Sayısız doğal güzelliğe sahip Kars, derin bir tarihi geçmişe ve pek çok uygarlığın izlerine sahip. Pandemi yüzünden 28 Mart 2020'den beri durdurulan Turistik Doğu Ekspresi'nin 15 Aralık'ta seferlere yeniden başlaması burayı keşfetmek için çok güzel bir sebep olabilir.
Ankara-Kars hattındaki ilk Turistik Doğu Ekspresi 29 Mayıs 2019'da yapılmıştı. Ancak Salgın nedeniyle seferlere 28 Mart 2020'den itibaren ara verilmişti.
Tren toplam 120 kişi kapasiteli. Yataklı vagonlarda her kompartmanda 2 kişi seyahat edebiliyor.
Anadolu’nun kuzeydoğusunda yer alan ve Kafkaslardan Anadolu'ya açılan kapı olma özelliği taşıyan Kars, sayısız doğal güzelliğe, çok köklü bir geçmişe ve Urartulardan itibaren Pers, Ermeni, Bizans, Selçuklu, Osmanlı, Rus ve daha birçok medeniyete tanıklık etmiş binlerce yıllık tarihe sahip kadim bir kent.
Kars’a ilk gittiğinizde küçük bir Rus şehrinde hissedebilirsiniz kendinizi. Tek katlı zarif işçilikli taş binalar, geniş cadde ve sokaklar, hemen her sokakta iyi korunmuş ve doğru yenilenmiş yapılar. Sakinlik ve sessizlik... 1878'de kırk yıl Rus hakimiyetinde kalan kentteki Baltık mimari tarzının başlıca örnekleri arasında Alman Evi, Sarıkamış Katerina Av Köşkü, Fethiye Cami, Maliye Misafirhanesi, Defterdarlık, Güzel Sanatlar Fakültesi, Sağlık Müdürlüğü, Vali Konağı, Hekim Evi, Belediye Binası sayılabilir.
Selçuklu Sarayı
12. yüzyıla tarihlendirilen görkemli bir yapı olan saray, Selçukluların Ani’yi fethinden sonra yaptırılmış. Orijinali iki katlı olan binanın günümüze zemin katıyla bodrum katı ulaşmış. Özellikle sarayın girişini oluşturan portal kapı, yıldız motifleriyle Selçuklu mimarisinin en güzel taş işçiliği örneklerinden biridir. Selçuklu Sarayı içerisinde bulunan şadırvan da bu muhteşem yapıya yaraşır, dikkat çekici bir forma sahiptir.
Tren 1310 kilometrelik Ankara-Kars arasındaki parkuru yaklaşık 31 saat, Kars-Ankara arasındaki parkurunu yaklaşık 32 saatte tamamlıyor.
Trenler Ankara'dan saat 15.55'te, Kars'tan 22.20'de hareket edecek. Tren eski Ankara Garından hareket edecek.
Gölün üzerinde yaz aylarında gezi teknesi ile tur yapılıyor. Kış aylarında ise buz tutmuş göl üzerinde yürüme, atlı kızaklarla gezinti yapma, balıkçıların buzu kırarak aynalı sazan yakalamalarını seyretme gibi aktiviteler yapılıyor.
Seyahat severler, tarihi zenginliğin yanında gastronomik zenginliğe de şahitlik etme fırsatı yakalıyor.
Kars kaşarı
Coğrafi işaretli ürün olan Kars kaşarı, gerek sütünün kalitesi gerekse yapım tekniğiyle peynir çeşitleri arasında özel bir yere sahiptir. Doğallığı lezzetine yansıyan bu peynire farkını veren şey, Kars’ın yüksek rakımlı yaylalarıdır. Çeçil peyniri, gravyer, tuluk peyniri de Kars’ta sevilen peynir türlerinden diğerleri. Kars'ta ilk kaşar peyniri üretimi 1926 yılında, Kümbetli Köyü’nde yapılmıştır. Günümüzde Boğatepe Köyü’ndeki Peynir Müzesi, Kars’ta görmeniz gereken yerler arasında! Kağızman uzun elması, coğrafi işaret sahibi bir kış meyvesidir. Ekim ayı başlarında toplanan meyve, oldukça sulu ve lezzetlidir.
Kars Kaşarı; Yaz kaşarı mayıs, temmuz dönemi doğadan beslenen ineklerin sütünden yapılır. Ağustostan itibaren otlar kurur, havalar soğur. Hayvanlar dam altında, şekerpancarı sapı, küspe, saman vesaire ile beslenmeye başlar, sütün kalitesi düşer. Yaz kaşarının rengi sarı olur. Gözenekleri vardır. Parmağınızla peynire dokunursanız tereyağına değmiş gibi olursunuz. Dana kursağından yapılan doğal maya kullanılır. Kaşara rayihasını veren bu maya ve otun kokusudur Soğuk hava depolarında +2-4 derece en az 45 gün bekletilen yaz kaşarı eski kaşar olur. Kaşarın bir yıl dayanma gücü vardır. Tuz oranının yükseltilirse 2 yıla kadar bekleyebilir.
Turistik Doğru Ekspresi'nin ilk durağı Sivas'taki Divriği Ulu Camii. İslam mimarisinin bu başyapıtı iki kubbeli türbeye sahip bir cami ve ona bitişik bir hastaneden oluşur. Yapılar, Anadolu geleneksel taş işçiliğinin en zengin örneğidir ve UNESCO Dünya Miras Listesi'ndedir. Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası Türkiye’nin bu listeye giren ilk mimari yapısıdır. Darüşşifa, hastaların su sesi ile sağlıklarına kavuştuğu bir hastane olarak benzersiz özelliklere sahiptir. Taşın adeta bir dantel gibi işlendiği Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası'ndaki barok mimari üslubun, Türk ve İslam Sanatı'nda başka benzeri yoktur.
Büyük Katedral
Kars-Ermenistan sınırında tarihi İpek Yolu üzerinde kurulu ve pek çok medeniyete ev sahipliği yapan Ani Ören Yeri, kışın kar altında beyaza bürünen görüntüsüyle ziyaretçilerine adeta görsel şölen sunuyor. Kış aylarında Kars'a gelen fotoğraf tutkunlarının dondurucu soğuğa rağmen ziyaret ettiği antik kentteki yapılar pek çok medeniyetin izlerini taşıyor. "Dünya Şehri" olarak da adlandırılan, 8 metre yüksekliğinde, 4 bin 500 metre uzunluğundaki surlarla çevrili antik kentteki en önemli yapılardan birisi de 1001 yılında yapımı tamamlanan Ani Katedral'i yada diğer ismiyle Büyük Katedral. Kırmızı, siyah ve kahverengimsi düzgün kesme taşlarla inşa edilen yapı bu gün hala bölgedeki en büyük yapı olarak dikkat çekiyor.
Bagratlı Kralı II. Sembat tarafından MS 990 yılında temelleri atılan ve 1010 yılında tamamlanan Kilise’nin mimarı, aynı yüzyılda İstanbul’daki Ayasofya’nın tamiratını da yapan Tiridat Usta’dır. Kilisenin planı haç şeklinde ve ortadaki alan, kemerleri taşıyan dayanıklı sütunlar ile sınırlandırılmış. Kilise’nin dış cephesindeki figür ve kabartmalar ise 11. yüzyıl kilise mimarisinin tipik örnekleri arasında. Katedral, 1064 yılında Sultan Alparslan’ın Ani’yi fethetmesinin ardından camiye çevrilmiş ve ilk fetih namazı da burada kılınmıştır. Bu sebeple Büyük Katedral’e Fethiye Cami de denir.
Doğu Ekspresi'nin turistik sembol hale gelmesinin ve insanların yoğun ilgi göstermesi hiç de şaşırtıcı değil çünkü yol boyunca göreceğiniz manzara, kar ve nehirler oldukça etkileyici.
Yaya trafiği en yüksek cadde, sizi eski Alexander Nevski Kilisesi’nden Fethiye Camii, Kümbet Camii'ne, 12 Havariler Kilisesi'nden Kars Kalesi gibi şehrin en önemli yapılarına yürüyerek ulaştırır. İpek Yolu dâhil pek çok önemli ticaret yolunun birleştiği bir kavşak konumunda olan Kars'a gittiğinizde, UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Ani Ören Yeri’ni, sadece Alplerde görülen toz kristal karıyla Sarıkamış Kayak Merkezi'ni de görmeyi unutmayın. Kars; coğrafi işaret sahibi balı, peyniri ve Kağızman uzun elmasının yanında lezzetine doyum olmayan kazlarıyla gastronomi alanında da adından söz ettiriyor.
Taş Köprü
Taş Köprü, Kars Çayı'nın üzerindeki dar bir boğaz üzerinde MS 1579’da Osmanlı Padişahı III. Murat’ın emriyle, üç tonoz kemerli olarak yaptırılmış. Köprünün tamamı düzgün kesme bazalt taşından oluşuyor. Köprü, zaman içinde uğradığı tahribattan dolayı 1725 yılında yeniden yaptırılmıştır.
2022 TURİSTİK DOĞU EKSPRESİ FİYAT TARİFESİ
İlk seferinden bu yana Turistik Doğu Ekspresi'nde 37 bin yolcu seyahat etti. Bu senenin fiyatları da belli oldu.
Turistik Doğu Ekspresi; Erzincan, Erzincan-İliç, Erzurum, Sivas-Divriği ve Sivas-Bostankaya istasyonlarında uzun süreli durarak yolcularının sadece Kars'ı değil, güzergahında bulunan Sivas, Erzurum ve Erzincan'ı keşfetmeleri için de imkan tanıyor.
Oysa Doğu Ekspresi Ana Hat Treni'nde sadece örtülü kuşetli, pulman ve yemek vagonu var. Yataklı vagon yok.
15 Aralık'ta başlayacak Turistik Doğu Ekspresi'nin 2 kişilik yataklı kompartma için kişi başı fiyat 650 TL olarak belirlendi.
Çıldır Gölü
Yukarıdaki resim gözünüze ilk bakışta geçen yaz Bodrum Gümüşlük'te çekilmiş gibi görünebilir. Denize ayaklarını sokmuş masasında çay içmeye hazırlanan bir kişi. Ancak burası donmuş Çıldır Gölü. Doğu Anadolu'nun en büyük ikinci, Türkiye'nin ise önemli tatlı su göllerinden birisi.
İstasyonlarda duran tren, yolcularını Karanlık Kanyon, Üç Kümbetler, Çifte Minareli Medrese, Ani Arkeolojik Alanı, Divriği Ulu Camisi, Gök Medrese'nin de aralarında bulunduğu doğal ve kültürel mirası keşfe çıkarıyor.
Turistik Doğru Ekspresi'nin ilk durağı Sivas'ta Divriği Ulu Cami son durağı Kars'taki Ani Harabeleri...
Yandaki resim Erzincan'daki Karanlık Kanyon'dan. Erzincan'da ilk durağı Kemaliye olan tren yolcuları Karanlık Kanyon'da feribotla gezme imkanı buluyor.
Bilet almak için TCDD ebilet sayfasından bilgi alabilirsiniz. Turistik olmayan Doğu Ekspresinin tek kişilik pulman bileti ise kişi başı 68 lira.
Sarıkamış Kayak Merkezi
Kayak merkezi, Sarıkamış ilçe merkezinin güneydoğusunda, Çamurlu Dağ üzerinde yer alıyor. Türkiye’nin birinci derece öncelikli beş merkezinden biri olan Sarıkamış Kayak Merkezi’nin çevresi ünlü sarıçam ormanlarıyla kaplı. Bayraktepe Kayak Alanı; saatte 2,400 kişi kapasiteli ve bilgisayar donanımlı dört adet telesiyej tesisiyle (1437 m, 1807 m,1650 m, 1450 m uzunlukta) Türkiye'nin en gelişmiş kayak tesislerinden biridir.
Kayak merkezini diğerlerinden ayıran en önemli özelliği, tek benzeri Alpler’de olan kristal kar ile misafirlerine muhteşem bir kayak zevki yaşatmasıdır. Sarıçam ormanları ile çığ tehlikesinden uzak, güvenli bir kayak olanağı sunan merkez, normal kış koşullarında yılda ortalama dört ay, 100 ila 120 cm kalınlığında karla hizmet vermektedir. Sarıkamış çevresi, özellikle Alp Disiplini ve Kuzey Disiplini ile “kayak safari” ve “kızaklı geziler” için çok uygundur. Kayak merkezi; slalom, büyük slalom ve süper-C kayak türlerini yapmaya da elverişlidir.
Buşgurlu Kaz Eti
Kars mutfağını un, baklagiller ve hayvansal ürünlere dayalı yiyecek ve yemekler oluşturur. Kars böreği, hangel, kete, helva, hörbe, (hörre), patatesli veya mercimekli erişte pilavı, haşıl, ekşili et, feselli, yaprak mantı, kesme çorba, hasuda, kuymak, katmer, erişte aşı, Çıldır Gölü’ne has bir balık olan Sarı Balık; Kars’ın sevilen yemekleri arasında. Aynı zamanda kaz yetiştiriciliğiyle ünlü olan Kars’ta kaz, yörenin önemli lezzetlerinden biri. Kaz eti kış aylarında, sıradan değil özel bir yemek olarak sofraları süsler. Tandırda kaz asması ve tandırda kazın yağıyla demlenen erişte pilavı yemeli, bir nevruz bayramına katılıp Yeddi Levin’den payınızı almalısınız.
Abughamrents (Polatoğlu) Kilisesi
Ani Ören Yeri’nin kuzeybatısında bulunan kilise, MS 980 yılında Prens Pahlavuni tarafından yaptırılmıştır.
Yani 2 kişilik bilet aldığınızda oda fiyatı 1300 TL olacak. Henüz biletler satışa çıkmadı. Ancak ilk yolculuk 15 Aralık'ta olacak.
Sarıkamış Katerina Av Köşkü
Köşk, 19. yüzyıl sonunda, dönemin Rus Çarı 2. Nikola tarafından Baltık mimarisi tarzında inşa ettirilmiştir. Kışlık Av Köşkü, Sarıkamış ormanları içerisinde bulunan ve günümüze kadar özgün mimarisini koruyarak ulaşabilmiş tescilli taşınmazlar arasında yer alıyor.
Kümbet Camisi (12 Havariler Kilisesi)
Kars Kalesi'nin güneyinde, Kale İçi Mahallesi'nde yer alan yapı, MS 932-937 yılları arasında şehirdeki Ermeni (Bagratlı) kiliselerinden biri olarak inşa edilmiş, 11. yüzyılda camiye çevrilmiştir.
Ani Ören Yeri
Kars’a gidip de Ani Ören Yeri’ni ve o eşsiz harabeleri görmeden ayrılmak olmaz. Kars’ın şehir merkezinden bir saatlik bir yolculuk ile Ermenistan sınırındaki Ani’ye varmak mümkün. Kars il merkezine 42 kilometre mesafedeki Ani Ören Yeri, Doğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük ören yeri. İpek Yolu üzerinde antik bir ticaret şehri olan Ani; dönemin dinî, idari, askerî ve sivil mimari örneklerini günümüze taşıyan yapılarıyla dikkat çekiyor. 2016 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi'ne dâhil edilen antik kenti çevreleyen surlar ve sağlam bir şekilde günümüze ulaşmış katedral, cami, kervansaray, köprü vb. yapılar Ani’deki en önemli kalıntılar.
Kars Balı
Petek ve süzme bal olarak kars çiçeklerinden beslenen arılar tarafından yapılır. Yüksek bir plato olan Kars aynı zamanda, yüzden fazlası endemik olmak üzere 1600’ün üzerinde çiçekli bitkinin bulunduğu bir arıcılık merkezidir. Kars Balı, coğrafi işaret sahibi ürünlerden biri.
Ankara'dan Kars'a giden, Agatha Christie’nin ölümsüz romanıyla dünya çapında şöhret kazanan Doğu Ekspresi'nin turistik versiyonu, yolcularını bu coğrafyadaki masalsı dünyaya taşıyor ve hafızalardan silinmeyecek bir tatil vadediyor. Tren, yolcularına el değmemiş manzaraları görme, bozulmamış bir doğada bulunma ve yeni bir kültürle tanışma fırsatı sunuyor. Pandemi nedeniyle ara verilen Turistik Doğu Ekspresi'ne duyulan özlem bu ay nihayet sona eriyor. 28 Mart 2020 tarihinden beri ara verilen seferlere TCDD 15 Aralık'ta yeniden başlıyor. 2022 fiyat tarifesinin de belli olduğu şu günlerde belki de Kars'ı keşfetmenin zamanı gelmiş de geçiyordur bile.
Fethiye Cami
Ortakapı Mahallesi’nde bulunan Fethiye Cami, 19. yüzyıl sonlarında, Ruslar tarafından Baltık Mimarisi tarzında, kilise olarak yaptırılmıştır. Bina, Cumhuriyet’in ilk yıllarında kapalı spor salonu olarak kullanılmış, 1985 yılında ise camiye çevrilmiştir.
Turistik Doğu Ekspresi, sadece yataklı ve yemekli vagonlardan oluşuyor. 2 hizmet, 1 yemekli ve 6 yataklı olmak üzere toplam 9 vagondan oluşuyor.
Turistik Doğu Ekspresi, Ankara-Kars yönündeyken Erzincan’da 2 saat 20 dakika, İliç’te 3 saat ve Erzurum’da 3 saat duruyor. Kars – Ankara yönündeyken Divriği’de 2,5 saat ve Bostankaya’da 3,5 duruyor. Oysa Doğu Ekspresi Ana Hat Treni'nin molaları sadece birkaç dakika sürüyor.
Dünyaca ünlü seyahat yazarları Ankara-Kars güzergahını dünyanın en güzel ilk 4 tren rotasından biri seçti.
Turistik Doğu Ekspresi 15 Aralık Çarşamba günü seferlerine yeniden başlıyor. Trenler Ankara'dan çarşamba, cuma, Kars'tan cuma ve pazar günleri yola çıkacak. Karşılıklı olarak haftada iki tren işletilecek.
6 Eylül'den beri trenlerde aşı kartı ve PCR testi zorunluluğu getirildi. Şehirlerarası trenlerde seyahat edecek yolcuların, aşı kartlarını ya da 48 saat içinde yaptırılan negatif PCR test sonuçlarını ibraz etmeleri gerekiyor. Yılbaşında bu seyahati tercih edip gözünüze ve gönlünüze unutulmaz bir kış ziyafeti çekecekseniz bu tedbirleri almak gerektiğini unutmayın.
Bakireler Manastırı
Türkiye-Ermenistan sınırını ayıran Arpaçay Nehri Vadisi’nin batı yakasında bulunan manastır, Ani Ören Yeri’ne giden kervan yolunun başlangıç noktasında inşa edilmiş. Azize Hripseme’nin rahibelerine adanan yapının orijinal adı “Surp Hripsime Manastırı”dır. Ancak bu görkemli yapı “Rahibeler Manastırı” ve “Genç Kızlar Manastırı” diye de bilinir. Sarp kayalıklar üzerine kurulu manastır, ulaşılması güç bir noktada bulunur.
Kars Kalesi
Kars Kalesi, MS 1153’te Selçuklulara bağlı Saltuklu Sultanı Melik İzzeddin’in emriyle yaptırılmış. Çeşitli dönemlerde savaşlardan ötürü tahribata uğrayan kale, şehirden bakılınca ihtişamlı bir görünüme sahip. Bazalt taşından yapılan kalenin, 3,5 kilometrelik sur duvarlarındaki burçlardan yedisi günümüze kadar ulaşmıştır. Su Kapısı (Çeribaşı Kapısı), Kağızman Kapısı (Orta Kapı), Behram Paşa Kapısı ve uçuruma açılan Ana Kapı olmak üzere dört giriş yeri bulunur. İçerisinde 12. yüzyıldan kalma Celal Baba Türbesi, askerî koğuşlar, cephanelik ve bir adet mescit yer alır.
İpek Yolu Köprüsü
MS 9. yüzyılda iki katlı olarak inşa edilen köprü, Türkiye-Ermenistan sınırını ayıran Arpaçay Nehri üzerinde, tarihî İpek Yolu’nun Anadolu'ya ilk giriş noktasında bulunuyor. Köprü’nün zemin katı kervanların geçişi için, üst katı ise yaya ve askerlerin geçişi için kullanılmış. Köprünün gövdesi tamamen yıkılmış ancak ayakları günümüze dek ulaşabilmiştir.
İstanbul'dan Ankara'ya uçakla gitmek en mantıklısı. THY biletleri ile İstanbul Ankara seferleri 250 liradan başlıyor. Aşağıda daha detaylı bilgi bulabileceğiniz tren biletinin kişi başı ücreti 650 lira olarak belirlendi. Ankara'dan kalkan Kars'a doğru hareket eden yolcular hem farklı lezzetleri tadıyor hem tarihi ve kültürel değerleri görme imkanına kavuşuyor. Aşağıda TCDD bilet fiyatlarını, Turistik Doğu Ekspresi rotasında nereleri görebileceğinizi, yolculuğun süresini, Kars'ta ne yeyip ne içebileceğinizi ve şehir turunda nelerin önemli olduğunu ayrıntılı bir şekilde bulabilirsiniz.