Metehan UD / EGEDESONSÖZ - Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan 2013 yılında aldığı izinle İzmir'in Karaburun ilçesinde faaliyetlerine başlayan Karaburun Rüzgar Enerji Santrali ile ilgili yeni bir gelişme yaşandı.
Alto Holding bünyesinde yer alan Lodos Karaburun Elektrik Üretim Şirketi tarafından Yaylaköy, Küçükbahçe, Bozköy, Parlak, Tepeboz, Saip bölgesinde yer alan rüzgar enerji santrali ile ilgili Anayasa Mahkemesi’nden karar çıktı.
Karaburunlu yurttaşlar adına Av. Cem Altıparmak tarafından yapılan başvuruda ÇED raporunda projenin çevreye kümülatif etkilerinin bilimsel olarak değerlendirilmediği, proje nedeniyle civardaki koruma altındaki türlerin ve fauna türlerinin olumsuz etkileneceği ve çeşitli kuş türlerinin yok olabileceğini ileri sürüldü. Karaburunlular ayrıca proje nedeniyle tarım alanlarının, meraların ve zeytinliklerin zarar göreceğini, bölgenin geçim kaynağı olan hayvancılığın da olumsuz etkileneceğini belirttiler.
Dava dosyasını inceleyen Anayasa Mahkemesi hak ihlali olduğuna hükmetti. Özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğini vurgulayan Anayasa Mahkemesi yeniden yargılama yapılmasına karar verdi.
Kararda şu ifadeler yer aldı:
- Somut olayda ilk derecesi mahkemesi tarafından keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş ve bilirkişi raporu hükme esas alınarak ÇED raporunun iptaline karar verilmiştir. Temyiz incelemesinde ise bilirkişi raporunun eksik ve çelişkili değerlendirmeler içerdiği, ÇED raporunda yer alan önlem ve taahhütlerin irdelenmediği ve Projenin çevre üzerindeki etkilerinin bilimsel ve somut verilerle ortaya konulmadığı belirtilmiştir. Bu kapsamda bilirkişi raporunun hükme dayanak alınacak yeterlilikte olmadığı ve ÇED raporunda öngörülen önlemlerin bilimsel esaslara uygun olduğu sonucuna varılmıştır. Buna karşın Daire kararında uyuşmazlığın çözümü için teknik incelemeye gerek olmadığı yönünde bir tespit yapılmadığı anlaşılmaktadır. Bunun yanında, yetersiz görülen bilirkişi raporundaki eksikliklerin tamamlatılması yoluna gidilmediği gibi bu durumun sebebinin de izah edilmediği görülmektedir.
- Başvurucular dava konusu işleme yönelik farklı başlıklar altında ve teknik bilgiye dayalı çeşitli iddialar ileri sürmüşlerdir. Daire kararında ise başvurucuların uyuşmazlığın çözümü için esaslı olan ve teknik bilgiye dayalı iddialarına karşılık işlemin neden hukuka uygun görüldüğü yönünde makul ve kabul edilebilir bir gerekçe sunulmadığı, olayın niteliğine uygun, ayrıntılı ve yeterli bir yanıt verilmediği anlaşılmaktadır. ÇED raporunun Projenin çevreye etkilerinin değerlendirildiği teknik konular içerdiği, bilirkişi incelemelerinin ise anılan raporun uygunluğunu denetlemeye elverişli bir yol olduğu hususu ile çevrenin korunması yönündeki devletin pozitif yükümlülüğü birlikte değerlendirildiğinde, konunun önemini gözeten özenli bir yargılamanın yapıldığı dolayısıyla pozitif yükümlülüğün yerine getirildiği söylenemez.
- Açıklanan gerekçelerle Anayasa'nın 20. maddesinde güvence altına alınan özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.
SÜREÇ HAKKINDA
14 MW gücündeki ilk 7 rüzgar türbini devreye alınarak üretime başlayan santral ilk kapasite artışı ile türbin sayısı 50'ye toplam kurulu güç 120 MW'ye ikinci kapasite artışı ile ise türbin sayısını 87'ye kurulu gücünü 268 MW'ye çıkarılmıştı. Karaburunlular yaşam alanlarının sınırlarına kadar gelen projenin iptal edilmesi için pek çok kez eylem yapmış, halkın katılımı toplantılarını protesto etmiş ve bakanlığın kararını mahkemeye taşımıştı. Bölge halkının açmış olduğu dava sonucunda yerel mahkeme projenin 'ÇED olumlu' kararını iptal etmiş ancak Danıştay 6'ncı Dairesi yerel mahkemenin kararını bozmuştu.
YÜZDE 89'U RESLERE TAHSİSLİ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla 2018 yılında özel çevre koruma bölgesi ilan edilen 484 kilometrekare yüz ölçümlü Karaburun Yarımadası'nın 430 kilometrekarelik kısmı yani yaklaşık yüzde 89'luk bölümü RES projelerine tahsis edilmiş durumda. Bu bölgenin 251 kilometrekarelik kısmı ise Lodos Karaburun Elektrik Üretim şirketine tahsisli.
ENDEMİK TÜRLERİN YAŞAMI ALANI
Türbinlerin dikildiği noktalar yüz bin ölçekli çevre düzeni planında tarım, orman ve mera alanında yer alıyor. RES sahası aynı zamanda, 15 adet endemik, 4 adet nadir ve CITES (Nesli Tehlike Altındaki Türlerin Ticaretine İlişkin Sözleşme) kapsamında 5 adet bitki türü de yer alıyor. Yarımada florasında, 76 tür tıbbi, 38 tür arıcılık, 30 tür gıda, 39 tür ticari, 34 tür peyzaj ve 19 tür yem değerine sahip ve ekonomik değeri olan bitki türü yer alıyor.
LODOS ENERJİ KİME AİT?
1970'li yıllarda kurulan Alto Holding, 1990'lı yılların başında Köhler Elektrik Sayaçları'nı kurdu ve üretimine başladı. 1996'da yılında faaliyet alanını genişleten şirket, Alman ortaklarıyla Tekirdağ Çorlu'da 30 bin metrekarelik alana kurulu Altoteks Tekstil Giyim Boya Apre Sanayi adlı firmayı hayata geçirdi. Ardından Altoteks Kumaş Pazarlama, Altoel Elektrik Elektronik Sanayi gibi şirketleri devreye alan firma, 2004'te ise elektrik üretiminde önemli bir adım attı ve Lodos Elektrik Üretim firmasını satın aldı. Şirketin sahipleri arasında Mehmet Uçar, Tahsin Uçar ve Şükrü Uçar yer alıyor. Alman şirketler ve Alman finans kuruluşlarıyla da bağı bulunan Lodos Şirketi'nin birçok alanda yatırımı bulunuyor.