Gaziemir’de şirket 'borca batık'!

Oktay GÜÇTEKİN / EGEDESONSÖZ - Sayıştay Gaziemir Belediyesi'nin 2023 yılı raporunu açıkladı. Raporda 12 bulguya yer verilirken, en dikkat çekicileri ise şu şekilde;

BELEDİYE ŞİRKETLERİNE EKSİK ÖDEME
Belediye şirketinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yapılmakta olup, söz konusu hizmet alımına ilişkin 2023 yılında yapılan hakediş ödemelerinin geçmiş dönem borçlarına istinaden ve genellikle hakediş tutarlarını karşılamayacak şekilde ödendiği tespit edilmiştir. Öte yandan belediye şirketinin vergi ve sosyal güvenlik kesintilerini de ilgili kurumlara zamanında aktarması gerekmekte olup ancak Kamu İdaresi tarafından geciktirilen ödemelerden dolayı anılan yükümlülükler yerine getirilemediğinden 54.644.265,67 TL vadesi geçmiş vergi borcu aslı ve 40.308.390,09 gecikme zammı borcu ile, 281.824.810,19 TL sosyal güvenlik prim borcu bulunduğu, söz konusu borçlar dolayısıyla şirket sermayesinin borca batık olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca şirketin bu borçlar sebebi ile Kamu İdaresinin 187 taşınmazı üzerine tapuda haciz şerhi koyulduğu görülmüştür. Belediye şirketi, limited şirket statüsünde olup 5.700.000,00 TL'lik sermayesinin tamamı Kamu İdaresine aittir. Şirketten yapılan personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımına ilişkin ödemelerin zamanında ve tam olarak ödenmemesi sonucunda şirketin Türk Ticaret Kanunu açısından borca batık olduğu, Kamu İdaresinin taşınmazları üzerinde şerhler sebebiyle tasarruf yetkisinin kısıtlandığı, şirketin vergi ve sosyal güvenlik borcunun artmakta olduğu, şirketin bu borcu ödeyememesi halinde ortak sorumluluğuna gidileceği ve Kamu İdaresi tarafından borcun aslı ve ferîlerinin ödenmesi sonucunda bütçeye ek mali külfete getirileceği görülmektedir.

İNDİRİMLİ BİNA VERGİSİ UYGULAMASINDAN ŞARTLARI TAŞIMAYAN KİŞİLERİN YARARLANDIRILMASI
İnceleme sonucunda indirimli emlak vergisi uygulamasından yararlanan 216 mükellefin birden fazla meskene sahip olduğu, 228 mükellefin ise gelir getirici faaliyetinin olduğu dolayısıyla mevzuatta belirtilen şartları taşımayan kişilerin bu uygulamadan yararlandırıldıkları tespit edilmiştir. Bu durum sağlanan indirim hakkından yararlanan kişilerin yaptıkları bildirimlerin güncel olup olmadığına ilişkin Kamu İdaresi tarafından yürütülen bir çalışmanın olmadığını ortaya koymaktadır. Bu yönde bir çalışmanın yapılmaması ise şartları taşımayan kişilerin emlak vergisi indiriminden faydalanmasına ve dolayısıyla Kamu İdaresinin emlak vergisi gelirlerinin azalmasına neden olmaktadır.

İŞYERİ AÇMA VE ÇALIŞMA RUHSATI OLMADAN FAALİYETTE BULUNAN İŞYERLERİNİN BULUNMASI
Kamu İdaresinden edinilen veriler incelenmiş ve Gaziemir İlçesi sınırları dahilinde Belediyeden işyeri açma ve çalışma ruhsatı alma zorunluluğu olan 4859 adet çevre temizlik vergisi mükellefi işyerinin olduğu ancak bunlardan 4051 adedinin işyeri açma ve çalışma ruhsatının bulunduğu görülmüştür. Diğer yandan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun'un 2'nci maddesinde; avukatlık büroları, serbest muhasebeci ve mali müşavirlik hizmeti veren işyerleri, tabipler, mimar ve mühendisler, noterler gibi bazı meslek grupları işyeri açma ve çalışma ruhsatı almaktan muaf tutulmuştur. Gaziemir Belediyesinin mücavir alanlarında, işyeri açma ve çalışma ruhsatı almaktan muaf olan 334 adet işyeri bulunmaktadır Bu verilerden hareketle, Belediye sınırlarında aktif olarak faaliyet gösteren ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı almak zorunda olan 474 adet işyerinin, ruhsatsız olarak faaliyet gösterdiği tespit edilmiştir

SOSYAL DENGE SÖZLEŞMESİNE KONUSU DIŞINDA HÜKÜM KONULMASI
Kamu İdaresi ile yetkili sendika arasında imzalanan sosyal denge sözleşmesinin incelenmesi neticesinde; yılda bir kez tüm memurların periyodik muayeneden geçirileceği, çalışanlardan tedavileri yurt içinde resmi kurumlarda yapılamayan hastaların tedavi giderlerinin yasal hükümler çerçevesinde özel kuruluşlarda ve gerekirse yurt dışında işverence karşılanacağı, belediyenin mevcut ya da açacağı kreş veya çocuk bakım evlerinden çalışanların çocuklarının ücretsiz yararlanacağı, belediyenin mülkiyeti ve kendi varlıkları üzerinde kurulu olup, belediye ya da özel kurumlarca işletilen lojman, kamp, kreş, etüt, spor ve kültür merkezleri ve benzeri tesislerden çalışanlar ile onların eş ve çocuklarının indirimli yararlanacağı, çalışanların belediyenin şehir içi ulaşım olanaklarından ücretsiz olarak yararlanacağı ve bazı personele özel günlerde ücretli izin kullandırılacağı gibi hükümlere yer verildiği görülmüştür. Sosyal denge sözleşmelerinde sadece ödenecek sosyal denge tazminatı tutarına ilişkin düzenlemelere yer verilmesi, sözleşmenin konusuna girmeyen hükümlere yer verilmemesi gerekmektedir.