İşte İZSU’’nun afet planı

İZSU Genel Müdürlüğü, hazırladığı ’“afet planı’” ile olası bir depremde kanal ve su sisteminin çökmemesi için gerekli önlemleri aldı. ’565 personel, 468 araç ve çeşitli iş makineleri ile afet sonrası için hazırlığını yapan İZSU, kenti susuz bırakmamak için alternatif hatlar inşa etti. Depremlerde en çok hasara neden olan asbest çimento borular da ’“depreme dayanıklı’” borularla değiştirildi.

 

Olası bir depremde kentin içme ve kanal sisteminin zarar görmemesi için sistemli bir çalışma yürüten İZSU Genel Müdürlüğü, 2000 yılından bu yana yürüttüğü afet planı uygulamasında önemli aşamalar kaydetti. İZSU, olası bir afete hazırlık çalışmalarını, ülkemizde ve Japonya’’da yaşanan depremlerin kentlerin altyapılarında yarattığı hasarların incelemeleri sonucu ortaya konan bilimsel veriler ışığında yönlendirdi.

 

İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Boğaziçi Üniversitesi işbirliği ile 1999 yılında hazırlanan Radius Projesi’’ndeki senaryo depreminde oluşacağı öngörülen hasarları önlemek için ciddi çalışmalar yürüten İZSU, öncelikle işe içme suyu şebekesini yenilemekle başladı. Bilimsel çalışmalara göre, 17 Ağustos Marmara ve Adapazarı depremlerinde altyapıda meydana gelen hasarın en önemli sebebinin, içme suyu hatlarının ’“asbestli çimento boru’” olmasından kaynaklandığı belirlendi. Japonya’’daki Kobe depreminde de kullanılan boru cinsi ile hasar oranı arasındaki ilişki, Japon bilim adamlarınca incelendi ve 1,782 hasar/km ile asbestli çimento boru ilk sırada yer alırken, onu 1,508 hasar/km ile dökme demir, 1,430 hasar/km ile pvc, 0.4 ile hasar/km ile çelik ve 0 hasarla PE boru izledi.

 

Bu verilerden hareketle işe şebekedeki eski boruları değiştirmekle başlayan İZSU, 2000 yılından itibaren içmesuyu dağıtım şebekelerinde HDPE (Yüksek Yoğunluklu Polietilen), DF (Ductil Font) ve PE (Polietilen) boru kullanımına geçti.

2000 ’– 2009 yılları arasında 1 milyon 112 bin metre uzunluğunda HDPE, 212 bin metre DF (Ductil Font)  3 bin 487 metre çelik boru, 47.6 bin metre uzunluğunda PVC, 18.6 bin metre uzunluğunda CTP ve sadece 2000 yılında 4.8 bin metre de beton boru döşendi.

 

 

Olası depremlerde ortaya çıkacak kırılma hasarlarını önemli ölçüde azaltmayı hedefleyen İZSU, mevcut içmesuyu şebekesinde bulunan eski pik borular veya beton, galvaniz türü borular yerine ductil boru veya yüksek yoğunluklu Polietilen boru döşeyerek şebekeleri yeniledi. Dağıtım hatlarının yüzde 95’’i yenilendi ve depreme dayanıklı Ductil, HDPE ve Polietilen borular kullanıldı.

 

Çevre yerleşimlerin dağıtım hatlarında da yoğun olarak kullanılan asbestli çimento boruları yenileyen İZSU, Göksu Pompa İstasyonu’’nun herhangi bir arıza durumunda enerjisiz kalmaması için ikinci bir noktadan beslenmesini sağladı. 

Büyük Kanal Projesi’’nde yüksek yoğunluklu Polietilen borular kullanıldı. Kent kanalizasyon şebekesinin yüzde 95’’lik kısmı Polietilen ve Yüksek Yoğunluklu Polietilen borular ile değiştirildi. belli noktalarda denize deşarj olanağı bırakılarak hasarlar giderilinceye kadar bu deşarj noktalarının kullanılmasıyla tüm kanalizasyon sisteminin çökmesinin önlenmesi planlandı. Arıtma tesislerinin yapım aşamasından önce mutlaka jeolojik ve zemin etütleri yapıldı. Taşıma gücü zayıf ve sıvılaşma riski taşıyan zeminlerde forekazık ve jetgrouting uygulamaları yapılarak deprem hasarlarına karşı tüm yapısal önlemler alındı. Kanal hatlarında olduğu gibi atıksuları toplayan ana toplayıcı hatlarda boruların yataklanma kurallarına titizlikle uyuldu. Taşıma gücü zayıf, sıvılaşma riski taşıyan zeminlerde zemin iyileştirme yöntemleri kullanıldı. 

 

İZSU Genel Müdürlüğü, 565 personel ve 468 adet araç ve çeşitli iş makinesi ile afete hazırlandı. Birimler ve ekipler daha önce belirlenen toplanma yerlerinde, hasar ve ulaşım problemi varsa en yakın toplanma yerinde olacak. Afet çalışmaları, Toros mevkiinde hizmete girecek kriz merkezinden yönlendirilecek ve kontrol edilecek.

SCADA sistemiyle istenilen tesis veya iletim hattında bilgisiyarla müdahale imkanı sağlandığından afet anında derhal tedbir alınması imkanı olacak.

Afet ilan edilmesi üzerine Laboratuvar ve Dezenfeksiyon ekipleri Halkapınar Sular İşletmesi’’nde toplanacak. Halkapınar Sular İşletmesi’’nin zarar görmesi halinde Karabağlar Kanal Şantiyesi’’nde toplanacak.

Afet sonrası, afet bölgesinde değişik noktalarda her gün klor ölçümleri yapılarak verilen suyun içilebilir su sınıfında olması sağlanacak.

Afet bölgesinde oluşabilecek şebeke hasarlarından dolayı, afet bölgesine diğer il, ilçe, belediyelerden gelebilecek her türlü su taşıyan tanker ve depolu araçların kontrol altında tutulması amacıyla, afet bölgesi girişine koyulan bir ekip vasıtasıyla tankerlerin klorlanması ve dezenfekte edilmesi sağlanacak.

İzmir kentinde farklı bölgelerde beş ana içme suyu kaynağı bulunuyor. Su kaynaklarının dağılmış olması içme suyu sisteminin tümünün çökme ihtimalini düşük kılıyor.

Kavaklıdere Arıtma Tesisi ve 114 kilometrelik Gördes Barajı isale hattı devreye girene kadar İZSU Genel Müdürlüğü, Gördes baraj boru hattını, Sarıkız Göksu kuyularını kente bağlayan mevcut boru hattına bağlayarak 2010 yılında kente su vermeye başlayacak. Gördes ana boru hattının deprem nedeniyle görevini yapamayacak duruma gelmesi halinde bu hat alternatif olmuş olacak.

 

Bugüne kadar değerlendirilmemiş irili ufaklı tüm yüzeysel ve yer altı suyu kaynaklarının içme suyu amaçlı değerlendirilebilmesi için Su Master Planı hazırlanacak.

Kente su ileten ana boru hatlarının ve kent içindeki ikincil nitelikli ana dağıtım hatlarının yedek hatlarını oluşturmak için İZSU alt yapı çalışmalarını sürdürüyor.