ÇEŞTOB Başkanı ‘soran çok, rezervasyon yok’ dedi… Bayram tatilinde düş kırıklığı!

EGEDESONSÖZ – Çeşme Turistik Otelciler Birliği (ÇEŞTOB) Başkanı Yakup Demir, SONSÖZ TV’de Gazeteci Yazar Muhittin Akbel’in sorularını yanıtladı. Başkan Demir, Kurban Bayramı tatilinin 9 güne çıkarılmasının, geçim sıkıntısı yaşayan insanları tatile yönlendirmeye yetmediğini, yapılan rezervasyonların düşük olmasının bu gerçeği ortaya koyduğunu söyledi.

MAYIS’TA TATİL OLMADI, EYLÜLDE DOLU DOLU GEÇER DİYE DÜŞÜNÜYORUZ
Uzun yıllar Çeşme’de sezonun okullar kapandığında açıldığını, artık bu söylemin geride kaldığını belirten Başkan Demir, “Sezonu 19 Mayıs’ta açtık” dedi. Eskiden eylül ayının, temmuz ağustos ayları gibi otellerin dolu olduğunu hatırlatan Demir, “Geçen yıl eylülde aynı doluluğu yakalayamadık. Bu sene yakalarız diye düşünüyorum. Bu Mayıs ayında hava durumu, insanlarımızın tatil yapmasına izin vermedi. Sanırım ilkbahardaki tatil, eylüle ertelendi. Eylül ayının dolu dolu geçeceğini umuyoruz” diye konuştu.

18 ARAMADAN SADECE İKİSİ REZERVASYON YAPTIRDI
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Kurban Bayramı tatilini 9 güne çıkarmasıyla birlikte insanların geçim sıkıntısı ve alım gücünün zayıflığıyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Başkan Demir, “40 yıldır turizmin içindeyim, hiç bu yılki kadar sıkıntı görmedim” dedi ve şunları söyledi:

“Neredeyse 40 yıla yakındır turizmin içindeyiz ve fiilen içindeyim, çok zaman rezervasyon alırım, çok zaman misafirlerle birebir iletişime geçerim fakat bu yıl kadar sıkıntıyı gerçekten hayatımda görmedim. Gelen rezervasyon özellikle iç piyasadan, bizim insanımızdan. Fakat üzülerek söylüyorum kesinleşmiş rezervasyona dönüşmüyor o aramalar. Nedeni de fiyatlar. Çeşme olarak fiyatları oldukça aşağıda tutuyoruz. Birçok otelimizin geçen yılın fiyatına otelini pazarlamaya çalışıyor, rezervasyon almaya çalışıyor ama ekonomik durumumuz çok kötü demek ki biz o fiyatlara daha rezervasyon alamıyoruz. 18 aramadan 2 tanesi kesinleşmiş rezervasyona dönüştü. Kısa bir süre sonra, rezervasyon yaptıran iki kişiden biri rezervasyonu iptal ettirdi. Demek ki 20 kişiden anca 2 kişi rezervasyona dönüşüyor. Geçmişe baktığımızda bu oran insanlar karar verince bir şekilde rezervasyonunu sezon öncesi bağlıyordu ki şu anda Çeşme’de yüzde 40 indirim var rezervasyonda. Otel fiyatlarında indirim var, bunu da rezervasyonlara yansıtıyoruz. Çok çok üzücü bir durum var. Çeşme’nin doluluklarını çok iyi biliyorsunuz iç piyasa dolduruyor, iç turizm dolduruyor. Biz bunu son 4-5 yıldır kırmaya çalıştık. Dışarıdan misafir almaya başladık, özellikle Avrupa’dan. Şu anda Romanya’dan, Bulgaristan’dan turist gelmeye başladı. Çeşme’de biz Romen ve Bulgar turist görmüyorduk. Döviz artık o kadar yukarıya gitti ki onlar da Çeşme’de tatil yapma imkânı bulmaya başladı. Kötü mü? Bir taraftan bakarsak kötü, bir taraftan bakarsak çok şükür demeye başladık. Çünkü biz Çeşme’ye dünyanın kalburüstü diye tabir ettiğimiz turistlerini bekliyoruz.”

BU SEZON DOLULUK YÜZDE 70-80 BANDINDA OLACAK GİBİ
Geçen yıl Çeşme’de otellerin sezonluk doluluk oranının yüzde 85 olduğunu hatırlatan Başkan Yakup Demir, bu sezon ile ilgili beklentilerini şu sözlerle dile getirdi:

“Çeşme’nin turizm altyapısını ve turizmin gelişimi çok iyi tanıdığım için söylüyorum. Çok sıkıntılı yıllarda da Çeşme’de turizm yapan birisi olarak söylüyorum. Çeşme, doluluk değerlerinden çok fazla ödün veren bir destinasyon değil. Öyle veya böyle Yüzde 80-85’i yakalayabilecek bir kimliği var. Çünkü hala daha Çeşme’nin denizi, kumu, güneşi, Alaçatı’nın herhangi bir emsali yok. Dolayısıyla bunu merak edenler artık gelecektir. Tahminlerimize baktığımızda yüzde 70-80 doluluğu yakalarız gibi geliyor. Eylüldeki doluluk gösterecek bunu. Çünkü bizim Mayıs-Haziran doluluğu çok kötü. Kötü olduğu için eğer eylülde doluluğu yüzde 60’larda, 70’lerde tutabilirsek, 70-80 arasını yakalarız. Doluluğu biz 120 gün üzerinden hesap ediyoruz. Aslında bunu 150 gün üzerinden en az bir 5 ay doluluğa entegre etmeye çalışıyoruz. Şu anda bizim mayıs haziran dolulukları özellikle 5 yıldızlı otellerimizin doluluk oranları kötü geçiyor, nedeni de fiyatları yüksek olduğu için. Çeşme’de şu anda fiyatları düşük oteller dolmaya başladı.  Fiyatı düşük, puanları fena olmayan 7,5-8 üzerinde seyreden, düşük fiyatlı otellerin doluluk oranları fena değil, iyi gidiyor. Fiyatı yüksek olan otellerin doluluğu daha düşük görünüyor. Bunu biz 8-10 gündür analiz ediyoruz. Bazı 5 yıldızlı otellerimizle de görüşüyoruz ne yaparız diye. Bir de yüksek fiyattan aşağıya gitmek rezervasyon iptallerine sebep oluyor. Turizmci arkadaşlarımıza sürekli söylüyorum, fiyatlarınızı uçak fiyatları gibi yapın diye.  Aşağıdan yukarıya gidin, yukarıdan aşağıya giden fiyatlar çok kötü. Hem destinasyonu bozar hem iptalleri arttırır. Şu an da oraya doğru gidiyoruz.”

BAYRAM İKRAMİYESİNİN MİKTARI ÇEŞME TURİZMİNİ ETKİLEMEZ
Emeklilerin alacağı bayram ikramiyesine yapılacak zammın Çeşme turizmine etkisinin olup olmayacağı yönündeki soruya, Demir’den şu yanıt geldi:

“Emekli ikramiyesi 5 bin lira dahi olsa, Çeşme turizmine yansıması olmaz. Bizim destinasyon çok fazla memur, emekli destinasyonu değil. Yani şu fiyatlarla belki bizim memurlarımız ve emeklilerimiz glampinde tatil yapabilir, çadır demeyeceğim ayıp olur. Geçmişte evet emeklimiz ve memurumuz kredi kartlarına taksit yapıp alıyorduk ama bu pahalılıkta bu fiyatlarla arayanlar var, ben bu söylediklerimi realist bir kimlikle söylüyorum. Bizi arayanların bize rezervasyon yaptıranların yüzde 80-90’ı daha çok bussines insanlar, şirketlerin üst düzeyinde görev yapan kesim. Çünkü emekli maaşıyla ne kadar tatil yapılabileceği ortada, ne kadar tatil için para ayırabilecekleri ortada. Bu üzücü, Avrupa’nın emeklisine baktığımızda belki kıyaslamak, benzetmek hoş olmaz ama ölçü bir Avrupa topluluğunun gümrük birliğinin de bir parçasıyız, birazcık yakın olmamız lazım ama değiliz.”

GURBETÇİLER, DENGESİZ FİYATLANDIRMADAN ŞİKAYETÇİ
ÇEŞTOB Başkanı Yakup Demir, döviz kurundaki artışın Türk turizmine, Çeşme turizmine yansımasıyla ilgili değerlendirmelerde bulunurken, özeleştiride de bulundu:

“Türkiye’de dengesiz bir fiyatlandırma var. Geçen gün bir beache gidiyor, gurbetçilerden bir tanesi, eski misafirlerimden, ‘Ülkemi çok seviyorum ama insanlarından nefret eder oldum’ dedi. Ne oldu, dedim. ‘Gittim, iki tane kokteyle aldım, 450 lira para ödedim her birine’ dedi. ‘Bu kadar fiyat artışı olur mu? Ben bunu Almanya’da içsem 7-8 Euora’ya içerim. Buraya geldiğimizde fiyat neredeyse iki katına çıkmış durumda. Bu ülkemiz için çok üzücü’ dedi.  Bu istikrarsızlık, bu fiyat dengesizliği çok kötü, bizleri bu ülkede tatil yapmaya karşı soğuttu gibi tabirler kullandı. Burada ciddi bir fiyat dengesizliği var. Ben başıma geleni söyleyeyim. Vejetaryenim ancak ilaç olarak doktorum yağ eksikliğim olduğu için haftada bir kez kelle paça gibi çorbaları içmem gerektiğini söyledi. Ben de ilaç olaraktan içiyorum. Geçen gittim bir yere 170 lira, bir başka yere gittim 90 lira. Arada yüzde 100 fiyat farkı var. İnanın üzücü. Şu anda bizim durumumuz, bu fiyatlandırmayla birbirimize zarar veriyoruz, gelen turiste zarar veriyoruz. Alışık değiller, bir yerde 90 lira öderken öteki yerde 190 lira öderse bu ülkede ne oluyor bu ülkede der, kafasında o kalır. Bunu düzeltmemiz lazım, bu da bir ahlak oldu sanki.

Biz fiyatlarımızı zaten afişe ediyoruz, isterse alıyor. Arıyor vatandaş pazarlık ediyor, erken rezervasyonu var, kredi kartlarına taksitlerimiz var, nakit ödersen yüzde 10 indirim var, oldukça alternatif sunuyoruz. Otellerden çok ciddi şikâyet almıyoruz. 7 bin liralık otel de var, 2 bin liralık otel de var. Dolayısıyla ciddi bir hata yok ama şikayetler genelde sokaklarda bu oluşuyor. Bir tek Çeşme sokakları değil, İzmir sokakları da böyle. Çok dikkat etmemiz lazım hatta bunu devlet politikası haline getirmemiz lazım. Fiyatlar farklı olabilir; restoranın daha üst seviyedir, olabilir. Maliyet çarpı yıldız derdik biz, hesaplamada. Eğer 5 yıldızsa, maliyetin ne kadar 3.. O zaman 3 çarpı 5, 15 lira; yani hep böyle kalitene göre o fiyatları dengeleyebilirsin ama bu hesaplar tutmuyor. Üzücü, beachlerden fiyat alıyoruz, birisi 800 diyor, diğeri 500 diyor girişlere. Çeşme demek; beach demek, kum demek, deniz demek, güneş demek... Hala gelen turistlerimizin yüzde 70-80’i bunlara bağlı; turizmimiz buna bağlı. Beach fiyatlarımızda da dengesizlik var. Genel olarak hep el atmamız lazım. Özümüzü günlerce eleştirsek netice alamıyoruz.”

FİYATLARIMIZ ENFLASYON KADAR BİLE ARTMADI
Otellerin oda fiyatlarını da değerlendiren Başkan Demir, iki çocuklu bir ailenin beş yıldızlı bir otelde oda kahvaltılı 4 gün tatil yapmasının bedelinin 50 bin lira olacağını, yeme içmeyle bunun 70 bin liraya kadar yükselebileceğini belirten Başkan Demir, fiyatları karşılaştırdı:

“Otellerimizin fiyatları arasında ciddi bir dengesizlik yok. Çünkü tüm otellerimiz belirli bir doluluğa ulaşmak istiyor. Şu anda yüzde 30 civarında gidiyor yaz dolulukları. Belki yüzde 32-40’a doğru yürüdü. Bunu geçen yılla karşılaştırdığımızda geçen yıl yüzde 50-60 arasıydı. Fiyatlandırmaya gelince, fiyatlandırma enflasyon kadar bile değil otellerimizde. Şöyle söyleyebilirim, internet ortamına girdiğinizde fiyatlar, 5 yıldızlı otellerimizin fiyatları 6-7 bin TL civarlarında iki kişi geceliği, kahvaltı dahil. Bir alt kategoriye gittiğimizde 3-4 yıldızlı otellere, 4-5 bin civarı; butik otellerin ortalamasını aldığımızda da 2-3 bin civarında seyrediyor. 1000 liraya da oda var ama onlar daha alt kategoride, pansiyon niteliğindeki oteller. Girdi maliyetlerimiz çok yüksek. Domatesin fiyatı bir ara 30 liraydı, havucun kilosu 60 lira. Bir hafta sonra domates 12 liraya düşüyor. Bu kadar çok büyük değişken fiyat skalasıyla karşı karşıyayız.  Ana giderimiz domates, biber, patlıcan, et, kıyma. Bir otelin hizmet edebilmesi için bir insanın yaşamı için ne gerekliyse biz onu sunmak zorundayız. Bu nedir, odada bir klima vermemiz lazım, bu nedir enerji, bir kahvaltı sunmamız lazım, sıcak su sunmamız lazım. Yaşam için gerekli olan tüm değerleri size sunmamız lazım ki orası sizin tatil yeriniz olsun. Bunları sunmanın da maliyeti çok değişken.  Otel fiyatlarına, enflasyon kadar zam yapılmadı. Bizim otellerimizdeki ortalama artış yüzde 40-60 arasındadır; 80 değildir. Bozuldu o gidişat ama. Hep dövizle gitmiştik bu zaman kadar, 150 dolarsa bir odanın fiyatı, 150 dolardı. Şubat martta onu da TL’ye çevirdik. Otellerimiz şu an zararda neden zararda? Erken rezervasyonu TL ile sattılar. TL ile sattıkları için yüzde 30-40’ını da erken rezervasyon olarak sattığı için şu anda yüzde 20’ye yakın, dövizin son bir haftalık artışı kadar zarar ettiler.”

ÇEŞME’DE YOLLAR KAZILMIŞ HALDE… SEZON ÖNCESİ BİTMESİ GEREKİRDİ
Her yıl olduğu gibi bu yılda Hollanda ve Almanya’dan yoğun turist beklediklerini belirten Başkan Demir, “İnternetten otel oda satış sitelerini incelediğim ve yetkilisiyle konuştuğum zaman, rezervasyonların yüzde 46’sının Almanya, yüzde 26’sının Hollanda, kalan kısmının da diğer Avrupa ülkelerinden olduğunu görüyoruz. İç piyasada ciddi bir kırıklık var” dedi ve Çeşme’nin şehir olarak sezona ne kadar hazır olduğunu şu sözlerle anlattı:

“Biz turizmciler olarak sezona hazırız. Fakat Çeşme’de şu anda ciddi bir altyapı çalışması var. İZSU yürütüyor bu çalışmayı. Bu çalışmanın gelecek yıl da devam edeceği bilgisini aldım, yetkili ağızlardan.  Şu anda Çeşme’nin kazılmış, henüz asfalt çalışmaları yapılmamı oldukça fazla sokak hatta anayol görüyoruz.  Bu çalışmaların hız kazanması gerekiyor. Hatta İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in de bu konuda talimat verdiğini ve şu günlerde bitirilmesi gerektiğini söylediğini de biliyoruz. Esnafın bu konuda ciddi feryatları var, moralleri bozuk. Tabii ki altyapı önemli fakat bunların tarihlerinin en azından 1 Ekim-1 Nisan arasında olması biz turizmcilerin dileği. Bu tarihlerde bitirilmesi gerekirdi.”

İZMİR’DEN ÇEŞME’DE DİREKT BELEDİYE OTOBÜSÜ İSTİYORUZ
Çeşme’ye ulaşımın ve Çeşme’de ulaşımın zorluğundan söz eden Başkan Demir, “İlçede taksi bulmak, sezonun başında bile sıkıntı. Galiba aynı sorunu bu sezon da yaşayacağız” dedi ve İzmir Büyükşehir’in Çeşme’ye direkt otobüs seferi koyması gerektiğini söyledi:

“Taksi sıkıntısı olunca, korsanlar ortaya çıktı. Fakat İzmir’den Çeşme’ye ulaşımda sıkıntı büyüyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi otobüsleriyle Çeşme’den Urla’la geliyorsunuz, Urla’dan İzmir’e geçiyorsunuz. Seferihisar’a her saat başı otobüs var. Neden Çeşme’ye doğrudan sefer yok? Eğer Çeşme’ye doğrudan sefer konulursa, çalışanlarımız İzmir’de evlerinde kalır, otobüslerle işe gelir, akşama döner. Bu sorunumuz henüz çözülmüş değil. Sadece turizmde çalışanlar değil, memurlar, diğer kurumlarda çalışan görevliler de bundan çok yararlanır. Çünkü Çeşme’de ev yok. Bir evin kirası 20 bin lira. Sabah iki-üç, akşam iki-üç sefer, yeter.”

ÇEŞME’NİN TURİZM PROJESİNE İHTİYACI VAR
ÇEŞTOB Başkanı Yakup Demir, Çeşme Turizm Projesi’ne ihtiyaç olduğunu belirterek, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in bakanlığa yaptığı “Çeşme’yi bırak, Kemeraltı’na bak” çağrısını değerlendirdi:

“Birisi tatil destinasyonu, öbürü şehir destinasyonu. Tabii ki birbirini bütünleştirmek lazım ama Çeşme’nin bir projeye, bir turizm projesine ihtiyaç olduğunu defalarca söyledik. Zaten bunu bakanlıktan talep eden de biziz. Çeşme’de turizm sezonunu uzatalım, havaalanındaki uçak sayısını artıralım. Şu anda sanırım 60 veya 70 destinasyona uçuş yapılıyor İzmir’den…  Geçen hafta benim otelimde Milano’dan 3-4 oda vardı. Demek ki İtalyanlar gelmeye başlamış. Venedik’e seferler başlayacak şimdi, direkt seferlerin başladığı, her yerden İzmir turist alıyor. Bakan şunu demek istemişti, ben İzmir havaalanının trafiğini artırırsam İzmir’i kalkındıracağım. İzmir’in şu andaki turizm potansiyelinin 10-20 kat daha artıracağını söylemişti. Ben inanıyordum bu işe, biz turizmciler inandık.  Bakan da bu konuda açıktı. Bu kadar insanı havaalanından Çeşme’ye nasıl taşıyacaksınız, ‘Raylı sistem olmayacak mı?’ diye sorduğumuzda, ‘Hayır, biz onu hallettik. Hafta içi uçuracağız uçakları’ dedi. Tunç Bey karşı koymuş ama belki içindeki olumsuzluklara karşı Çeşme’ye kazandırılması için hep birlikte mücadele etmemiz lazım. Projeyi kimin yapacağı gibi konuları çok düşünmüyorum. Katar deniyor, adamların dünya ülkelerinde çok ciddi yatırımları var. En azından bölgeye 50 bin yatak demek ciddi direkt uçuşların artması demek. Bunlar önemli. Tunç Başkan şöyle düşündüğü için haklı olabilir; şu anda zaten otelleriniz nisan boş, mayıs boş, haziran yüzde 50; temmuz ağustosta doluyorsunuz, sonra yine boşalıyorsunuz. Böyle bakmamak gerekir. Çeşme için düşünülen bu projede bir olumsuz görmüyorum. Bir şey yıkılıp yapılmayacak, bir ağaç bile kesilmeyecek sonuçta. Neden hayır deniliyor, onu da çözmüş değilim.”