Ozan EKİZ / EGEDESONSÖZ – Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), akaryakıt satışında kayıt dışı ve kaçağın önüne geçmek için yılbaşından itibaren ticari araçlarda zorunlu olmaya başladı. UTTS, akaryakıt pompa istasyonlarında yapılan satışın taşıt plakasını elle girişi önleyerek otomatik olarak aktarılmasını sağlayan çipli bir sistem olarak hizmet verecek.

Kayıt yaptırmak için son günün 31 Ocak (bugün) olduğu sistem için 30 Nisan 2025 ise montaj işlemlerinin tamamlanabilmesi için son gün olarak işaret edildi.

‘TAKILAN İSTASYON YOK DİYORLAR HALA’
Öncelikli olarak ticari araçları ilgilendiren bu süreci İzmir Kamyoncular Odası Başkanı Yıldırım Kaya Egedesonsöz’e anlattı. Kaya, kamyon esnafının aklındaki en büyük soru işaretinin akaryakıt istasyonlarında henüz TTO ve TİM cihazlarının takılı olmadığını belirterek, “Bizim esnaf tarafında sorun yok, muallaklar var. Tarih uzar mı uzamaz mı diye soru işaretleri var. Taktırmamız gerekiyorsa taktıracağız. Mazot istasyonlarında sıkıntı var. Takılan bir istasyon yok diyorlar hala görüşmelerimize göre” dedi.

‘TIR VE KAMYONLAR AKARYAKIT İSTASYONLARINI KİLİTLEYECEK’
TIR ve kamyon gibi uzun ve geniş araçlar yol kenarında bulunan akaryakıt istasyonlarını kullanmaktan ziyade daha çok akaryakıtlarını kendilerinin garajlarından alıyorlardı. Bu UTTS ile birlikte bu tip araçlar garajlardan ziyade artık tamamen akaryakıt istasyonlarından yakıtlarını alacaklar. İstasyonların boyutunun bu tip araçlara pek uygun olmadığını belirten Kaya, ayrıca bu tip araçların depolarının da uzun sürelerde dolduğunu belirterek, “TIR ve kamyonlar eskiden akaryakıtı kendi garajlarından alıyorlardı. Bir trafik sıkışıklığı yaratmıyordu bu durum. UTTS ile birlikte TIR ve kamyonlar akaryakıtları istasyondan alacaklar. Bu araçların deposu binek araç gibi değil, çok daha fazla yakıt alıyor. Akaryakıt almak için bir TIR en az yarım saat duracak istasyonda. İki TIR giriş yaparsa hem trafik kilitlenecek, istasyon diğer araçlara hizmet veremeyecek. Böyle bir karmaşa bekliyoruz. Zaman ne gösterecek bilemiyoruz. 16 metre bir TIR. İstasyonun cephesi zaten 16 metre kadar. Trafiği olumsuz etkileyeceği belli ama nasıl çözecekleri belli değil” ifadelerini kullandı.

NASIL BAŞVURU YAPILIYOR, NASIL TAKILIYOR?
UTTS sisteminin araçlara nasıl monte edileceğini anlatan Kaya, “İnternetten başvuru yapılıyor. Daha sonra cihazı yetkilendirilmiş kurumlardan alıp taktırabiliyor. Bu kurumların listesi de başvuru esnasında veriliyor. Hangisi yakınsa gidip oradan taktırabiliyor. Yaklaşık 2 bin 600 TL gibi bir maliyet binecek araç başına” dedi.

Altının gramı 3 bin 410 liradan işlem görüyor Altının gramı 3 bin 410 liradan işlem görüyor

‘BÜYÜK FİLOLARI MADDİ OLARAK ETKİLEYECEKTİR’
Bu sistemin büyük filo sahiplerinde maddi olarak büyük bir külfet oluşturacağını belirten Kaya, son olarak şunları söyledi:

Büyük filoları maddi olarak etkileyecektir tane başına olduğu için. Maddi olarak küçük işletmeyi etkileyecektir hiç yoktan ama yasa ise uyum sağlayacağız. İlgili bakanlık bu sistem ile akaryakıt sarfiyatını görecek.

UTTS NASIL ÇALIŞIYOR?
Taşıtların yakıt depo girişlerine Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılır. Yakıt dolum işlemi sırasında TTB’den plaka bilgisi diğer UTTS donanımları aracılığı ile otomatik olarak ödeme kaydedici cihaza iletilir.

Araçlara takılan bu TTB sistemi ile akaryakıt istasyonlarına da Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO) ile Tabanca İletişim Modülü (TİM) takılacak. Akaryakıt istasyonunda takılan bu cihazlar ile akaryakıt dolumu sağlanan araç arasında TTB cihazı ile iletişim kuracak ve araç sahibinin kimlik bilgilerini şifreli olarak kaydedecek. Bilgiler doğrulandıktan sonra yakıt dolum işlemi başlayacak. Tüm bilgiler eşzamanlı olarak Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) veri tabanına aktarılacak.

İlk olarak UTTS kapsamına alınan 8 milyon araçtan sadece 2 milyonun kaydını tamamladığı belirtilirken, kayıt yaptırmayan araç sahiplerine 7 bin ile 28 bin TL arasında ceza verileceği belirtildi.