Metehan UD / EGEDESONSÖZ - Sayıştay Dairesi Başkanlığı İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin şirketlerinden İZDOĞA'nın 2023 yılı denetim raporunu açıkladı.
Denetim raporunda yer alan bilgilere şirket 2023 yılını 208 milyon 429 bin 507 TL 43 kuruş zararla kapattı. Yine raporda yer alan bilgilere göre şirketin 77 milyon 394 bin 885 TL vergi borcu ve 381 milyon 70 bin 104 TL ise gecikmiş sosyal güvenlik prim borcu bulunuyor.
91 MİLYON TL'LİK ALACAK
Şirket raporunda 29 bulgu yer aldı. 2 numaralı bulguda şirketin 91 milyon 394 bin 644 TL alacağı bulunduğu bilgisi de yer aldı. Raporda şirketin kamu kurumlarından ve şirketlerden vadesi geçmiş alacaklarının bulunduğu ancak bunlara vade farkı uygulamasının yapılmadığı ve tahsilata ilişkin süreçlerin başlatılmadığı da belirtildi.
Alacakları için harekete geçilmesi çağrısında bulunan Sayıştay'ın raporunda, 'Şirketin belediye şirketi olarak gelir sağlamayı hedef edinmesi ile birlikte ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmesi gerekmektedir. Şirket tarafından ilgili belediyelere ve belediye şirketlerine mal veya hizmet satışı yapılmasına karşın alacakların tahsilatının sağlanmaması Şirketin nakit durumunu etkilemektedir. Sonuç olarak, Şirketin söz konusu alacaklarına ilişkin vade farkı uygulanması ve alacakların tahsil edilmesi için gerekli işlemlerin başlatılması gerekmektedir' ifadeleri yer aldı.
MEVZUATA AYKIRI ŞİRKET ARASI GEÇİŞLER
Şirket yönetim kurulu kararları ile personel temin hizmeti yöntemiyle çalışan sürekli işçilerin İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı oluru ile belediyenin şirketlerine geçişinin ilgili mevzuata aykırı olduğu da ifade edildi.
Raporda bulgu ile ilgili, 'Yapılan incelemede, 2023 yılı faaliyet döneminde İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanının onayını takip eden Şirket yönetim kurulu kararları ile diğer Belediye şirketlerinden çıkışı yapılarak İZDOĞA A.Ş.'ye girişi yapılan 12 işçi, İZDOĞA A.Ş.'den de çıkışı yapılarak diğer Belediye şirketlerine girişi yapılan 7 işçinin olduğu görülmüştür. 2023 yılı faaliyet döneminde İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanının onayını takip eden İZDOĞA A.Ş. yönetim kurulu kararları ile belediye şirketleri arasında geçişi yapılan işçilerin, mevzuatta işçi geçişine izin veren bir husus düzenlenmemesi nedeniyle hukuken mümkün olmadığı, bu hususun düzeltilmesi gerektiği, anılan işlemlerden Belediye Başkanı ile yönetim kurulu üyelerinin sorumlu olduğu düşünülmektedir' ifadeleri yer aldı.
FAZLA ÖDEMELER
Yine bulgular arasında yanlış hesaplamalardan dolayı 501 bin 886 TL fazla ödeme yapıldığı, bazı ihalelerde hatalı fiyat farkı ödendiği, şirketle bağı bulunmayan üçüncü kişiler için 581 bin 388 TL'lik seyahat ve konaklama giderlerinin karşılandığı, sosyal güvenlik prim borçlarının vadelerinin geçirilmesi sebebiyle 1 milyon 469 bin TL'lik gecikme cezası oluştuğu, işçilerin birikmiş yıllık ücretli izinlerinin kullandırılmaması sebebiyle öngörülmeyen giderlerin ortaya çıktığı belirtildi.
HATALI İŞÇİ ALIMI
Raporda 2023 yılında 534 işçinin şirket bünyesinde iş başı yaptırıldığı bilgisi yer alırken hatalı işçi alımı yöntemi uygulandığı kaydedildi.
Raporda, 'Şirketin genel müdürlük bünyesine yeni personel alım süreçleri incelendiğinde, personel ihtiyacına yönelik analiz yapılmadığı, yönetim kurulu tarafından yeni personel alımına ilişkin sürecin başlatılması için karar alınmadığı, yönetim kurulu tarafından alınan kararların personel alım süreci bittikten sonra ilgili personellerin işe başlatılmasına yönelik olduğu, Şirketin vadesi geçmiş vergi ve sosyal güvenlik prim borçlarını dahi ödeyemezken yeni personel alımına giriştiği, bu durumun Şirketin maliyetlerini artırdığı ve Şirket açısından sürdürülebilir bir ekonomik durum yaratmadığı, personel temin hizmeti kapsamında alınacak personellerin değerlendirilmesinin ise belediye daire başkanlığı bünyesince gerçekleştirildiği, işe alıma ilişkin olurların Büyükşehir Belediye Başkanı tarafından verildiği, ancak Şirketi yönetim ve temsil etme görevinin yönetim kurulunda ait olduğu dikkate alındığında söz konusu uygulamanın hukuki bir dayanağının olmadığı değerlendirilmektedir' denildi.
ŞİRKETLER KOORDİNATÖRLÜĞÜ DAYANAKTAN YOKSUN
Raporda İzmir Büyükşehir Belediye Başkanının, Belediyenin doğrudan veya dolaylı olarak çoğunluk hissesine sahip olduğu şirketlerin yönetilmesine dair oluşturulan Şirketler Koordinatörlüğünün İZDOĞA'nın faaliyetleri üzerinde herhangi bir görev, yetki ve sorumluluğunun olamayacağı belirtildi. Sayıştay oluşturulan Şirketler Koordinatörlüğünün hukuki dayanaktan yoksun olması nedeniyle uygulamaya son verilmesi gerektiğini de ifade etti.
Raporda, toplu iş sözleşmesinde şirketin maliyetlerini artırıcı nitelikte hükümler bulunduğu, bağımsız denetim hizmet alımının kamu ihale kanunu kapsamında yapılmadığı, bağımsız denetim, yeminli mali müşavirlik ve hukuk müşavir ücretlerinin sözleşme dönemi içerisinde artırıldığı, şirketin ihalelerde eksik imalatlara ilişkin kesinti yapmadığı dile getirildi.
İKTİSAT KONGRESİ VURGUSU
Şirketin faaliyet alanı ve ticari hedefleri ile ilişkili olmayan, mali durumu ile orantısız harcamalarda bulunduğu da kaydedildi. İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi için yapılan harcamaların incelediği raporda 'Yukarıda yer alan giderler incelendiğinde, temsil ağırlama, katılımcı, reklam, seyahat, yemek giderleri gibi çeşitli başlıklar altında 29.569.252,32 TL harcama yapıldığı görülmüştür. Söz konusu kongre için ise çeşitli şirketlerden 22.450.000,00 TL sponsorluk geliri elde edilmiş olup, gelir ve gider dengesine bakıldığında 7.119.252,35 TL tutarında olumsuz fark bulunmaktadır. irketin karlılık esaslarını ön planda tutarak yürüteceği faaliyetlerde ticari kazanç ya da kayıpların değerlendirilmesi suretiyle harcamaların yapılması, bu kapsamda davranmayarak gerçekleştirdiği kongreden 7.119.252,35 TL zararın oluştuğu, bu zararın da kongrenin yapılmasına izin veren yönetim kurulundan tahsili gerektiği değerlendirilmektedir.' denildi.
ÖZEL TESİS İÇİN 29 MİLYONLUK ZARAR
Raporda İZDOĞA'nın özel bir geri dönüşüm tesisini devralması da yer aldı. Raporda bulgu ile ilgili olarak, 'Sermayesi belediye kaynakları kullanılarak finanse edilen Şirketin yeni bir iş kolunda işletme devralırken herhangi bir karlılık, maliyet analizi yapılmaksızın işletmeyi devralması, faaliyetlerinden de zarar etmesinin Şirketin basiretli bir iş adamı gibi hareket etmediğini göstermektedir. Bu nedenle, 2023 yılında meydana gelen 29.735.767,45 TL zarar tutarının sorumlularından tahsili gerektiği düşünülmektedir' ifade edildi.
TOPLANTILARA KATILMAYANA HUZUR HAKKI
Yine raporda şirketin hiçbir toplantısına katılmayan bir yönetim kurulu üyesine 2023 yılında 173 bin 700 TL ödeme yapıldığı bilgisi de verildi. Raporda bu paranın geri istenilmesi de talep edildi.
