Milli Mücadele'nin mihenk taşı: Erzurum Kongresi'nin 100. yılı!

Milli Mücadele hareketine ışık tuttan ve Mustafa Kemal Atatürk öncülüğünde Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerinin atıldığı Erzurum Kongresi, ulusal egemenliğin koşulsuz şartsız gerçekleştirilmesine karar verilen ilk kongredir.

Milli bağımsızlığa vurgu yapılan ve Milli Mücadele'nin dönüm noktası olan 23 Temmuz - 4 Ağustos 1919 Erzurum Kongresi'nin 100. yıl dönümü! İtilaf Devletleri'nin Mondros Ateşkes Antlaşması'nda, Doğu Anadolu illeri için "Ermenistan Vilayetleri" ifadesini kullanması ve sonrasında Ermenilerin Türk köylerine saldırılara başlaması ile Ermeni saldırılarını engellemek, Doğu Anadolu'nun Türk yurdu olarak kalmasını sağlayacak kararlar almak için Erzurum Kongresi toplandı.

Erzurum Kongresi, Milli Mücadele'de önemli bir yere sahiptir. Amasya Genelgesi'nde yer aldığı gibi, Mustafa Kemal bu dönemde milli bir kongre toplayarak, milli mücadele ile ilgili tüm faaliyetleri birleştirmeyi planlıyordu. Kazım Karabekir, milli bir kongreden önce doğu illeri için bölgesel bir kongre toplanması kanaatindeydi.

Kazım Karabekir ve Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin ısrarları ile bölgesel bir kongre toplandı. Kongre, 10 Temmuz'da toplanması kararlaştırılmış olmasına rağmen, 23 Temmuz'da bir okul salonunda 54 delege ile çalışmalarına başladı.

Mustafa Kemal'in davetli olarak katıldığı kongrede asil üye olabilmesi için, Erzurum delegesi Cevat Dursunoğlu istifa ederek, kendi yerine Mustafa Kemal'in seçilmesine ön ayak oldu. İlk gün, Mustafa Kemal kongre başkanlığına seçildi.

Milli mücadele için önemli kararlar alındı. Erzurum Kongresi'ne katılanlar, 17 çiftçi ve tüccar, 5 emekli subay, 4 emekli memur, 5 öğretmen, 4 gazeteci, 5 hukukçu, 2 mühendis, 1 doktor, 6 din adamı, 3 eski milletvekili, 1 general ve 1 eski bakan olmak üzere 54 delege bulunuyordu.

Erzurum Kongresi'nde alınan kararlar: Milli sınırlar içinde vatan bölünmez bir bütündür; parçalanamaz.

2. Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet top yekün kendisini savunacak ve direnecektir.

3. Vatanı korumayı ve istiklali elde etmeyi İstanbul Hükümeti sağlayamadığı takdirde, bu gayeyi gerçekleştirmek için geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümet üyeleri milli kongrece seçilecektir. Kongre toplanmamışsa, bu seçimi Temsil Heyeti yapacaktır.

4. Kuva-yı Milliyeyi tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hakim kılmak temel esastır.

5. Hıristiyan azınlıklara siyasi hakimiyet ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez.

6. Manda ve himaye kabul edilemez.

7. Milli Meclisin derhal toplanmasını ve hükümet işlerinin Meclis tarafından kontrol edilmesini sağlamak için çalışılacaktır.

8. Milli irade padişahı ve halifeyi kurtaracaktır.

İşte, Milli Mücadele ve Erzurum Kongresi'nden kareler...