İran'a yönelik yaptırımlar resmen kaldırıldı

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ve Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, Birleşmiş Milletler (BM) Viyana Ofisi'nde bir araya geldi. Toplantı sonrasında Mogherini ve Zarif, ortak basın toplantısı düzenledi.

Toplantıda varılan kararı açıklayan Mogherini, nükleer anlaşmada "uygulama" safhasına geçildiğini belirterek, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (UAEA) İran'ın anlaşma gereğince yükümlülüklerine yerine getirdiğini onayladığını söyledi. Mogherini, "Bugün İran yükümlülüklerini yerine getirdiği için İran'ın nükleer programı ile ilgili çok taraflı ve ulusal ekonomik ve finansal yaptırımlar, nükleer anlaşmaya göre kaldırılmıştır" dedi.

Müzakereye katılan bütün ülkelerin barışçıl nükleer enerji kullanımı konusunda işbirliği yapacağını belirten Mogherini, İran'ın nükleer programı ile ilgili BM yaptırımlarının kaldırıldığını aktardı. Mogherini, BM Güvenlik Konseyi 2231 (2015), 1696 (2006), 1737 (2007), 1747 (2007), 1803 (2008), 1835 (2008), 1929 (2010) ve 2224 (2015) kararlarının sonlandırıldığını ifade etti.

AB'nin ekonomik ve finansal yaptırımların kaldırılması için yasa tasarısı sunmayı onaylandığını kaydeden Mogherini, ABD'nin İran'a nükleerle ilgili yasal yaptırımları, idari işlemleri ve lisanslamaları durduracağını söyledi. Mogherini, ABD ve AB'nin kaldırılacak yaptırımların detayları üzerine yönetmelik yayımlayacaklarını ifade etti. Anlaşmanın uygulanmasının Ortak Komisyon tarafından gözetlenmeye devam edeceğini belirten Mogherini, UAEA'nın da denetim ve onaylama sorumluluğunu yerine getireceğini aktardı.

Başarının siyasi iradenin ve çok taraflı diplomasinin ürünü olduğunu vurgulayan Mogherini, "Bizler, çok zor sorunları çözebiliriz ve etkili pratik çözümler üretebiliriz" ifadelerini kullandı.

Yaptırımların kaldırılması, İran'ın uluslararası bankalarda dondurulmuş olan 100 milyar dolarlık varlıklarının serbest bırakılması sonucunu doğuracak. İran ile iş yapan ülke ve firmalar üzerindeki yasak kalkacak ve İran dünya ile ticaret yapabilecek. Ayrıca terörizme destek ve insan hakları ihlalleri kapsamındaki yaptırımlar uygulanmaya devam edecek.Ambargoların kalkmasının ardından İran'ın piyasaya günlük 500 bin varil petrol arz etmesi bekleniyor. İran'ın petrol arzının, varili 30 dolarların altına düşen petrol fiyatlarını daha da düşüreceği tahmin ediliyor.

UAEA raporlarına göre İran, anlaşmadan sonra uranyum zenginleştirmede kullanılan santrifüjlerin sayısını azaltmış, zenginleştirilmiş uranyum stokunu Rusya'ya göndermiş ve Arak nükleer reaktörünü sökmüştü.

İran ve Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, Fransa ve İngiltere ile Almanya (5+1) arasında 14 Temmuz 2015 tarihinde Viyana'da varılan anlaşmaya göre İran nükleer faaliyetlerini UAEA denetçilerine açacak, buna karşılık denetçilerin onayından sonra İran'a yönelik yaptırımlar kaldırılacaktı.

OBAMA İMZALADI

Bu arada Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre, ABD Başkanı Barack Obama, UAEA’nın İran’ın nükleer anlaşmanın yükümlülüklerini yerine getirdiğine dair raporunu onaylaması sonrasında İran’a yönelik yaptırımları kaldıran başkanlık kararnamesine imza attı.

Obama, İran’ın nükleer programı nedeniyle daha önce uygulanan yaptırımların kaldırıldığını belirtti.

Obama, kararnameye ilişkin Temsilciler Meclisi ve Senato başkanlarına da mektup göndererek bilgilendirmede bulundu.