2021’e damga vuranlar: Varyantlar, aşılar ve iklim krizi

2021 yılı acısıyla tatlısıyla geride kalıyor. Dünyayı kasıp kavuran koronavirüs salgını, salgına çare bulan bilim insanları, üzüntü veren kayıplar, göğsümüzü kabartan başarılar... İşte 2021'in öne çıkan olayları... Kovid-19 tedbirleri kapsamındaki sokağa çıkma kısıtlamasıyla başlayan 2021 yılında CoronaVac ile başlanan aşı uygulaması mart ayında Biontech ile devam etti.

13 OCAK - CoronaVac aşısına Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından “Acil Kullanım Onayı” verildi. İlk olarak Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ile Koronavirüs ve Toplum Bilim Kurulu üyelerine aşı yapıldı. Aşı, sağlık çalışanlarına da uygulanmaya başlandı.

1 OCAK- Türkiye yeni yıla Kovid-19 tedbirleri kapsamında uygulanan sokağa çıkma kısıtlaması ile girdi. 31 Aralık Perşembe günü 21.00’de başlayan sokağa çıkma kısıtlaması 4 Ocak saat 05.00’te sona erdi. 2 OCAK- Boğaziçi Üniversitesi Rektörlüğüne Prof. Dr. Melih Bulu’nun atanması üniversitede tepkilere neden oldu. Eylemler yıl boyunca sürdü.

DOĞA ALARM ZİLLERİNİ ÇALDI- Yaz aylarına ise müsilaj sorunu, orman yangınları ve sel felaketleri damgasını vurdu. Bugün geride bıraktığımız 2021 yılı işte böyle geçti...

22 Nisan - Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı, kripto para borsası Thodex’in internet sitesine iki gündür erişilemediği gerekçesiyle çok sayıda kişinin mağdur edildiği iddiası üzerine şirket hakkında resen soruşturma başlattı. 26 Nisan- Türkiye, Kovid-19’la mücadele kapsamında 17 Mayıs’a kadar kesintisiz sokağa çıkma kısıtlamasını da içeren “tam kapanma” dönemine girdi.

14 Şubat- Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Pençe Kartal-2 Harekat bölgesinde kontrol altına alınan mağarada terör örgütü PKK tarafından alıkonulan 13 vatandaşın naaşına ulaşıldığını açıkladı.

2 Nisan- BioNTech aşısının birinci dozu uygulanmaya başlandı.

3 Mayıs- Sotheby’s’in müzayedesinde 5 milyon liraya satılan Kanuni portresi İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağışlandı. 7 Mayıs- Avrupa Müze Forumu tarafından verilen “Avrupa Yılın Müzesi Ödülleri” yarışmasında Bayburt’un Beşpınar köyünde kurulan Kenan Yavuz Etnografya Müzesi “2021 Silletto Ödülü”ne layık görüldü. Troya Müzesi, “2020 Avrupa Yılın Müzesi Özel Ödülü”nü alırken Odunpazarı Modern Müzesi ise “2021 Avrupa Yılın Müzesi Özel Takdir Ödülü”nün sahibi oldu.

4 Nisan- Bazı emekli amirallerin imzasıyla yayımlanan “Montrö Bildirisi” nedeniyle soruşturma başlatıldı. 5 Nisan’da 10 şüpheli gözaltına alındı, dört şüpheliye üç gün içinde emniyete müracaat etmeleri için tebligat yapıldı.

1 Şubat- Myanmar ordusu, ülkede darbe gerçekleştirerek yönetime el koydu. Ülkenin fiili lideri Ang San Su Çi ve hükümet yetkilileri gözaltına alındı. Ülkede 10 yıllık demokrasi, bu darbeyle birlikte bozuldu. Darbe gününden bu yana binden fazla kişi, güvenlik güçlerinin müdahalesiyle öldü.

18 Şubat- Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) Perseverance adlı keşif aracı 7 ay süren 480 milyon kilometrelik yolculuğun ardından Mars’a indi.

10 Şubat- Amin Maalouf’un sekiz yıl aradan sonra kaleme aldığı “Empedokles’in Dostları” Türkçede yayımlandı.

20 OCAK - Joe Biden, ABD’nin 46. başkanı olarak görevine başladı.

1 Mart- Cumhurbaşkanı Erdoğan, “kontrollü normalleşme” sürecine geçildiğini açıkladı. Hafta sonu sokağa çıkma kısıtlaması düşük ve orta riskli illerde tamamen kaldırıldı. Yüksek ve çok yüksek riskli illerde ise pazar günleri kısıtlamanın devamı kararlaştırıldı. 17 Mart- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin, HDP’nin kapatılması istemiyle dava açtı. Anayasa Mahkemesi 31 Mart’ta eksiklik tespit ettiği iddianameyi iade etti.

20 Mart - İstanbul Sözleşmesi’nin Türkiye Cumhuriyeti bakımından feshedilmesine ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlandı. 29 Mart - Kovid-19 önlemleri kapsamında ramazan boyunca ülke genelinde hafta sonu sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacağı, Türkiye’nin tamamında haftanın her günü 21.00-05.00 saatleri arasında kısıtlama olacağı açıklandı.

28 Temmuz - Antalya’nın Manavgat ilçesinde Akdeniz bölgesini etkileyen orman yangınları başladı. Manavgat’ın yanı sıra Alanya ve Gündoğmuş, Muğla’nın Marmaris, Milas ve Köyceğiz ilçeleri ile Osmaniye, Adana ve Mersin’de de ormanlık alanlarda çıkan yangınlar temmuz ayına damgasını vurdu. 12 Ağustos’a kadar süren yangınlara rüzgâr ve düşük nem nedeniyle güçlükle müdahale edildi. Yerleşim yerlerine de ulaşan yangınlarda Antalya’da yedi, Muğla’da bir kişi hayatını kaybetti.

23 Haziran - Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 18 yaşından gün almış herkesin aşı randevusunun açılacağını bildirdi.

1 Temmuz - Kademeli normalleşme sürecinin üçüncü etabı başladı. Salgın sürecinde uygulanan hafta içi ve hafta sonu sokağa çıkma ve şehirler arası seyahat kısıtlamaları sona erdi, faaliyetlerine ara veren iş yerleri açıldı.

1 Haziran- Salgınla mücadele kapsamında haziran boyunca uygulanacak kademeli normalleşme sürecinin 2. etabı kapsamında ilkokullarda ve okul bünyesindeki ana sınıflarında yüz yüze eğitime geçildi.

3 Temmuz - “Tosuncuk” lakabıyla tanınan Çiftlik Bank’ın kurucusu Mehmet Aydın, Türkiye’ye getirildi. Aydın, hakkında devam eden soruşturma ve daha önce açılan kamu davaları kapsamında İstanbul Havalimanı’nda gözaltına alındı. Aydın, 7 Temmuz’da tutuklandı.

31 Mayıs - İlk kez Ekim 2020’de Hindistan’da görülen Kovid-19’un daha bulaşıcı “B.1.617.2” varyantı, Dünya Sağlık Örgütü tarafından “Delta” olarak adlandırıldı.

17 Mayıs - Kovid-19'la mücadele tedbirleri kapsamında, Türkiye genelinde 29 Nisan günü saat 19.00’da başlayan “tam kapanma” dönemi, sona erdi, “kademeli normalleşme” dönemi başladı.

4 Haziran - Cumhurbaşkanı Erdoğan, Filyos Limanı Açılışı ve Doğalgaz İşleme Tesisleri Temel Atma Töreni’nde, “Fatih Sondaj Gemimiz, Sakarya gaz sahasındaki Amasra-1 kuyusunda 135 milyar metreküplük yeni bir doğal gaz keşfi daha yaptı” müjdesini verdi. Erdoğan, Karadeniz’deki toplam gaz keşfinin 540 milyar metreküpe ulaştığını bildirdi.

28 Mayıs - Taksim’e yapılan cami, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılımıyla ibadete açıldı.

8 Haziran - Marmara Denizi’nde ortaya çıkan müsilaj sorununun giderilmesi amacıyla Marmara Denizi’ne kıyısı olan yedi ilde eş zamanlı “Türkiye’nin en büyük deniz temizliği seferberliği” başlatıldı.

25 Eylül -Paulo Coelho, son romanı “Okçu’nun Yolu”nu 2020 Tokyo Olimpiyat şampiyonumuz Mete Gazoz’a ithaf etti.

7 Eylül - Güney Amerika ülkesi El Salvador, kripto para birimi Bitcoin’i yasal ödeme aracı olarak kabul eden ilk ülke oldu.

16 Ağustos - Taliban’ın başkent Kabil’e girmesinin ardından Dışişleri Bakanlığı, buradaki Türkleri tahliyeye ekmeye başladı. 19 Ağustos- 28 Şubat davasında cezası kesinleşen Çevik Bir ile Çetin Doğan dahil 14 sanık gözaltına alınarak cezaevine gönderildi.

20 Eylül -Birleşmiş Milletler 76. Genel Kurulu’na katılmak üzere ABD’de bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, yeni Türkevi binasının açılışını gerçekleştirdi.

15 Eylül -ABD’li milyarder Elon Musk’a ait SpaceX “Dragon” kapsülü ilk sivil mürettebatlı uzay yolculuğunu gerçekleştirdi.

19 Eylül -İspanya’nın Kanarya Adaları arasında yer alan La Palma’daki Cumbre Vieja yanardağı patladı. Yanardağ, yaklaşık 100 gün faaliyette kaldı.

6 Eylül- Ülke genelinde, tüm kademe ve sınıf seviyelerinde tam zamanlı yüz yüze eğitime başladı.

2 Ağustos- Antalya’da kayıp olarak aranan üniversitesi öğrencisi Azra Gülendam Haytaoğlu’nun cesedi ormanlık alanda gömülmüş bulundu. Gözaltına alınan şüpheli M.M.A, “canavarca hisle öldürme” suçundan tutuklandı.

10 Ağustos -Kastamonu’nun Karadeniz sahilindeki ilçeleri Abana ile Bozkurt’ta etkili olan sağanak, su baskınları ve taşkınlara yol açtı. 11 Ağustos-Sinop’ta kuvvetli yağış, kent merkezi ile Türkeli ve Ayancık ilçelerinde etkili oldu. Kastamonu’nun Bozkurt ilçesinde etkili olan sel nedeniyle Ezine Çayı’nda su seviyesi yükseldi. Ev ve iş yerleri sular altında kaldı. Batı Karadeniz’deki selde 71’i Kastamonu, 10’u Sinop, biri Bartın’da olmak üzere 82 kişi hayatını kaybederken Toplam kayıp sayısının 15 olduğu açıklandı.

6 Ekim-TBMM Genel Kurulu, 2015’te Paris’te imzalanan İklim Anlaşması’nın onaylanmasını öngören kanun teklifini tüm partilerin oyları ile kabul etti. 23 Ekim-Cumhurbaşkanı Erdoğan, bazı büyükelçilerin Osman Kavala’nın yargılandığı davayla ilgili açıklamalarına tepki göstererek, “Talimatı Dışişleri Bakanı’mıza verdim, ‘Bu 10 büyükelçinin bir an önce istenmeyen adam ilan edilmesini hemen halledeceksiniz’ dedim” açıklamasını yaptı. ABD ve diğer bazı ülkelerin Ankara büyükelçilikleri, 25 Ekim’de diplomatların bulunduğu ülkelerin kanun ve nizamlarına riayet etmesini öngören Diplomatik İlişkiler Hakkındaki Viyana Sözleşmesi’nin 41. maddesine riayet edildiğini açıkladı.

1 Temmuz: Oyuncu, yönetmen ve senarist Kartal Tibet 22 Temmuz: Tiyatro oyuncusu Turgay Yıldız 31 AĞUSTOS: Tiyatro oyuncusu Ferhan Şensoy 17 Eylül: Cezayir Cumhurbaşkanı Abdelaziz Bouteflika. 20 Eylül: Eski CHP Milletvekili Şahin Mengü 22 Eylül: Mimar Prof. Dr. Doğan Kuban 1 Ekim: Saadet Partisi Yüksek İstişare Kurulu Başkanı Oğuzhan Asiltürk 18 Ekim: Baykar Yönetim Kurulu Başkanı Özdemir Bayraktar 18 Ekim: ABD Eski Genelkurmay Başkanı ve Dışişleri Bakanı Colin Powell. 20 Ekim: Müzisyen Durul Gence 16 Kasım: Şair Sezai Karakoç 23 Kasım: Eski İçişleri Bakanı Hasan Fehmi Güneş 3 Aralık: Eski bakan Güldal Akşit 6 Aralık: Prof. Dr. Şaban Teoman Duralı 23 Aralık: Alaeddin Yavaşca 26 Aralık: Güney Afrika’da ırk ayrımcılığı rejimine karşı mücadelenin simge isimlerinden Nobel Barış Ödülü sahibi Başpiskopos Desmond Tutu.

10 Ocak: Prof. Dr. Ahmet Vefik Alp 16 Ocak: Besteci ve eğitimci Prof. Muammer Sun 18 Ocak: Prof. Dr. Nur Vergin19 Ocak: Eski ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Fethi Toker4 Şubat: Sanatçı Hüner Coşkuner13 Şubat: Eski İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş 16 Şubat: Prof. Dr. Doğan Cüceloğlu 8 Mart: Tiyatro ve sinema sanatçısı Rasim Öztekin 9 Nisan: Birleşik Krallık Kraliçesi II. Elizabeth’in eşi, Edinburgh Dükü Prens Philip 10 Nisan: Türk oyuncu ve tiyatro sanatçısı Mehtap Ar 14 Nisan: Eski Başbakan ve TBMM Başkanı, Cumhurbaş-kanlığı Yüksek İstişare Kurulu Üyesi Yıldırım Akbulut 18 Nisan: 19. Genelkurmay Başkanı Emekli Orgeneral Necdet Üruğ 22 Nisan: Gazeteci yazar Selahattin Duman 19 Mayıs: Türkücü Oğuz Yılmaz

Kaybettiklerimiz... 2021 yılında kaybettiğimiz kültür, sanat, bilim ve siyaset dünyasından bazı önemli isimler şöyle: 18 EKİM- Dışişleri Bakanlığı Üstün Hizmet Ödülü sahibi dış politika yazarı Sami Kohen 18 Ekim’de tedavi gördüğü hastanede 93 yaşında hayatını kaybetti.

22 Aralık - Yerli Kovid-19 aşısı TURKOVAC acil kullanım onayı aldı. Aşının seri üretimi başladı. 30 Aralık- Yerli aşı TURKOVAC, şehir hastanelerinde uygulandı.

8 Aralık -Almanya’nın ilk kadın şansölyesi olan Angela Merkel, 16 yıldır sürdürdüğü görevini Olaf Scholz’e devretti. 14 Aralık-Dünyada nesli tükenme riskiyle karşı karşıya olan Anadolu Parsı, Türkiye-İran sınırındaki kırsal alanda termal kamera tarafından tespit edildi. 16 Aralık-Cumhurbaşkanı Erdoğan, asgari ücretin 4 bin 253 lira olarak belirlendiğini açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, kurdaki dalgalanmayı durdurarak nispi bir istikrarı sağlamak için yeni araçların devreye alınacağını, kurdaki yükselişten kaynaklanan kaygılarını gidermek isteyen vatandaşlara yeni bir finansal alternatif sunulacağını kaydetti.

2 Aralık-Görevden af talebi kabul edilen Lütfi Elvan’dan boşalan Hazine ve Maliye Bakanlığı’na Nureddin Nebati atandı.

24 Kasım -Güney Afrika, Kovid-19’un en fazla bulaşıcı türü olarak nitelendirilen Omicron varyantını (B.1.1.529) Dünya Sağlık Örgütü’ne bildirdi.

29 Ekim -Atatürk Kültür Merkezi, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda törenle açıldı. 31 Ekim-Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26), İskoçya’nın Glasgow kentinde düzenlendi. 12 Kasım’a kadar süren konferansta ülkeler, metan emisyonlarını azaltmak da dahil olmak üzere iklim değişikliğini ele almak için adımlar atma sözü verdiler. Ancak vaatler başarılı olarak nitelendirilmedi. Pandemi sürecinde küresel ekonomi yeniden hayata dönerken karbon emisyonları 2021’de yeniden yükseldi.

19 Kasım -Mersin’in Gülnar ilçesinde, 10 Kasım’da ailesinin çadır kurduğu sırada kırsal bölgede kaybolduğu belirtilen 3 yaşındaki Müslüme Yağal’ın cesedi bulundu.

10 Kasım-İstanbul’da yolda yürürken Can Göktuğ Boz’un kılıçlı saldırısına uğrayan 28 yaşındaki Başak Cengiz hayatını kaybetti.