'Gıdalarımız Neden Sağlıklı ve Kaliteli Değil?'adlı yazımızda cevabımız üç noktada toplanmıştı:Bu cevaplar sırasıyla,bir; 'Sağlıksız ve kalitesiz gıda üretimi,ilk aşamada endüstriyel tarımın bir sonucudur',iki; 'Gıdaların sağlığı ve kalitesi,taşıma sürecinden olumsuz olarak etkilenir' ve üç;'Gıdalar,işleme sürecinde de sağlık ve kalitesini kayıp edebilir.' şeklindeydi.
Bunu izleyen 'İyi Gıda İçin Köylü Modeli Öne Çıkarılmalı' yazımızda ise 'Endüstriyel tarımda ortaya çıkan olumsuzluklara karşı en uygun model, genellikle küçük ve orta ölçekli çiftçi/köylü modelİ' üzerinde durmuştum.
Bu yazımda da 'İyi Gıda İçin Yerel Üretim ve Yerel Tüketime Yönelmeli' konusunu işleyeceğim.
Önce 'Neden gıdaların sağlığı ve kalitesi,taşıma sürecinden olumsuz olarak etkilenir?'konusunu irdelemekte yarar var.
Birincisi; gıdaların çoğu soğuk zincir koşullarında taşınsa bile tüketiciye varana kadar besin değerlerini kaybederler.
İkincisi; Türkiye de bile enerjinin yüzde 2-17'si, besin taşımacılığında yollarda harcanmaktadır.
Doğal olarak enerji gideri,tüketicinin sırtına yüklenir.Üretici ile tüketici arasında fiyat farkının yüksek olmasının bir nedeni de ,aracıların olumsuzluğu yanında budur.
İyi Gıda İçin Yerel Üretim ve Yerel Tüketim Nasıl Hayata Geçirilebilir?
Bu doğrultuda iki önerme yapılabilir.
Birincisi; kooperatiflerin sanayi tesisleri kurmasıdır.
Çünkü kooperatif işletmeler genel olarak kendi çevrelerinden topladıkları ürünleri işlerler ya da değerlendirirler.Kapasiteleri dev kapasiteli endüstriyel fabrikalar kadar yüksek değildir.
Tüketiciler de kooperatif ürünlerine yönelmelidir.
Çünkü; kooperatifler genellikle küçük çiftçilerden ürünleri alırlar, sıkı denetim altında ürünlerini işler ve de gıdalar,tüketicilere aracısız ve kısa yolla ulaştırıldığı için daha ucuzdur.
İkincisi; tüketiciler gıda taleplerini mevsimlere göre yapmalıdır.
Kış ortasında yaz sebzeleri tüketmekten vazgeçilmelidir. Üstelik Türkiye bu özellik açısından şanslıdır.Dört mevsimin sebzesi ve meyvesi vardır. Diğer yandan geleneksel olarak turşu gibi yaz sebzelerini saklama geleneğimiz de söz konusudur.
Kısaca; iyi gıda için yerel üretim ve yerel tüketime yönelmekten başka çare yoktur.
Önermelerimiz özelikle Avrupa Birliği'nde hayata geçmeye başlamış bulunmaktadır.
Gıda ürünlerinin büyük dev fabrikalar yerine küçük ve orta ölçekli işletmelerde işlenmesi eğilimi ortaya çıkmaktadır.
Önemli bir anımsatma:
Yıllardır Türkiye tarımında çöküşün nedenleri ve çözüm yolları üzerinde yazılar kaleme alıyorum.Bu doğrultuda 'Tarım Bağımsızlıktır' kitabını da yazdım.Kitabımda da tarımsal üretim ile bağımsızlık arasındaki bağlantı üzerinde durmuştum.
Ancak uzun yıllar Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı üst bürokrasisinden bu yazılar için olumsuz tepkiler alırdım. Gerçekleri yazmadığımı, tarımsal üretimde sorunumuz olmadığını söylerlerdi.
Şimdi bunları neden anımsattığıma gelince cevabım şu : Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba,konuşmalarında sık sık kırsalda kalkınma olmadan ülkede kalkınma olamayacağını belirterek 'Üretim olmadığı takdirde bağımsız bir ülke sayılamazsınız' diyor.
Şimdi ilgili bakanlığın üst bürokratları acaba ne tepki verecekler,merak etmiyor değilim.