'Emsal'e ikinci yargı freni!

EGEDESONSÖZ - İzmir'de 30 Ekim 2020 tarihinde yaşanan 6,9 büyüklüğündeki deprem sonrası, depremde mağdur olan vatandaşların yeniden evlerine kavuşabilmesi için gündeme gelen emsal artışı kentte gerek siyasi partiler arasında gerekse odalar ile yerel yönetim arasında tartışmalara neden olmuştu.

Bayraklı için parsel bazlı yüzde 20, ada bazlı ise yüzde 30 emsal artışı kararı alınan süreçte İzmir genelinde yer alan K planlı alanlar için de parsel bazlı yüzde 20 emsal artışı kararı alınmıştı.

TMMOB’ye bağlı odalar tarafından mahkemeye taşınan karar geçtiğimiz aylarda iptal edilmişti.  

İptal üzerine İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi yeniden emsal artışı ile ilgili karar almıştı. TMMOB Şehir Plancıları Odası, Mimarlar Odası, İnşaat Mühendisleri Odası ve Jeoloji Mühendisleri Odası tarafından İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne karşı açtığı ikinci dava da sonuçlandı.

Dosyayı inceleyen İzmir 2. İdare Mahkemesi, emsal artışı ile ilgili ikinci kararı da iptal etti.

Kararda şu ifadeler yer aldı:

Dava dosyasının incelenmesinden, Bayraklı Belediye Meclisinin 04/10/2021 tarih ve 108 sayılı kararıyla kabul edilen ve İzmir Büyükşehir Belediye Meclisinin 11/10/2021 tarih ve 05.1146 sayılı kararıyla değiştirilerek onanan 1/1000 ölçekli uygulama imar plan notunda "toplam inşaat alanının %10’dan %20’ye çıkarılması; ada bütününde müracaat edilmesi halinde bu oranın %30 olarak değerlendirilmesi; ruhsat ve eki mimari projesinde belirlenen kat adedinin 1 kattan 2 kata çıkarılıyor olması ve yine ada bütününde müracaat ediliyor olması halinde 3 kat olarak değerlendirilebilmesi" şeklinde değişiklik yapıldığı, akabinde plan notuna istinaden İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 11/11/2021 tarih ve 05.1286 sayılı kararı ile “İzmir il sınırları içerisinde (Bayraklı Belediyesi sınırları içinde İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 12.03.2021 tarihli, 05.301 sayılı ve İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 17.09.2021 tarihli, 05.1078 sayılı kararları ile uygun görülen alanlar hariç) 30 Ekim 2020 tarihinde yaşanan deprem sonrası 7269 sayılı Kanun kapsamında ağır ve orta hasarlı olarak tespit edilen ruhsatlı yapıların, can ve mal güvenliği açısından dönüşümlerinin ivedilikle yapılması amacıyla, yapıların dönüşümüne ilişkin yapılacak olan yeni inşaat ruhsatı müracaatlarında; bu binalarda yapı ruhsatı ve eki mimari projesinden hesaplanan toplam yapı inşaat alanına % 20 ilave edilir. Yeni yapılacak yapılarda, toplam yapı inşaat alanına ilave edilen % 20 artış; ruhsat ve eki mimari projesinde belirlenen kat adedinden 2 kat fazla olarak kullanılabileceği gibi, taban alanında da kullanılabilir. Ancak taban alanı yapı yaklaşma mesafeleri içerisinde kalmak koşulu ile parsel alanının % 60'ını geçemez.” şeklindeki düzenlemenin onaylandığı, bu kararın iptali istemiyle açılan davada Mahkememizin 22/11/2023 tarih ve E:2022/308, K:2023/2012 sayılı kararı ile "Bu durumda; dava dosyasında bulunan bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden; İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 11/11/2021 tarih ve 05.1286 sayılı kararı ile yapılan düzenlemenin; İzmir kent bütününe yöneik olarak bölge ve alan ayrımı yapılmaksızın yürürlükteki tüm planların nüfus/donatı alanı öngörüsünü etkileyecek biçimde ve bu yönüyle düzenleyici işlem niteliğinde imar planlarının tamamını etkileyecek usulde inşaat alanı artışı öngörmesine karşın artan nüfusun ihtiyacı olan teknik ve sosyal altyapı alanlarına yönelik bir düzenleme içermediği, bu yönüyle Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin 26.maddesinde belirtilen hükümlere aykırı olduğu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca onaylı herhangi bir jeolojik-jeoteknik etüde dayalı olarak gerçekleştirilmediği, gerek analiz ve sentez gerekse de düzenlemenin sonuçları açısından yeterli araştırmaya ve öngörüye dayalı olarak gerçekleştirilmediği, bu yönleriyle de planlama tekniğine ve yasal mevzuata aykırı olduğu anlaşılmakla, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır." gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, davalı idarenin istinaf başvurusu neticesinde dosyasının İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3.İdari Dava Dairesinin E:2024/786 sayılı esasına kaydedildiği ve henüz karar verilmediği, Büyükşehir Belediye Meclisinin 18/08/2023 tarih ve 05.836 sayılı kararı ile ( iptal edilen 1286 sayılı kararı ile aynı şekilde) "toplam inşaat alanının %10’dan %20’ye çıkarılması; ada bütününde müracaat edilmesi halinde bu oranın %30 olarak değerlendirilmesi; ruhsat ve eki mimari projesinde belirlenen kat adedinin 1 kattan 2 kata çıkarılıyor olması ve yine ada bütününde müracaat ediliyor olması halinde 3 kat olarak değerlendirilebilmesi" şeklinde değişiklik yapıldığı, akabinde plan notuna istinaden İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 11/11/2021 tarih ve 05.1286 sayılı kararı ile “İzmir il sınırları içerisinde (Bayraklı Belediyesi sınırları içinde İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 12.03.2021 tarihli, 05.301 sayılı ve İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 17.09.2021 tarihli, 05.1078 sayılı kararları ile uygun görülen alanlar hariç) 30 Ekim 2020 tarihinde yaşanan deprem sonrası 7269 sayılı Kanun kapsamında ağır ve orta hasarlı olarak tespit edilen ruhsatlı yapıların, can ve mal güvenliği açısından dönüşümlerinin ivedilikle yapılması amacıyla, yapıların dönüşümüne ilişkin yapılacak olan yeni inşaat ruhsatı müracaatlarında; bu binalarda yapı ruhsatı ve eki mimari projesinden hesaplanan toplam yapı inşaat alanına % 20 ilave edilir. Yeni yapılacak yapılarda, toplam yapı inşaat alanına ilave edilen % 20 artış; ruhsat ve eki mimari projesinde belirlenen kat adedinden 2 kat fazla olarak kullanılabileceği gibi, taban alanında da kullanılabilir. Ancak taban alanı yapı yaklaşma mesafeleri içerisinde kalmak koşulu ile parsel alanının % 60'ını geçemez.” şeklinde karar verilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Uyuşmazlıkta Mahkememizin 22/11/2023 tarih ve E:2022/308, K:2023/2012 sayılı kararı uyarınca "İzmir İli sınırları içerisinde 31/12/2025 tarihine kadar geçerli olmak üzere 7269 sayılı Kanun kapsamında ağır ve orta hasarlı olarak tespit edilen ruhsatlı yapılara ilişkin alınan 18/08/2023 tarih ve 05.836 sayılı Büyükşehir Belediye Meclis Kararının alınmasından önce yukarıda yer verilen Mahkememiz kararı uyarınca; İzmir kent bütününe yönelik olarak bölge ve alan ayrımı yapılmaksızın yürürlükteki tüm planların nüfus/donatı alanı öngörüsünü etkileyecek biçimde ve bu yönüyle düzenleyici işlem niteliğinde imar planlarının tamamını etkileyecek usulde inşaat alanı artışı sebebiyle nüfus ihtiyaçları ve teknik ve sosyal altyapı alanlarına yönelik herhangi bir araştırma yapılıp yapılmadığı, bu hususu ortaya koyabilecek herhangi bir raporun hazırlanıp hazırlanmadığının" araştırılması amacıyla yapılan 03/10/2024 tarihli ara kararımıza istinaden davalı idare 28/10/2024 tarihinde dava dosyasına sunulan cevap yazısının incelenmesinde herhangi bir araştırmanın yapılmadığı, raporun hazırlanmadığı görülmüştür. Bu durumda mahkeme kararlarının tüm kurum ve kişiler nezdinde bağlayıcı olduğu ve aksine işlem yapılmasının mümkün olmadığı, yine idare mahkemesi kararlarının 30 gün içerisinde yerine getirilmesinin bir zorunluluk olduğu açık olup; davalı idarece Mahkememizin 22/11/2023 tarih ve E:2022/308, K:2023/2012 sayılı kararımızın gereklerinin yerine getirilmeksizin aynı işlemi tesis ettiği anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.