Dünyada sadece 2 yerde: Ayvalık'ın kırmızı mercanları

Balıkesir'in en batı ucunda yer alan Ayvalık, bir tarım alanı olarak adlandırılmasına rağmen tam bir turizm merkezi konumunda. Ayvalık'ın liman bölgesindeki dalış okulları, 9 ay boyunca her gün dalış yapabilme imkanı sağlıyor.

DÜNYADA SADECE İKİ YERDE Ayvalık'taki dalış noktalarının en büyük özelliği ise dünyada sadece iki bölgede yaşayan kırmızı mercanlar. Neredeyse 150 yaşında olan mercanları, Ayvalıkta, dönemin süngercileri buluyor. Deli Mehmet, Kerbela gibi bölgelerin isimleri de süngercilerden geliyor. Marmara Denizi'ni zaman zaman turkuaz renge bürüyen planktonlar, Ayvalık'taki kırmızı mercanlara can veriyor.

Bölgede kırmızı mercanların yanı sıra süngerler, deniz yıldızları, gümüş sürüleri ve kara baş balığı gibi canlı türleri görülüyor.

Bu bölgede 2006 yılından beri rehberlik ve eğitmenlik yapan Kuzey Mavi Dalış Merkezi Dalış Eğitmeni ve Rehber Balıkadam Serdar Emre Balaban, 2000'li yılların başında Türkiye'de ilk defa dalış amaçlı imal edilen bir tekne ile dalışlarını gerçekleştirdiklerini ifade etti.

MERCANLAR PLANKTONLARLA BESLENİYOR Ayvalık'ın en önemli dalış noktasının kırmızı mercanlar olduğunu anlatan Balaban, şunları dile getirdi: "Kırmızı mercanlar, dünyada İtalya'nın Portofino şehrinde ve Ayvalık'ta bulunuyor. Bunun dışında kırmızı mercanlar, İzmir Karaburun'da ise bir iki dal şeklinde görülebiliyor. Bunun nedeni de boğazdan gelen planktonlar. Çanakkale Boğazı'ndan akıp körfez sularının içerisinde dönüyor ve o akıntıyla bu mercanlar besleniyorlar.

Mercanların ve süngerlerin olduğu yerlerde akıntı var. Akıntı olan yerlerde bulundukları için verimli bir şekilde planktonlarla beslenebiliyorlar. O nedenle de sayıları oldukça fazla. Ada kenarlarında da tek tek bulunabiliyorlar. O bölgeler de akıntı alan yerler ama akıntıyı az aldıkları için fazla ürememişler, bunlar da tek dal şeklinde duruyorlar"

Sarı mercanlar ile kırmızı mercanların sadece renklerinin değil, türlerinin de farklı oluğuna dikkati çeken Balaban, "Sarı mercanlar 27 metre ve 33 metre arasında yaşarlar. 32 metrelerden sonra gorgon dediğimiz kırmızı mercanları görmeye başlıyoruz. Ayrıca Kız Adası dediğimiz bölgede de beyaz mercanları gözlemliyoruz" dedi.

Planktonlar azaldığı için Ege Bölgesi'nden aşağıya inerken Karaburun Bölgesi'nden sonra böyle bir canlılık bulanamayacağını ifade eden Balaban, "Kırmızı mercanlar 32 metrede başlar, 50-60 metrelere kadar giderler. Gorgon dediğimiz bu mercanlar çok kırılgan yapıya sahip mercanlar değildir. Normalde mercanlar çok yavaş büyürler fakat Ayvalık'taki gorgon mercanlarının senede 4 santimetre kadar büyüdükleri gözlemlenebiliyor. İstanbul Üniversitesindeki araştırmacılar, gorgonların büyümeleri üzerine her iki senede bir araştırma yapıyorlar. Bu sayede işaretlediğimiz ve gözlemlediğimiz mercanlar büyüyor mu, iklim değişikliğinden etkileniyor mu takibini yapabiliyoruz" diye konuştu.

Yurt dışında görülen mercanların türlerinin farklı olduğuna işaret eden Balaban, "Hem tatlı su akıntısı hem soğuk su akıntısı hem de planktonlar, gorgonların besin kaynağı oluyor ve gelişmesine olanak sağlıyor. Yurt dışında iklim değişikliğinden etkilenen mercanlar, sığ bölgelerde yetiştiği için su ısısının değişiminden çok hızlı etkileniyorlar" dedi.

Balıkçı ağlarının mercanların olduğu bölgelere de atılarak habitata zarar verebileceğini ancak yaşadıkları böyle bir sorun karşısında mercanların kurtulduğunun altını çizen Balaban, "Bir trol teknesi Deli Mehmet dediğimiz bölgede ağını mercanların yoğunlukta bulunduğu bir bölgeye takmıştı ve mercanların tamamı ile üzerini kaplamıştı. O balıkçı ağı iki sene mercanların üzerinde kaldı. Biz ancak 2 sene sonra mercanların üzerinden o ağları kaldırabildik. Buna rağmen mercanlar kuvvetliydi, ağları kaldırdıktan sonra büyümeye ve gelişmeye devam ettiler. Mercanların ölme ihtimali sadece bu planktonların gelişinin kesilmesi ile mümkün görünüyor" bilgisini verdi.

'AYVALIK TURİZM DEĞİL, TARIM BÖLGESİ OLARAK GEÇİYOR' Ayvalık'a yurt dışından gelen pek fazla dalıcının olmadığına anlatan Balaban, "Yurt içinden mercanları görmek için çok sayıda dalıcı geliyor. Türkiye'de biliniyor ama yurt dışında mercanlar bilinmiyor. Çünkü Ayvalık turizm bölgesi olarak pek bilinmiyor. Balıkesir'e bağlı olduğu için burası tarım bölgesi. Bu sebeple turizm kitaplarında dahi yer almıyor" dedi.

Dünyada sadece bir eşi İtalya'nın Portofino kentinde bulunan kırmızı mercanlar, yerli turistlerden büyük ilgi görürken, yabancı dalıcılar tarafından keşfedilmeyi bekliyor. Bölge kırmızı mercanların yanı sıra bir çok farklı sürü balığına da ev sahipliği yapıyor.