İzmir Büyükşehir Belediyesinin Halit Ziya Caddesi'nde sürdürdüğü altyapı çalışmaları sırasında, Osmanlı döneminde bedesten olarak kullanıldığı tarihi kaynaklardan bilinen ancak bugüne kadar izine rastlanmayan Çakı Bedesteni'nin kalıntıları bulundu.
İZSU ekipleri, yaklaşık 1,5 ay önce caddedeki yağmur suyu drenaj ve kanalizasyon hattı döşeme faaliyetleri sırasında tarihi kalıntılara rastlayınca, çalışmaları durdurarak İzmir Arkeoloji Müzesi Müdürlüğüne bilgi verdi.
Müze Müdürlüğü, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk İslam Arkeolojisi Bölümü Öğretim Üyesi ve Smyrna Antik Kenti Kazı Heyeti Başkanı Doç. Dr. Akın Ersoy danışmanlığında çalışma başlatarak, bölgedeki kalıntıların, yazılı kaynaklardan bilinen ancak izine bugüne kadar rastlanmayan Çakı Bedesteni'ne ait olduğunu tespit etti.
Toprağın yaklaşık 2,5 metre altında keşfedilen buluntuların olduğu alan korumaya alındı.
Kalıntılar bedestenin koridoruna ait
Doç. Dr. Akın Ersoy, Çakı Bedesteni'nin Osmanlı tarihi açısından önemli olduğunu söyledi.
Çalışmalarda "cam şişe" parçalarına rastlandığını aktaran Ersoy, bedestende daha çok züccaciye ürünlerinin satılmış olabileceğini ifade etti.
Ersoy, Büyükşehir Belediyesinin de koruma çalışmalarına destek verdiğini belirterek şöyle konuştu:
"Çakı Bedesteni, 17. yüzyıldan başlayan ve 300 yıllık sürece tanıklık eden bir miras. 48 dükkandan oluşan hanın varlığını yazılı kaynaklardan biliyorduk ama daha önce hiç ulaşamamıştık. Önemli bir Osmanlı mirasını yakalamış olduk. Şu anda belgelemeler yapılıyor, döşeme kaldırılacak ve kalıntılar olduğu yere tekrar döşenecek. Bu belgeler sayesinde önemli bir yapı hakkında bilgi sahibi olacağız."
Kalıntılar altyapı çalışmasının ardından yerine yerleştirilecek
İzmir Arkeoloji Müzesi Müdürü Hünkar Keser ise kentin önemli merkezlerinden Halit Ziya Caddesi'nin geçmişte de ticaret merkezi olarak kullanıldığına dikkati çekti.
İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü tarafından alınan karara göre, bedestene ait tüm verilerin toplanacağını, rölevesinin çıkarılacağını ve belgelemenin yapılacağını anlatan Keser, kalıntıların titizlikle çıkarılacağını ve altyapı çalışmaları tamamlandıktan sonra yeniden eski yerine yerleştirilerek üstünün kapatılacağını kaydetti.
Çakı Bedesteni'nin tek katlı bina olduğu bilgisini veren Keser, "17. yüzyıldan kalma bu yapı, 1922 yılındaki İzmir yangınının izlerini taşıyor. Günümüzde 300 yıllık bir mirasın hatıralarını gösteriyor." dedi.
Keser, tarihi mirası korumak için titizlikle çalışma yaptıklarını vurgulayarak, "Temizlik, bakım ve onarım yapıyoruz. Çalışma şartlarımız zor. Ekiplerimiz kanalizasyon suyu içinde çalışıyor, suyu ve toprağı temizliyor. Arkeolojik değer taşıyan her şeyi ellerimizle koruyoruz." diye konuştu.
Esnafın köprü talebi
Öte yandan bölgedeki Mimar Kemalettin Moda Merkezi esnafı, ekiplerin çalışması sırasında ticaretin durmaması için yerel yönetimlerce gerekli önlemlerin alınmasını istiyor.
MTK Sitesi Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Salkım, şu açıklamada bulundu:
"Mimar Kemalettin bölgesi 1,5 aydır kapalı ve kazılı durumda. Elbette ki tarihi eser bizim değerimiz. Ama esnaf zaten pandemi nedeniyle perişan. Halit Ziya Caddesi'ni kazıp Mimar Kemalettin Caddesi girişini kapattılar. İzmir Büyükşehir Belediyesinin burada halkın geçişini sağlaması için köprü yerleştirmesini ve işlerimizin aksamaması için gerekli önlemlerin alınmasını istiyoruz."