
Gelecek nesiller bu işi yapmasın diye uğraşıyor insanlar. Çocuklarını ya üniversite okutuyor ya da fabrikada çalıştırıyor. Sen, ben üretmezsek kim üretecek? İhraç edecek kirazları bulamayınca o insanlara ne olacak? Bunlar hep zincirin bir halkası. Bu halka koptu mu herkesi etkileyecek. Tüketiciyi, üreticiyi, bu işin ticaretini yapan insanı etkileyecek. Şapkayı önümüze alıp da düşünmek lazım. Pandemide insanlar araba alacağım, kıyafet alacağım diye koşturmadı. İlk önce gıdaya koştu'
KOOPERATİFİN CANLANMASI İÇİN BÜYÜKŞEHİR VE DEVLET DESTEĞİ LAZIM
Kemalpaşa'da 2017 yılında kendi başına tarımsal üretimin hepsini kapsayan bir kooperatif kurulduğunu anlatan Oray şunları söyledi:
'Yıllardır söylüyorum devlete de, Büyükşehir'e de Kemalpaşa Belediyesi'ne de. Bu kooperatifin canlanması lazım. Bizim burada üreticiyle tüketici arasındaki makası daraltmamız lazım. Üretici para kazanmalı, tüketici de uygun fiyata bu ürünleri elde etmeli. Ne yazık ki bakanlığın yönetmelikleri bu insanları bir araya getirme noktasında değil. Bakanlık mazot, gübre desteğinde bir şart arasın, kooperatif ortaklığı arasın ya da kooperatif ürünlerine destek vereceğim desin. İnsanları teşvik edin. Bu sefer hobi bahçelerine, sanayi alanlarına, imar alanlarına terk edilip gidiliyor. Bunlar satılırken de üreticinin cebine girmiyor para. Kemalpaşa'da bu işlerle ilgilenen emlakçılar var. Üretici düşmüş çünkü. Bankadan kredi çekemiyor, araziyi satayım diyor, alıcı da bulamıyor. Kemalpaşa'da üretilen kirazların yüzde 60'ı yurt dışına gidiyor. Şimdi hasat edilenler erkenci kirazlar. Bunlar tonajları küçük olduğu için 200 gramlık, yarım kiloluk ambalajlarla uçakla Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Dubai, Rusya, Avrupa'nın çeşitli yerlerine gidiyor.
18 YILDIR BAŞKANIM, ARTIK YORULDUM VE ÜMİDİM YOK
Üçüncü kuşaktır tarımın içindeyim. Ben artık bu işi bu şekilde devam ettirmek istemiyorum. 18 senedir oda başkanıyım ve bunlarla mücadele ediyorum ama artık yoruldum çünkü ümidim yok. Bugün mecliste 600 beyefendi oturuyor. Bugün kendileri üreticiden birer kilo evlerine götürmek için kiraz almış olsa küçük de olsa bir damla olur. Büyükşehir'in bir sürü bürokratları var. Geçmişte patates para yapmadığında üreticiye destek vermek için destek verdilerse bugün de kiraz için maliyetin altında satılıyor diye Büyükşehir'in destek vermesi lazım' ifadelerini kullandı.
AFET YOK, BAHANE VAR!
Üreticinin yetiştirdiği ürünün fiyatlarını belirlemede söz sahibi olmadığını dile getiren Oray, 'Fiyatlar tamamen üreticinin elinde olmayan bir siStemle belirleniyor. Alıcıların belirlemiş olduğu bir fiyat var. Bugün en güzel kiraz 90 liraydı. Pazara gelen kirazın yoğunluğuna, malın kalitesine göre alıcılar fiyat belirliyor. Dolu yok, yağmur, fırtına yok, ülkenin bir yerinde deprem yok, gönderilen yerlerde olumsuzluk yok ama diyor ki 'piyasa toplanmadı 70 lira. Tamamen onların inisiyatifine kalmış durumda. Kooperatif çatısı altında bir araya gelinemediği için onlar belirleyici oluyor. Ben üreticiye diyorum ki 'herhangi bir markete gidin, bir bisküvi alın o fiyatın haricinde bir fiyata alabiliyor musunuz ya da alacağınız ürünün fiyatını siz belirleyebiliyor musunuz? Aynı şekilde bunu kiraz için düşünün' diyorum. Sen üretiyorsun ama benim kirazım 10 lira diyerek satabiliyor musun? Bugün markette 300 gr kirazın etiket fiyatı 395 lira. Üreticinin eline geçen para 80-90 lira' dedi.
ÜRETİCİNİN SIRTINDAN PARA KAZANIYORLAR
Oray, sözlerini şöyle sürdürdü: 'Buradaki üreticinin sorununa kulak versinler. Bazı insanlar anlatıldığı gibi değil diyorlar ama o zaman gelsinler burada kendi gözleriyle görsünler. Burada üreticiden alınan kiraz kaç para, maliyeti kaç para, rafa gittiğinde kaç para? Onlar rapor hazırlasın. Allah'ın kirazının 300 gramı 390 lira. Kilosu 1200 liraya denk geliyor neredeyse. Ben kredi kartımı yatırmadığım zaman bankalar tepeme çöküyor, motorlu taşıtlar vergimi yatırmadığım zaman devlet her taraftan bağlıyor. Sen 70 liraya aldığın kirazın üstüne 70 lira işçiliği koy, 70 lira maliyeti koy, 70 lira kar koy, 70 lira girdi çıktıyı koy. 300 liraya mal et. Rafta kilosu 1200 lira. Sezon sonu ihracatçının altında son model araba, fabrikasına yapmış 50 milyonluk yatırım, benim sırtımdan kazanıyor. Üreticinin sırtından para kazanıyorlar. Bu insanların alın teri, emeği var.'
