Çeşitli alternatifler arasında ’“en uygun’” olanı seçme veya tercih etme’…’¶
Hiçbir zaman tüm olasılıkları değerlendirip gelecek ya da bir sonraki basamak için tam ve yeterli ve en doğru bilgiye sahip olabilir miyiz?
Avantaj sağlayacak bir şekilde karar vermek için karar veren kişi eldeki seçeneklerin beklenen sonuçlarını ve ödülün değerini karşılaştırmak ve değerlendirmek zorundadır.
Bütün gün fark ederek fark etmeden yaptığımız düşünme süreci’…
Sabahları ne giyeceğimize, akşama ne yemek yapacağımıza, dinlenirken ne yapacağımıza ya da bilgisayar oyununda hangi kutuyu tıklayacağımıza karar veririz. Kumar oynarken devam edip riske girmeye ya da durup geri çekilmeye karar veririz.
Bir ilişkiye başlama ya da bitirme ya da sürdürme, futbolcunun top ayağına geldiğinde kaleye mi şut atacağına yoksa daha iyi pozisyondaki arkadaşına pas atma, çocuk için okul seçme, borsada parayı en iyi kağıda yatırma, hakimin tutuklu için karar verme, ekonomideki yatırımlar, hastanın tedavisine karar verme ya da darbeye karar verme’…
Kahveden medet umarız, birisinin bizim yerimize suya, yıldızlara, baklaya ya da taşlara bakıp bize yolu göstermesini bekleriz. Ya da yukarıdan bir işaret isteriz’…
Bazen de psikiyatrist ve psikologa gidip sorunlarımız anlatıp bize yol göstermesini bekleriz. Birisi kendisi için ya da başkaları için karar verir ve domino taşları devrilmeye başlar, taa ki en sonuncu düşünceye kadar.
Ekonomi, bilgisayar bilimi, psikoloji ve nörobilim disiplinleri karar verme süreçleri ilgilenmektedir. Aklın yolunu bulmaya çalışıyorlar.
Ekonomi riski azaltmanın yolunu bulup kazancı artırmaya, bilgisayar bilimi yapay zeka ile tüm olasılıkları değerlendirip en doğru kararı vermeyi, psikoloji ise karar vermenin altında yatan entelektüel, sosyal veya duygusal yeteneği içerdikleri süreçlere ayrıştırmaya ve nörobilim ise insanlar karar verirken beyninde neler olur sorusuna yanıt vermeye çalışmaktadır.
Belirli karar ile belirsiz karar yani sonuçlarında riskler olan durumlarda, beyin farklı çalışmaktadır.
Kişi belli bir karar problemi ile ne kadar sıklıkla karşılaşmışsa yine beyni farklı işlemektedir. Zaman baskısı varsa durum daha da farklı. Yaşla birlikte değişen’…
Kişi bir karar verme problemi ile karşılaştığında daha önce benzer durumla karşılaşıp karşılaşmadığını gözden geçirir; günlük yaşamdaki kararları bu şekilde verir.
Kişi karar verme sürecinde kendi değerlerine başvurur. Sezgisel süreçler işe karışır. Yeni ve benzeri ile karşılaşılmadıysa’…
Akıllı karar vermedeki püf nokta beynindeki primitif yani ilkel beyin ile gelişmiş beyin arasındaki denge’…
Alt tarafı bir karar veriliyor. O kadar çok değişken ve o kadar çok seçenek var ki’…