Oktay GÜÇTEKİN/EGEDESONSÖZ - Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde bütçe görüşmeleri geçtiğimiz günlerde start almıştı.
Sık sık tartışmaların yaşandığı meclis sıralarında dün Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçesi ‘İzmir’ tartışmalarına ev sahipliği yaptı.
Kentte de çokça tartışmaya neden olan körfez konusu üzerinden AK Partili ve CHP’li isimler karşı karşıya gelirken, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un İzmir körfezi ile ilgili sözleri sonrası CHP’nin İzmir dışındaki milletvekillerinden Bakan Kurum’a sert tepki geldi.
Kurum’u İzmir adayı olmaya davet eden CHP’li milletvekilleri, sonrasında da sık sık Bakan Kurum ile sözlü atışma yaşadı.
İşte TBMM tutanaklarına yansıya ‘İzmir’ atışmaları;
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Bakanlık olarak hemen bölgede incelemelerimizi tamamladık, İzmir Körfezi Bilim Kurulumuzu oluşturduk, 15 maddelik Acil Eylem Planı'nı ortaya koyduk.
MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Çevre diye bir şey bırakmadınız.
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Plan ve Bütçe Komisyonunda Körfez'den getirdiğimiz suyu gösterdiğimiz anda heyecanlananları gördük.
MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Keşke balıklara üzüldüğünüz kadar insanlara üzülseydiniz!
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Orada su getirdiğimiz için, maalesef, vekillerimizin bu noktada ellerinin, ayaklarının karıştığına şahitlik ettik.
VELİ AĞBABA (Malatya) - Ya, ne karıştıracağız? İzmir neresi, İzmir? İzmir, Yunan toprağı mı? (AK PARTİ sıralarından gürültüler)
YAŞAR KIRKPINAR (İzmir) - Dinleyin ya!
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Ama sakin olun, rahat olun, bu sefer yanımda bir şişe getirmedim; bu sefer yanımda bir fotoğraf getirdim, fotoğraf.
VELİ AĞBABA (Malatya) - İzmir, senin sorumluluk alanında değil mi? İzmir, gâvur İzmir mi? (AK PARTİ sıralarından gürültüler)
EYYÜP KADİR İNAN (İzmir) - Dinlesene!
RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Üzerine düşeni yapmayınca İzmir kararını verdi.
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Birazdan göstereceğim fotoğraf on yıl sonrasına yani 2034 yılına ait bir fotoğraf.
VELİ AĞBABA (Malatya) - İzmir neresi? İzmir neresi, İzmir?
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Fotoğraf getirdim ya, bu kadar endişe etmeyin, bu kadar endişe etmeyin.
VELİ AĞBABA (Malatya) - İzmir neresi, İzmir? İzmir, Yunan toprağı mı? (AK PARTİ sıralarından gürültüler)
EYYÜP KADİR İNAN (İzmir) - Ne alakası var!
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Fotoğraftaki yer İzmir Körfezi, Malatya değil, İzmir Körfezi.
NİLGÜN ÖK (Denizli) - CHP'li belediyeler çalışmıyor!
VELİ AĞBABA (Malatya) - İzmir, Yunan toprağı mı, Yunan mı? Gâvur İzmir mi? Neresi İzmir? Cevap ver. (AK PARTİ sıralarından gürültüler)
ÖMER İLERİ (Ankara) - Belediye niye çalışmıyor?
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Bu fotoğrafın fikir sahibi yapay zekâ, yapay zekâ; eser sahibi İzmir Büyükşehir Belediyesi.
VELİ AĞBABA (Malatya) - İzmir'e niye yatırım yapmadın? Yirmi iki yıldan beri yönetiyorsun. Onun cevabını ver, onun cevabını ver.
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Hatırlayacaksınız...
VELİ AĞBABA (Malatya) - İzmir'de hastaneyi sen yapıyorsun, Körfez'i Belediye temizlemiyor. Hadi oradan, hadi oradan! (AK PARTİ sıralarından gürültüler)
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Sayın Özgür Özel "Belediye başkan adaylarımızı yapay zekâyla belirliyoruz" demişti.
VELİ AĞBABA (Malatya) - Adliyeyi sen yapıyorsun, Körfez'i Belediye temizlemiyor. Olacak iş mi ya!
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Biz de yapay zekânın belirlediği adayların yönettiği şehirleri doğal olarak yapay zekâya bir soralım istedik. Tamam mı?
VELİ AĞBABA (Malatya) - Ya, yapay zekâya söyle...
ABDULHAMİT GÜL (Gaziantep) - Sayın Başkan, duyamıyoruz. Böyle bir şey yok!
VELİ AĞBABA (Malatya) - Kendine sor, kendine; insanların vicdanlarına sor.
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Ve burada dünyanın en geniş yapay zekâ uygulamalarından birini kullandık.
BAŞKAN - Sayın Bakan... Sayın Bakan...
VELİ AĞBABA (Malatya) - Bayraklı'daki adliyeyi AKP yapıyor, hastaneyi AKP yapıyor; Körfez'i Belediye temizlemiyor. Hadi oradan!
MUSTAFA VARANK (Bursa) - Siz kirlettiniz, siz. Otuz senedir siz yönetiyorsunuz.
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Uygulamaya İzmir Körfezi'nin hâlihazırdaki durumunu, oksijen ve amonyak seviyelerini, çamur seviyesini...
BAŞKAN - Sayın Bakan, bir saniyenizi rica edeyim.
VELİ AĞBABA (Malatya) - Niye yapay zekâya başvurdun, senin zekân yetmiyor mu?
ÜMMÜGÜLŞEN ÖZTÜRK (İstanbul) - Dinle ya, dinle!
BAŞKAN - Arkadaşlar... Arkadaşlar... (AK PARTİ sıralarından gürültüler)
VELİ AĞBABA (Malatya) - Hayır, senin zekân yetmiyor mu?
YAŞAR KIRKPINAR (İzmir) - Özgür Özel "Adayları yapay zekâyla belirledik." dedi, onun zekâsı yetmiyor mu?
BAŞKAN - Arkadaşlar, bir saniye...
VELİ AĞBABA (Malatya) - Senin zekân yetmiyor mu, yapay zekâya başvuruyorsun?
MEHMET BAYKAN (Konya) - Hazımsızlık mı yaptı, hayırdır?
BAŞKAN - Bir saniye ya... Arkadaşlar...
VELİ AĞBABA (Malatya) - Hayret bir şey!
YAŞAR KIRKPINAR (İzmir) - Hayır, sizin Genel Başkanınız da yapay zekâya başvurmuştu.
BAŞKAN - Böyle bir yere varılamaz yani.
VELİ AĞBABA (Malatya) - Hayır, İzmir'de hastaneyi AK PARTİ yapıyor, şehir hastanesini AK PARTİ yapıyor, Körfez'i Belediye temizlemiyor. Hadi oradan! Hadi oradan! (AK PARTİ sıralarından gürültüler)
BAŞKAN - Arkadaşlar, böyle bir yöntem yok.
VELİ AĞBABA (Malatya) - İzmir Yunanistan'a mı bağlı, İzmir Bulgaristan'a mı bağlı, İzmir nereye bağlı?
EYYÜP KADİR İNAN (İzmir) - Seçim vaadinizdi, "Sekiz sene içerisinde yüzeceğiz." dediniz be! Yirmi beş senedir kirletiyorsunuz.
BAŞKAN - Arkadaşlar, ne sizin söyledikleriniz ne Sayın Bakanın söyledikleri anlaşılmıyor.
YAŞAR KIRKPINAR (İzmir) - Ya, siz yapay zekâyla adaylarınızı belirlemediniz mi?
VELİ AĞBABA (Malatya) - İzmir nereye bağlı? (AK PARTİ sıralarından gürültüler)
BAŞKAN - Sevgili arkadaşlar, ne sizin söyledikleriniz ne Sayın Bakanın söylediği anlaşılıyor.
YAŞAR KIRKPINAR (İzmir) - Yapay zekâyla adaylarınızı belirlemediniz mi Sayın Ağbaba?
BAŞKAN - Eğer böyle devam ederse birleşime ara vereceğim.
VELİ AĞBABA (Malatya) - Bize uyar, bize uyar.
BAŞKAN - Lütfen sükûnetle dinleyelim. Buyurun Sayın Bakan.
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Evet, hatırlayacaksınız, Sayın Özgür Özel belediye başkan adaylarının yapay zekâyla belirlendiğini ifade etmişti. (CHP sıralarından "Evet, buradayız." sesleri) Biz de yapay zekânın belirlediği adayların yönettiği şehirleri doğal olarak yapay zekâya soralım istedik. Dünyanın en gelişmiş yapay zekâ uygulamalarından birini kullandık ve uygulamaya İzmir Körfezi'nin hâlihazırdaki durumunu, oksijen ve amonyak verilerini, çamur seviyesini ve mevcut arıtma kapasitesini yazdık. (AK PARTİ ve CHP sıralarından karşılıklı laf atmalar, gürültüler)
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Eğer İzmir Büyükşehir Belediyesi gerekli önlemleri almazsa 2034 yılında körfezin ne durumda olacağını sorduk. Tabii, yapay zekâ uygulaması da mevcut durumu göz önünde bulundurarak karşımıza işte böyle bir İzmir Körfezi çıkardı. (AK PARTİ sıralarından "Ooo..." sesleri ve alkışlar; CHP sıralarından gürültüler)
CAVİT ARI (Antalya) - Yazıklar olsun! Körfez senin sorumluluğunda, Bakan olarak sen temizleyeceksin.
VELİ AĞBABA (Malatya) - Sen var ya, yapay zekâya baktırmışsın ya, demek ki senin zekân yetmiyor.
EYLEM ERTUĞ ERTUĞRUL (Zonguldak) - İzmir'e aday olun, İzmir'e.
VELİ AĞBABA (Malatya) - Zekâsı yetmiyor, zekâsı.
CAVİT ARI (Antalya) - Zaten körfez senin sorumluluğunda. Yazıklar olsun!
VELİ AĞBABA (Malatya) - Zekânız yetmiyor. Utanın, utanın! Zekâsı yetmiyor, zekâsı.
CAVİT ARI (Antalya) - Körfez senin sorumluluğunda. Yazıklar olsun!
SÜLEYMAN BÜLBÜL (Aydın) - Sayın Bakan, bir dahakine İzmir'e aday ol.
VELİ AĞBABA (Malatya) - Utanın, utanın!
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Şimdi, şu fotoğraftaki görüntüye bakar mısınız ya. Burada balıkların yaşamlarının son bulduğu bir Körfez var, mavinin siyaha dönüştüğü bir Körfez var, kokuya ve kirliliğe dayanamayıp...
VELİ AĞBABA (Malatya) - Gel, İstanbul'da tokadı yedin, bir de İzmir'e gel!
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Bakın, burada, İzmir'in terk edildiği görüntüyü görüyoruz, köhneleşmiş evleri görüyoruz.
VELİ AĞBABA (Malatya) - İzmir seni tokat manyağı yapar, tokat manyağı!
CAVİT ARI (Antalya) - Yazıklar olsun, İzmir senin sorumluluğunda! (CHP sıralarından "İstifa! İstifa!" sesleri, gürültüler, sıra kapaklarına vurmalar)
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - İşte, yapay zekâyla belirlenen Belediye Başkanının elindeki İzmir Körfezi maalesef müdahale edilmezse on yıl sonra böyle olacak, böyle! (AK PARTİ sıralarından "Bravo" sesleri, alkışlar)
EYYÜP KADİR İNAN (İzmir) - Rezil ettiniz, rezil!
MUSTAFA VARANK (Bursa) - Anlamazlar Bakanım, anlamazlar!
VELİ AĞBABA (Malatya) - Sayende, sayende! İnsanda utanma olur, utanma, utanma!
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Demek ki sayın vekillerim, neymiş?
VELİ AĞBABA (Malatya) - Bak, sana bir şey söyleyeyim mi? Senin gibi daha önce Binali de konuşuyordu burada, sen de İzmir'e gel, sen de bir tokadı ye!
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - İzmir'e yapay zekâ değil, yapan zekâ lazım yapan! (AK PARTİ sıralarından "Bravo" sesleri, alkışlar)
VELİ AĞBABA (Malatya) - İzmir'e düşmansınız, İzmir'e!
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Ama siz merak etmeyin; İzmir'imiz, güzel İzmir'imiz, oradaki milletimiz merak etmesin!
VELİ AĞBABA (Malatya) - İzmir'e düşmansınız! İzmir'e ihanet ediyorsunuz, ihanet! İzmir'e hainlik ediyorsunuz, hainlik! İzmir'e ihanet ediyorsunuz!
ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANI MURAT KURUM (Devamla) - Biz dün nasıl Haliç'i bu iş bilmezlerin eline terk etmediysek, bugün de İzmir Körfezi'ni terk etmeyeceğiz. (AK PARTİ sıralarından "Bravo" sesleri, alkışlar)
VELİ AĞBABA (Malatya) - Bir şey söyleyeyim mi? İzmir'i Atina gibi görüyorsunuz, Atina! İzmir Yunan toprağı değil!
10'UNCU OTURUM
MURAT EMİR (Ankara) - Sayın Başkan, Sayın Bakan İzmir'deki balık ölümlerini gördüğünde içinin titrediğini söyledi. Tabii, balıklar konusunda bir Çevre Bakanı olarak duyarlı olması son derece doğal, anlaşılır ama keşke içiniz sizin "ÇED Olumlu" raporu verdirttiğiniz ve o ölümlerden bire bir sorumlu olduğunuz İliç'te 9 madencimiz toprak altında kaldığında da titreseydi, sızlasaydı Sayın Bakan. (CHP sıralarından alkışlar) Daha sonra idare mahkemesindeki bilirkişi raporları sizi ve 13 bürokratınızı birinci dereceden suçlu göstermiş olmasına rağmen heyet değiştirildi, yeni bilirkişi heyeti atandı ve o yeni bilirkişi heyetiyle aklanmaya çalışıyorsunuz ama bu ülkenin vicdanında aklanamayacaksınız. İliç'teki o kapasite artırımının altında sizin imzanız var, sorumluluğunuz var. (Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN - Toparlayın lütfen.
MURAT EMİR (Ankara) - Toparlıyorum Sayın Başkan. Sayın Bakan, yapay zekâya olan ilginizi anlıyoruz, o da iyi bir şey, siz de kullanmaya başlayın. İzmir'in on yıl sonraki yapay zekâyla ne hâle geleceğini çalışmışsınız, biz de bu iklim sorunu devam ederse on yıl sonra Türkiye'nin ne hâle geleceğini çalıştık. İşte, resim burada. (CHP sıralarından alkışlar) Sizin yapmanız gereken bunu önlemek Sayın Bakan. Eğer, gerçekten iklim değişikliğiyle mücadele edecekseniz adres burası, bu resme çalışın, siz İzmir'le uğraşmaya çalışmayın, İzmir'den intikam almaya çalışmayın ama gerçekten içinizde kaldıysa 2029'da İzmir'e gelin, aday olun, boyunuzun ölçüsünü bir de orada alın. (CHP sıralarından alkışlar) Ben yapay zekâya -hani deprem konutlarını konuştuk ya, yüzde 18'i gerçekleşmiş ya- "Sözünü tutmayan siyasetçiye ne denir?" diye sordum, siz de sorun, teyit edersiniz. (AK PARTİ sıralarından "Ekrem İmamoğlu" sesleri) (Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı) BAŞKAN - Buyurun toparlayın lütfen.
MURAT EMİR (Ankara) - "Güvenilmez" "siyasi manipülatör" "başarısız" ve "samimiyetsiz" deniliyor. Bakın, sizin asıl yapmanız gereken bugünün gerçek rakamlarını manipüle etmeden söylemek ve niye başarısız olduğunuzun hesabını bu Meclise vermektir. Ama siz İzmir üzerinden polemik yaparak İstanbul'daki mağlubiyetinizi, İstanbul'da nasıl 1 milyon oy geride kaldığınızı unutturmaya çalışıyorsunuz. Efendim, belediyelerin rant zincirine son vereceklermiş; vermezseniz namertsiniz. (CHP sıralarından alkışlar) Her gün araştırıyorsunuz, içindesiniz ama siz de çok iyi biliyorsunuz ki bizim belediyelerimiz çok başarılı, ne kadar silkelerseniz silkeleyin bu vatandaş, bu millet sizi yakasından silkeleyecek. (CHP sıralarından alkışlar)
ABDULHAMİT GÜL (Gaziantep) - Şimdi "İzmir'e gâvur İzmir mi diyorsunuz?" İzmir bizim için güzel İzmir'dir.
VELİ AĞBABA (Malatya) - Reis duymasın ha, reis duymasın.
ABDULHAMİT GÜL (Gaziantep) - İzmir için buna benzer kötü ifadeleri, CHP milletvekilliği yapmış bir milletvekili arkadaşınız... "Biz İzmir'i gerekirse ayıralım, Türkiye'den ayıralım." anlayışıyla yaklaşanlar oldu. Ama bizim için İzmir'e "gâvur İzmir" diyen kendisi gâvurdur, asla kabul etmiyoruz. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)
ULAŞ KARASU (Sivas) - İzmir'e niçin hizmet yapmıyorsunuz?
ABDULHAMİT GÜL (Gaziantep) - İzmir'in çöpünü de çukurunu da kokusunu da... İnşallah güzel İzmirlilerin desteğiyle, yerel yönetimde de onların desteğiyle İzmir'i de çöpten, çukurdan, kokudan kurtaracağız. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)
