Mahkeme iptal etmişti… Nemport yeniden bakanlık masasında!

Metehan UD/ EGEDESONSÖZ –  İzmir’in Aliağa ilçesindeki Nemrut Körfezi’nde yer alan Nemport Limanı ile yeni bir gelişme daha yaşandı.

Mahkemenin iptal ettirdiği Nemport Limanı genişletme projesi yeniden Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı gündemine alınacak. Şirketin yeni proje dosyası 27 Temmuz 2027 tarihinde toplanacak olan Bakanlık İnceleme – Değerlendirme Komisyonu’nda ele alınacak.

Projenin Bakanlık’tan geçerek yeniden ‘ÇED olumlu’ kararı verilmesi bekleniyor. Projenin hayata geçmesi ile birlikte Nemrut Körfezi’nde deniz dibi taramaları yapılacak ve yeni bir iskele yapılacakken bir iskele de daha da uzatılacak.  Bu sayede daha büyük tonajlı konteyner gemileri antik limanın bitişiğindeki Nemport İskelesi’ne yanaşmasının önü açılacak. Limanın yıllık elleçleme kapasitesinin de 450 bin TEU’den 1 milyon 450 bin TEU’ya çıkacak. Şirket bu proje için 50 milyon dolarlık bir bütçe ayırdı.

MAHKEME İPTAL ETMİŞ
Şirket, Kyme Antik Kenti 3’üncü derece arkeolojik SİT alanında kalan mevcut limanın genişletilmesi amacıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na başvurmuş, Bakanlık 2022 Haziranı’nda proje için ‘ÇED olumlu’ kararı vermişti. Ancak Bakanlığın kararı yurttaşlar tarafından yargıya taşınmış ve mahkeme Nemport Limanı ‘Liman Tevsii’ projesinin ÇED kararını iptal etti.

BİLİRKİŞİ: ETKİLERİ YETERLİ DEĞERLENDİRİLMEMİŞ
Mahkeme tarafından atanan bilirkişiler projenin arkeolojik kente zarar vereceğine dikkat çekti. Bilirkişi kararında şu ifadeler yer aldı:

- ÇED raporunda proje alanının 3. derece arkeolojik sit alanı içindeki konumu ve Kyme Antik Kenti ve antik limana yakınlığının dikkate alınarak kültürel miras değerlerine olası etkisinin yeterli düzeyde değerlendirilmediği, tarihi, kültürel ve arkeolojik varlıklara ilişkin kültürel değerlerin korunması açısından yeterli düzeyde önlemin getirilmediği,

-  Proje alanında ve yakınında bulunan arkeolojik alanlara, yapılara ve bu yapıların kalıntılarına projenin etkisinin yeterince değerlendirilmediği ve proje alanının yakın çevresinde bulunan arkeolojik kalıntıların nasıl korunacağına dair yeterince açıklama yapılmamış olduğu,

-  Projenin körfez ekosistemi ve fauna üzerinde olumsuz etkiler yaparak, hayvanların üreme alanlarının daralmasına veya kaybolmasına ve popülasyon yoğunluklarının azalmasına neden olabileceği, ekosistem ve ekosistem işlevlerinin bozulmasına neden olabileceği, bölgedeki dolgu, dip taraması ve iskele ayaklarının yerleştirilmesi sırasında deniz suyunun bulanmasının, bölgede yaşayan canlıların dağılımlarımı olumsuz etkileyeceği, nesli tehlike altındaki türlerin varlığını tehdit edecek olduğu, bu durumun körfezin biyolojik çeşitliliğine etkiler yapıp yapmayacağının nihai ÇED raporunda değerlendirilmediği...

- Proje alanına siddetli yağıslar esnasında dereler ile taşınabilecek rüsubatın, yapımı süren yeni dolgu alanı ve iskele dâhilinde Körfezde nasıl bir taşınıma uğrayacağı, yapımı süren yeni dolgu alanı ve iskelenin tamamlanması ile Körfezde mevcut diğer iskele ve yanaşma yapılarının konumları düşünüldüğünde Körfezdeki tüm dolgu ve yanaşma yapılarının etkilerinin kümülatif olarak ele alınması ile nasıl bir akıntı/sirkülasyon ve sediment taşınımı durumlarının oluşacağı, dip taramasından çıkan malzemenin tamamı veya belirli bir kısmının denizel mi yoksa karasal mı belli olmayan dökü alanlarına gönderileceği ve denizel ortamda ise bu durumun Körfez hidrodinamiğine nasıl etki edeceğine dair yeterince açıklama yapılmamış olduğu

KYME ANTİK KENTİ HAKKINDA
İzmir İli, Aliağa İlçesi Kent Merkezi’ne 6 km mesafede yer alan Namurtköy sınırı içinde ve Çandarlı Körfezinin güneyinde kalan Kyme Antik Kenti, Batı Anadolu’da Aiolis Bölgesinde yer alan 12 Aiol kentinin en önemlilerinden birisidir. Kent, Nemrut Körfezi olarak adlandırılan alandaki iki tepe ve aralarındaki vadide kurulmuştur. Deniz kıyısında yer alması ve bir limana sahip olması sonucunda kentte ticaret gelişmiş ve önemli bir yer tutmuştur. Kyme kenti, M.Ö. 7 yy’dan M.S. 3. yy’a kadar kendi adına sikke basmıştır, bu da kentin gelişmişliğinin ölçütü olarak görülmektedir. Özellikle şarap ve zeytinyağı ticareti ile uğraşan kent, uzun bir süre limanlarından vergi almamış, bu sayede de birçok tüccarı kente çekebilmiştir.

İlk olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı İzmir II Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 30 Eylül 1990 tarihinde I. ve III. derece arkeolojik SİT alanı olarak tescil edilen Kyme Antik Kenti çevresindeki endüstriyel tesislerin baskısı ile zamanla hem alanı hem de derecesi küçüldü. 1’inci derece arkeolojik SİT alanlarının derecesi 3’üncü derece arkeolojik SİT’e düşürülerek fabrikaların ya da limanların inşasının önü açıldı. Zamanla Kyme Antik 1’inci derece arkeolojik SİT alanı ise fabrikalar ve limanların kuşatması altında kaldı.