Avrupa'nın domatesi Torbalı'dan gidiyor

İZMİR - Tarım ile sanayinin harmanlandığı Torbalı, dünyaya kurutulmuş domates ile açılmaya başladı. Bir zamanlar pamuk cenneti olan, fakat fiyatların düşmesi ile domatese yönelen çiftçilerin yüzünü Avrupalı tüketicilerin kuru domates tercihi güldürdü. Yılda 45 bin dekar domatesin ekildiği Torbalı’da bir yanda dev salça fabrikaları bir yanda büyük kurutmalık seraları ile adeta ‘domates zenginliği’ yaşanıyor. İç piyasada henüz keşfedilmeyen fakat yurt dışında genellikle meze ve pizza malzemesi olarak kullanılan kuru domates, Torbalı ovasını yurt dışına açtı. Torbalı ovasında üretilen domateslerin büyük bir bölümü salçalık olarak kullanılırken, % 40′lık bir kısmı da kurutuluyor. Kurutulmuş domatesler, Avrupa, Kanada ve Amerika gibi ülkelerde genellikle pizza malzemesi ve meze olarak kullanılıyor. Torbalı’da 30 bin ton domatesin kurutulup ilçedeki fabrikalarda işlendiğini söyleyen Torbalı Ticaret Odası (TTO) Başkanı Abdulvahap Olgun “Ülke sanayisinde önemli bir yer tutan ilçemiz tarımsal üretim ve pazarlama açısından da önemli bir potansiyele sahip. Son yıllarda ilçemizde çok sayıda kurutulmuş domates işlemesi yapan fabrika faaliyete geçti. Bun işletmeler tarıma dayalı sanayiyi geliştiriyor” dedi.
İKLİM UYGUN
Türkiye'de domateslerin çok büyük kısmı güneşte kurutuluyor. Torbalı, domates üretiminde söz sahibi ilçelerin başında geliyor. İklim şartlarının uygun olması sebebiyle domateslerin bir kısmı kurutuluyor ve ihraç ediliyor. İlçedeki salça fabrikaları, ovadan aldıkları domateslerden ürettikleri salçaları yurt içi ve yurt dışı piyasasına satarken, kurutma yapan firmalar da güneşin altında kuruttukları domatesleri dünyanın dört bir yanına gönderiyor. Domates piyasası günden güne büyürken, BT Food, Seven Food, VSM Gıda, Bapa Gıda, Oylum Gıda ve Özparıltılar gibi firmalar başta olmak üzere birçok fabrika, kurutmalık domates işlemesi yapıyor. Kamyonlarla seralara gelen domatesler, işçiler tarafından ikiye bölünüp güneşin altında kurumaya bırakılıyor. 5 gün boyunca kavurucu güneşin altında kalan domatesler, sık sık ilaçlanarak steril hale getiriliyor. İyice kuruyan domatesler, daha sonra toplanıp fabrikaya getiriliyor. Burada ayrıştırılan domatesler paketlendikten sonra, anlaşmalı firmalar aracılığıyla yurtdışı pazarında satışa sunuluyor. Kurutma ve paketleme dahil tüm işlemler 1 ay sürüyor.
PAZARLAMASI KOLAY
Yıllarca tüccarlarla fiyat ve pazarlama sorunu yaşayan üreticinin kurutmalık domatesi satması çok kolay. İhracatçı firmalar ile üreticiler arasında sözleşme yapılarak ekim gerçekleştiriliyor. Bu yüzden de pazar sorunu yaşanmıyor. Üreticiler, sözleşmede belirtilen miktardaki ürünlerini tarlalardan toplayıp işledikten sonra güneşte kurutuyor. Daha sonra da bunlar anlaşmalı işletmelere götürülüp, hijyenik ortamda vakumlanıp paketlenip Avrupa ve Amerika'ya ihraç ediliyor.
Torbalı’nın önde gelen kurutulmuş domates işletmelerinden olan BT Food yılda 600 ton ürünü yurt dışına gönderiyor. Avrupa ülkeleri, Kanada ve Amerika’ya kurutulmuş domates ihraç eden firmada kurutma işlemi yaklaşık 1 ay sürüyor. 10 yıldır bu sektörde olduğunu, ilginin her yıl biraz daha artığını söyleyen firma sahibi Bülent Tansuğ, “İhracat miktarımız her yıl artıyor. Avrupalı kuru domatesi genelde salata, meze ve pizzalarda kullanıyor. Bizde fazla bilinmeyen ama diğer yurt dışında çok tutulan kurutulmuş domates iyi bir ihraç ürünü oldu. İlgiden memnunuz.  Gelişmekte olan bir sektörün içerisindeyiz. İlerleyen yıllarda iç piyasada da kurutulmuş domatesin yaygınlaşacağını düşünüyorum” dedi.
DOMATES, EKMEK KAPISI OLDU
Torbalı, tütün ve pamuğa alternatif olarak sunulan domates sayesinde tarıma dayalı ekonomisini güçlendirdi. 45 bin dekarlık bir alanda 200 bin ton domates yetiştiren Torbalılılar, ürünlerinin % 40’nı salçalık, kurutmalık ve sofralık olarak değerlendiriyor. Tat, Tukaş, VSM, Oğuzcan Gıda gibi Türkiye’nin önde gelen salça fabrikaları ve firmaları, binlerce ton domates işlerken, ilçe dışından da çok sayıda firma ve tüccar Torbalılı çiftçilerden ürün alıyor.  Yoğun iş gücüne ihtiyaç duyulduğu için Şanlıurfa, Diyarbakır, Gaziantep, Mardin, Muş, Van ve Suriyeli göçmenler bu işte çalışmak için yılın 3 ayı Torbalı’ya geliyor.
OLGUN: TARIMA DAYALI SANAYİ GELİŞİYOR
Türkiye’de çok fazla tüketilmeyen kurutulmuş domates, dünyanın birçok ülkesinde büyük ilgi görüyor. Torbalı’da her yıl yaklaşık 30 bin ton kurutulmuş domates, Avrupa’nın tamamına, Amerika, Kanada, Avusturya, Brezilya, Polonya ve İsviçre gibi ülkelere ihraç ediliyor. Torbalı Ticaret Odası Başkanı Başkanı Abdulvahap Olgun, “Ülke sanayisinde önemli bir yer tutan Torbalı, tarımsal üretim ve pazarlama açısından da önemli bir potansiyele sahiptir. İlçemizde son yıllarda tarıma dayalı sanayi anlamında hareketli bir pazar oluştu. Torbalı ovasındaki çiftçilerimiz yetiştirdiği domatesi kurutarak Avrupa ülkelerine ihraç etmeye başladı. Bölgemizin ikliminin domates kurutmaya gayet uygun olması çiftçilerimiz için avantaj oluşturuyor. Ovamızda büyük bir itina ile kurutulan ürünlerimiz İzmir’deki büyük ihracat firmaları aracılığı ile Avrupa kıtasının yanı sıra Amerika ve Avustralya kıtasındaki ülkelere de ihraç ediliyor” şeklinde konuştu.